• «Υπάρχει πλέον πολλή δουλειά να γίνει στο ‘10’»
• Άλλες 5 Γεωτρήσεις εντός της ΑΟΖ
• Ανακοινώνεται Διυπουργική για αδειοδότηση του «7»
• Τι γίνεται με το Τερματικό 
• Μέχρι που βρίσκεται ο EASTMED 
• Η Συμφωνία για αγωγό προς Αίγυπτο 
• Οι διαβουλεύσεις με Shell, Delek και Noble 
• Ο παράγοντας Ισραήλ και η ζώνη συνεκμετάλλευσης 
• Οι Τουρκικές Προκλήσεις και το Ταμείο Υδρογονανθράκων

ΓΡΑΦΕΙ Ο
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΑΓΓΑΡΗΣ
@tsangarisp
Έτος ενεργειακών εξελίξεων για την Κυπριακή Δημοκρατία θεωρείται το 2019, το οποίο είναι «γεμάτο» με διεργασίες, γεωτρήσεις, συμφωνίες και προγράμματα που «σφραγίζουν» την θέση της Κύπρου ως ένα βασικό παίκτη στην ενεργειακή σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου. 

Εταιρείες μεγαθήρια αλλά και μικρότερου μεγέθους, ExxonMobil, Shell, ENI, Total, Qatar Petroleum, Noble, Delek, βρίσκονται σε συνεχή επαφή με τις κρατικές αρχές για όλες τις εξελίξεις ενώ την ίδια ώρα σε κυβερνητικό επίπεδο συνεχίζεται ο συντονισμός με Ισραήλ, Ελλάδα, Αίγυπτο, Ιταλία  καθώς και με ΕΕ για τα διάφορα ενεργειακά «projects» αλλά και συμφωνίες που βρίσκονται σε εξέλιξη και αλλάζουν άρδην τα δεδομένα, διαμορφώνοντας την περιοχή σε ένα «υποσχόμενο ενεργειακό τοπίο», το οποίο δεν αφήνει αδιάφορη ούτε και την ίδια την ΕΕ. 

Ας δούμε όμως όλες τις εξελίξεις, ως προς Α/ τα Ενεργειακά πλάνα, Β/ το Τερματικό, Γ/ τον Eastmed, Δ/ την συμφωνία με Αίγυπτο για αγωγό και Ε/ τις Τουρκικές προκλήσεις. 

Α/ Ενεργειακά πλάνα 

«Υπάρχει πλέον πολλή δουλειά να γίνει στο ‘10’»
Την ερχόμενη βδομάδα αναμένεται να ανακοινωθούν τα πρώτα αποτελέσματα από πλευράς EXXONMOBIL στο κοίτασμα «Γλαύκος» στο τεμάχιο 10. Σύμφωνα με πληροφορίες, το κοίτασμα εμφανίζεται αρκετά «καλό και εμπορεύσιμο». Οι πρώτες εκτιμήσεις για τις ποσότητες αναμένεται να ανακοινωθούν από πλευράς της εταιρείας εντός της βδομάδας, αλλά αυτό που σημείωσαν αρμόδιες Αρχές στην Brief είναι πως πρόκειται για «ενθαρρυντικά» και «θετικά». 

>>> Αναλύσεις / Έρευνες Brief <<<

Σύμφωνα με την ίδια πηγή, «υπάρχει πλέον πολλή δουλειά να γίνει στο ‘10’» από πλευράς ExxonMobil τόσο ως προς τα αποτελέσματα της «Δελφύνης» όσο και του «Γλαύκου» και να προχωρήσει σε περαιτέρω αναλύσεις και επεξεργασία δεδομένων, διεργασίες που χρονικά διαρκούν μέχρι και 12 μήνες. 

Σημαντικό είναι το γεγονός, ότι αυτά τα «ενθαρρυντικά» αποτελέσματα σφραγίζει την παρουσία του Αμερικανικού κολοσσού ExxonMobil (μαζί με την Qatar Petroleum) στην κυπριακή ΑΟΖ. «Με ό,τι αυτό συνεπάγεται», ήταν το σχόλιο του αρμόδιου προσώπου που μίλησε στην Brief. 

