ΑΝΑΛΥΣΗ: Πρέπει οι τράπεζες να κλείσουν κι άλλα καταστήματα;

10627 Τραπεζικοί. 458 υποκαταστήματα. Ένας τομέας που φαίνεται να είναι πιο δυσκίνητος ακόμη και από τη Δημόσια Υπηρεσία

Σε ένα έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον, με ραγδαία ανάπτυξη των τεχνολογικών επιλογών με ταυτόχρονη ενίσχυση του ολοένα και πιο απαιτητικού εποπτικού πλαισίου σε συνδυασμό με τα επιτοκιακά περιθώρια που πιέζουν την επικερδότητα των τραπεζών, η Κύπρος φαίνεται να μην προσαρμόζεται άμεσα στις νέες τάσεις και απαιτήσεις. 

Βάσει του πιο πάνω πλαισίου δεδομένων και εξελίξεων ορισμένοι βασικοί αριθμοί που συγκεντρώνει η brief αποδεικνύουν ότι ο πολιτικός, ο συνδικαλιστικός αλλά και ο παράγοντα των άλλων σημαντικών θεμάτων που έχουν να τρέξουν οι τράπεζες, τις αφήνουν πίσω σε δύο βασικά θέματα: (α) στη μείωση του λειτουργικού κόστους (αριθμός καταστημάτων και προσωπικού) και (β) στις επενδύσεις σε τεχνολογικές λύσεις. 

Η ανάλυση της brief δείχνει ότι δεν υπάρχει αντιστοιχία στη διασύνδεση βασικών αριθμών με την πορεία που ακολούθησε ο τραπεζικός τομέας τα τελευταία χρόνια, με κυριότερο την ανακολουθία που καταγράφεται σε σχέση με το μέγεθος του τραπεζικού τομέα και του προσωπικού στις τράπεζες. Την ίδια ώρα οι επενδύσεις στην τεχνολογία από τις τράπεζες της Κύπρου είναι σε πρώιμο στάδιο, την ώρα που ο ανταγωνισμός από το εξωτερικό είναι τεράστιος τόσο από τεχνολογίες που αναπτύσσουν άλλες τράπεζες, όσο και από εναλλακτικές πλατφόρμες για αγορές, μεταφορές χρημάτων ή μισθοδοσία. Το διαδίκτυο δίνει την επιλογή και στους κάτοικους της Κύπρου να έχουν πρόσβαση σε τέτοιες επιλογές. 

«Κουρεμένο» κατά 30% το τραπεζικό σύστημα 
Τα ακόλουθα στοιχεία δίνουν την απόλυτη διάσταση της κατά τα άλλα στερεότυπης φράσης: «Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους» έχει απόλυτη εφαρμογή. Πριν τις ριζοσπαστικές και επώδυνες αποφάσεις του 2013, δηλαδή κατά το τέλος του προηγούμενου έτους, το κυπριακό τραπεζικό σύστημα μετρούσε: 
1. €70,2 δισ. καταθέσεις και 
2. €72,5 δισ. δάνεια 

Η συρρίκνωση λόγω κυρίως του κουρέματος, αλλά και λόγω της κατάστασης που επικράτησε μετά από αυτό στην Κύπρο οι αριθμοί, κατά το τέλος του 2017, διαμορφώθηκαν ως εξής: 
1. Καταθέσεις: €49,4 δισ.
2. Δάνεια: €51,4 δισ.

Η συνολική μείωση του τραπεζικού συστήματος της Κύπρου σε μια πενταετία ήταν δραστική και ανέρχεται σε ποσοστό 30%, τόσο για τα δάνεια όσο και για τις καταθέσεις. 

Πιο αναλυτικά η πορεία σμίκρυνσης του τραπεζικού τομέα την τελευταία πενταετία καταγράφεται ως ακολούθως: 

Ραγδαία μείωση του τεράστιου δικτύου καταστημάτων κατά 50% 
Την ίδια ώρα και ενώ ο τραπεζικός τομέας συρρικνωνόταν το κλείσιμο καταστημάτων ακολουθούσε αντίστοιχη πορεία. Πιο ειδικά αναφέρεται ότι το 2012 υπήρχαν στην Κύπρο συνολικά 848 υποκαταστήματα τραπεζών. Το 2017 ο αντίστοιχος αριθμός μειώθηκε στα 458, με τη μείωση να φτάνει το ποσοστό της τάξης του 46%. 