Άλλες 5 Γεωτρήσεις εντός της ΑΟΖ 
Την ίδια ώρα προγραμματίζονται άλλες 5 γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Πρόκειται για τέσσερεις ερευνητικές γεωτρήσεις στα τεμάχια «8», «11», «6» και «3» από τις εταιρείες TOTAL και ENI και άλλη μια επιβεβαιωτική γεώτρηση στο Κοίτασμα «Καλυψώ». Ως γνωστό το Κοίτασμα Καλυψώ ανακαλύφθηκε στο τεμάχιο «6» της Κυπριακής ΑΟΖ αλλά το ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως η επιβεβαιωτική γεώτρηση μπορεί να λάβει χώρα στο τεμάχιο «7», διότι όπως εκτιμάται το ίδιο κοίτασμα εκτείνεται και εντός του τεμαχίου «7» (είδε πιο κάτω για αδειοδότηση «7»). 

Υπενθυμίζεται ότι τον Φεβρουάριο του 2018 ο Εκτελεστικός Πρόεδρος της ΕΝΙ Claudio Descalzi κληθείς στο πλαίσιο συνεδρίου στο Κάιρο να σχολιάσει κατά πόσο το κοίτασμα στο «Καλυψώ» είναι 6 με 8  τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια απάντησε πως «θα μπορούσε να είναι και περισσότερα ή σε αυτό το εύρος… σίγουρα δεν μπορεί να είναι λιγότερα», ενώ πρόσθεσε πως πρόκειται για «καλή ανακάλυψη, που έχει προοπτική να προχωρήσει σε πρόσθετες επενδύσεις». Σημείωσε πως «προκειμένου να εξακριβωθεί η ακριβής ποσότητα θα πρέπει να γίνει επιβεβαιωτική γεώτρηση και ότι η ENI θα αποφασίσει μαζί με την TOTAL».

Πάντως νεότερες εκτιμήσεις θέλουν το εν λόγω Κοίτασμα, σε πρώτη φάση, να διαθέτει λιγότερα από 6tcf αλλά αυτό θα επιβεβαιωθεί με την επιβεβαιωτική γεώτρηση που βρίσκεται στα σκαριά. 

Ανακοινώνεται Διυπουργική για αδειοδότηση του «7»
Στο μεταξύ εντός της βδομάδας αναμένεται να ανακοινωθεί από πλευράς και η σύσταση της Διυπουργικής Επιτροπής, η οποία θα εξετάσει την εισηγητική πρόταση της Συμβουλευτικής Επιτροπής για αδειοδότηση του τεμαχίου «7». 

Ως γνωστό για το Οικόπεδο 7 ενδιαφέρον υποβλήθηκε μόνο από την Κοινοπραξία TOTAL και ENI αφού συνορεύει με το ήδη αδειοδοτημένο προς αυτές οικόπεδο 6, στο οποίο ανακαλύφθηκε και το κοίτασμα «Καλυψώ».  

Β/ Τερματικό 
Ως προς το τερματικό υγροποίησης το ενδιαφέρον των Αμερικανών παραμένει. Ωστόσο θα πρέπει να εξευρεθούν οι ποσότητες εκείνες που το καθιστούν βιώσιμο. Αν και αρχικά οι αναγκαίες ποσότητες υπολογίζονταν γύρω στα 10tcf φυσικού αερίου αυτή την στιγμή λόγω και της τιμής του αργού brent (είναι συνδεδεμένες οι τιμές) ανεβάζουν τις αναγκαίες ποσότητες γύρω στα 13 με 15tcf φυσικού αερίου. 

>>> Χάνεστε σε «ειδήσεις»; Ροή ειδήσεων Brief - Επιλεγμένο περιεχόμενο <<<

Γι’ αυτό εξάλλου και κρίνονται τα αποτελέσματα στο τεμάχιο 10 αρκετά σημαντικά ως προς αυτή την κατεύθυνση αφού αναλόγως των αποτελεσμάτων που θα ανακοινωθούν θα εξαρτηθεί και κατά πόσο η κατασκευή του Τερματικού παραμένει ως σχεδιασμός εφικτός ή όχι. 

Η ExxonMobil δεν υπολογίζει βεβαίως μόνο στις ποσότητες που θα ανακαλυφθούν στο τεμάχιο «10» αλλά θεωρεί πως όλες οι υπόλοιπες ποσότητες που ενδεχομένως να ανακαλυφθούν εντός της κυπριακής ΑΟΖ -πλην του κοιτάσματος Αφροδίτη- μπορούν να δημιουργήσουν ένα βιώσιμο πλέγμα για κατασκευή του Τερματικού Υγροποίησης Φυσικού Αερίου στο Βασιλικό. 

  
Γ/ Eastmed 
Το «project» EastMed είναι επίσης στα σκαριά. Μάλιστα μόλις την περασμένη Πέμπτη (21/2) η διακρατική Συμφωνία εγκρίθηκε από το Κολλέγιο των Επιτρόπων της ΕΕ. Αυτό πρόκειται για τυπική διαδικασία μεν αλλά σημαντική δε, αφού αφορά ένα έργο με εμπλοκή τριών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων (Κύπρου, Ελλάδας, Ιταλίας) και μιας τρίτης χώρας (Ισραήλ) και οπωσδήποτε το «πράσινο φως» της ΕΕ είναι ιδιαίτερα σημαντικό. 

Το επόμενο βήμα αφορά μια λεπτομερέστατη μελέτη (FEED - Front End Engineering Design) και η οποία κοστολογείται στα 100 εκατομμύρια ευρώ εκ των οποίων το ένα τρίτο περίπου θα καταβάλει η ΕΕ και το υπόλοιπο η κοινοπραξία  IGI Poseidon. 

Το μήκος τους Eastmed είναι 1900 χιλιόμετρα εκ των οποίων τα 1300km είναι υποθαλάσσιος αγωγός και 600km αγωγός σε ξηρά και αποτελείται από τα τμήματ: 
200km μήκος από την Ανατολική Μεσόγειο προς Κύπρο 
700km αγωγός που συνδέει την Κύπρο με Κρήτη 
400km αγωγός από Κρήτη στην Πελοπόννησο 
600km αγωγός επί ξηράς από την Πελοπόννησο στην δυτική Ελλάδα. 

Δ/ Συμφωνία για αγωγό προς Αίγυπτο 
Η διακρατική συμφωνία για τη δημιουργία υποθαλάσσιου αγωγού για τη μεταφορά κυπριακού φυσικού αερίου στην Αίγυπτο, ως γνωστό υπογράφτηκε μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου τον Σεπτέμβριο του 2018 (19/9). 

Έκτοτε διεξάγονται επαφές της Κυπριακής Κυβέρνησης με τις εταιρείες που έχουν την αδειοδότηση στο τεμάχιο «12» όπου βρίσκεται και το κοίτασμα Αφροδίτη -το οποίο αξίζει να σημειωθεί ότι είναι το μόνο κοίτασμα με επιβεβαιωμένες ποσότητες φυσικού αερίου ύψους 4,1tfc φυσικού αερίου. Πρόκειται για τις εταιρείες Noble (με 35% και ως ο operator), η Shell με επίσης άλλο 35% καθώς και η Ισραηλινή Delek με ποσοστό 30%. 

Όπως πληροφορούμαστε, οι διαβουλεύσεις μεταξύ Κυβέρνησης και Εταιρειών φθάνουν σύντομα στο τέλος τους και αναμένεται ότι εντός Μαρτίου 2019 θα υπάρχει «φως» και η συμφωνία θα ανακοινωθεί.

Το κόστος του αγωγού Κύπρου - Αιγύπτου εκτιμάται γύρω στα 7,5 δισεκατομμύρια δολάρια Αμερικής για όλη τη διάρκεια της ζωής του (18 χρόνια). 

Το σύνολο των εσόδων από την πώληση του Φυσικού Αερίου από το Αφροδίτη, αν και οι εκτιμήσεις εξαρτώνται από πολλές μεταβλητές (τιμή brent, κατά πόσο ολόκληρες οι ποσότητες θα μπορούν να αξιοποιηθούν κτλ) υπολογίζεται γύρω στα 19 δισεκατομμύρια δολάρια Αμερικής. Πάντως το κέρδος της Κύπρου από το όλο project εκτιμάται ότι θα είναι πέραν του 50% των καθαρών εσόδων. 

Μετά την Συμφωνία αναμένονται επιπλέον επιβεβαιωτικές γεωτρήσεις στο κοίτασμα Αφροδίτη καθώς και μελέτη FEED ώστε τα μέρη να είναι σε θέση να ανακοινώσουν και σχετικό χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης του έργου του αγωγού. 