Μάλιστα, η αντιστοιχία του αριθμού υποκαταστημάτων ανά 100.000 ατόμων μειώθηκε από τα 108 (2012) στα 53 το 2017, με τη μείωση να ανέρχεται στο 51%. Οι πρόσφατες εξελίξεις στον Συνεργατισμό και της απορρόφησης μέρους των εργασιών του από την Ελληνική Τράπεζα, θα μειώσει περαιτέρω τα πιο πάνω στοιχεία, αφού επιπλέον καταστήματα έχουν μειωθεί.  

Πιο κάτω ο σχετικός πίνακας με την πορεία μείωσης των καταστημάτων. 

Η μείωση προσωπικού υστέρησε κατά πολύ των άλλων περικοπών 
Την ίδια περίοδο που ο τραπεζικός κλάδος της Κύπρου συρρικνώθηκε και μάλιστα σε μικρό χρονικό διάστημα και με απότομο τρόπο, ο αριθμός του προσωπικού στις τράπεζες παρέμεινε σε υψηλά επίπεδα. Πιο ειδικά αναφέρεται ότι μετά το κλείσιμο της Λαϊκής, οι πολλές αλλαγές και τις περικοπές τις οποίες επεδίωξαν οι κυπριακές τράπεζες και τα διάφορα σχέδια εθελούσιας αποχώρησης, ο συνολικός αριθμός τραπεζικών υπαλλήλων περιορίστηκε κατά 17%. Το εν λόγω ποσοστό είναι σαφώς χαμηλότερο από τα προαναφερθέντα στοιχεία. 

Εάν μάλιστα προστεθεί και ο παράγοντας της τεχνολογίας, μέσω της οποίας γίνονται πλέον πολλές συναλλαγές (πληρωμές, μεταφορές χρημάτων, αγορές) αντιλαμβάνεται κανείς ότι οι κυπριακές τράπεζες θα πρέπει να αποδεσμεύσουν κι άλλο προσωπικό από τις τάξεις τους. 

Δείτε στο γραφικό που ακολουθεί την πορεία που ακολούθησε ο αριθμός προσωπικού την τελευταία πενταετία στις τράπεζες της Κύπρου: 

Η τεχνολογία τρέχει, οι επόπτες πιέζουν, οι μέτοχοι έχουν απαιτήσεις 
Καταληκτικά και πέραν των πιο πάνω στοιχείων το τραπεζικό πεδίο καθορίζεται από τον παράγοντα της τεχνολογίας, η οποία τρέχει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, την ολοένα και αυξανόμενη εποπτεία η οποία πιέζει τους ισολογισμούς των τραπεζών, αλλά και τις απαιτήσεις των μετόχων στις τράπεζες οι οποίες ζητούν πλέον απτά αποτελέσματα για τις επενδύσεις που έκαναν στην Κύπρο. 

Ο ανταγωνισμός από άλλες τεχνολογικές πλατφόρμες συναλλαγών, οι εποπτικές απαιτήσεις που διαρκώς αυξάνονται γεγονός που συνεπάγεται κόστος αλλά και η προσδοκία που υπάρχει από πλευράς επενδυτών για να δουν τις επενδύσεις τους στη χώρα να αποδίδουν, πιθανόν να οδηγήσουν τις τράπεζες σε περαιτέρω δραστικές κινήσεις. Οι εν λόγω κινήσεις θα αφορούν δύο βασικές κατευθύνσεις: 
1. Στη μείωση του λειτουργικού κόστους και
2. Στην αύξηση του κύκλου εργασιών μέσα από τις κύριες εργασίες των τραπεζών σε συνδυασμό με την τεχνολογία. 

Έχοντας τα πιο πάνω υπόψη δεν αποκλείονται νέα σχέδια εθελούσιας αποχώρησης ή και επιπλέον κινήσεις για κλείσιμο καταστημάτων. Το σίγουρο είναι πως οι προκλήσεις για τις τράπεζες της χώρας δεν περιορίζονται στη μείωση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων ή στη χορήγηση νέων, υγειών δανείων αλλά απλώνονται σε μια σειρά ζητημάτων, που προκύπτουν από τις διεθνείς τάσεις, εξελίξεις και εποπτικές αλλαγές. 
 

Ευαγόρας Προκοπίου