Ας σημειωθεί ότι το ζήτημα που συνεχίζει επί του παρόντος να υφίσταται ως προς την ζώνη συνεκμετάλλευσης Κύπρου – Ισραήλ (και με αφορμή το κοίτασμα Αφροδίτη), όπως αρμοδίως λέχθηκε στην Brief, δεν επηρεάζει τις διεργασίες για τον αγωγό Κύπρου – Αιγύπτου. Οι διαφωνίες μέχρι στιγμής παραμένουν με τις βασικότερες να εντοπίζονται στον όποιο διαμοιρασμό -αν και εφόσον αποδειχτεί ότι το «Αφροδίτη» εκτείνεται και στην Ισραηλινή ΑΟΖ- με το Ισραήλ να επιμένει στη βάση του «OGIP» (original gas in place) και με την Λευκωσία να συζητά στη βάση των «ανακτήσιμων αποθεμάτων», κάτι που είναι και η διεθνής πρακτική σε ανάλογες περιπτώσεις. Όπως και να έχει, το όλο ζήτημα δεν φαίνεται να ανησυχεί ιδιαίτερα ούτε την Λευκωσία αλλά ούτε και τα Ιεροσόλυμα αφού ακόμη και στην περίπτωση που αποδειχτεί ότι το κοίτασμα εκτείνεται στην ΑΟΖ του Ισραήλ αυτό αφορά μόνο το ένα με 2%. 

Ε/ Τουρκικές Προκλήσεις – Ταμείο Υδρογονανθράκων 
Οι τουρκικές προκλήσεις αναμένεται να αυξηθούν και να ενταθούν. Μόλις την περασμένη Πέμπτη (21/02) ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, είχε προειδοποιήσει ότι μέσα στο επόμενο διάστημα η Άγκυρα θα ξεκινήσει γεωτρήσεις γύρω από την Κύπρο, απειλώντας ότι «χωρίς την Τουρκία δεν μπορεί να γίνει τίποτα στη Μεσόγειο».

Αναφερόμενος δε στο «Deep Sea Metro I», ο Τσαβούσογλου είπε χαρακτηριστικά: «Μέχρι τον Μάρτιο θα κάνει γεώτρηση στην περιοχή της Αλάνιας. Μόλις τελειώσει εκεί θα πάει στην Κύπρο. Και το νέο μας γεωτρύπανο όπου να ναι έρχεται. Θα πήγαινε στην Μαύρη Θάλασσα αλλά το στέλνουμε κι εκείνο εκεί. Σε εκείνη την περιοχή χωρίς εμάς δεν μπορεί να γίνει τίποτα, ας το δουν αυτό και εκείνοι που έρχονται από μακριά σε εκείνη την περιοχή και οι εταιρείες τους. Στη Μεσόγειο χωρίς την Τουρκία δεν μπορεί να γίνει τίποτα, δεν θα το επιτρέψουμε αυτό». Και πρόσθεσε: «Με τον ίδιο τρόπο και το Αιγαίο, η ανατολική Μεσόγειος, ο πλούτος των υδρογονανθράκων γύρω από την Κύπρο για μας είναι στρατηγικοί στόχοι, εθνικά ζητήματα. Ποτέ δεν αφήσαμε να παραβιαστούν τα δικαιώματα του “τουρκοκυπριακού λαού” και του τουρκικού λαού, και δεν θα το επιτρέψουμε ούτε και από δω και μπρος».

Ωστόσο όπως αρμοδίως λέχθηκε στην Brief η Κυπριακή Δημοκρατία έχει ήδη κινηθεί προ πολλού σε όλες τις εταιρείες που διαθέτουν την τεχνογνωσία για γεωτρήσεις εξεύρεσης φυσικού αερίου στην θάλασσα και έχει ενημερώσει για την παράνομη τακτική της Άγκυρας. «Δεν αρκεί μόνο το να έχεις το γεωτρύπανο. Το γεωτρύπανο είναι μόνο ένα μέρος της όλης διαδικασίας. Χρειάζονται επιπρόσθετες υπηρεσίες από συγκεκριμένες εταιρείες, υπηρεσίες που χωρίς αυτές δεν είναι δυνατή η ολοκλήρωση της διαδικασίας», μας ειπώθηκε συγκεκριμένα ενώ η ίδια πηγή σημείωσε: «Δεν αποκλείεται να γίνουν προσπάθειες για γεωτρήσεις από πλευράς της Άγκυρας. Αλλά ως εκεί. Και αυτά γίνονται κυρίως για εσωτερική κατανάλωση στην Τουρκία». 

Την ίδια στιγμή η Κυπριακή Δημοκρατία «σφραγίζει» και την επιχειρηματολογία της για τον διαμοιρασμό του Φυσικού Αερίου μέσω της σύστασης ταμείου υδρογονανθράκων. «Το Νομοσχέδιο είναι αρκετά καλό. Πρέπει να ψηφιστεί ως έχει ή χωρίς πολύ μεγάλες αλλαγές», σημείωσε στην Brief Κυβερνητικό στέλεχος.