•    Από τα €332 της Βουλγαρίας στα €2.257 του Λουξεμβούργου
•    Κατώτατος με διάταγμα για τον υπάλληλο βαλιτσών μέχρι τον μαθητευόμενο κουζίνας

ΓΡΑΦΕΙ Η
ΧΡΥΣΩ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ
 

Μερική απάντηση στη φτώχεια, την ανισότητα και τώρα στην ακρίβεια αποτελεί η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και η απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου για υιοθέτηση του κατώτατου μισθού. Μια απόφαση που άνοιξε τον δρόμο για υιοθέτησή του και στην Κύπρο, προσδοκώντας να καλύψει τους χαμηλόμισθους τομείς και τους απασχολούμενους που εργάζονται σε επισφαλείς και άτυπες συνθήκες εργασίας. 

Στα θετικά της υιοθέτησης του κατώτατου μισθού μπορούν να συνοψιστούν ότι:

Πρώτο,  διασφαλίζουν την προστασία των εργαζόμενων και τους παρέχουν αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης.

Δεύτερο, δημιουργούν θετικό κοινωνικό αντίκτυπο και αποφέρουν και οικονομικά οφέλη.

Τρίτο, μειώνουν τις μισθολογικές ανισότητες και συμβάλλουν στη διατήρηση της εγχώριας ζήτησης.

Τέταρτο, ενισχύουν την παραχώρηση κινήτρων για εργασία.

Πέμπτο, συμβάλλουν στη μείωση του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των φύλων καθώς, κατά κύριο λόγο,  οι γυναίκες αμείβονται λιγότερα σε σύγκριση με τους άνδρες.

Αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο

Η κρίση του COVID – 19  που ανέδειξε την ανάγκη για διασφάλιση των εργαζομένων  έχει πλήξει τομείς στους οποίους απασχολείται το μεγαλύτερο ποσοστό χαμηλόμισθων εργαζομένων, όπως η καθαριότητα, το λιανικό εμπόριο, η υγειονομική και η μακροχρόνια περίθαλψη και η κατ’ οίκον φροντίδα.

Όπως η ίδια η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν διακηρύττει «με τους επαρκείς κατώτατους μισθούς στέλνεται ένα σημαντικό μήνυμα ότι, ακόμη και σε καιρούς κρίσης, η αξιοπρέπεια της εργασίας πρέπει να θεωρείται ιερή. Έχουμε διαπιστώσει ότι για έναν υπερβολικά μεγάλο αριθμό συμπολιτών μας οι αποδοχές τους δεν επαρκούν. Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε επαρκείς κατώτατους μισθούς και αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο». 

Πλαίσιο για τους κατώτατους μισθούς 

Οι κατώτατοι μισθοί ισχύουν σε όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε. Σύμφωνα με στοιχεία των τεχνοκρατικών υπηρεσιών της Ε.Ε., σε 21 χώρες ισχύουν νόμιμοι κατώτατοι μισθοί και σε 6 κράτη μέλη (Δανία, Ιταλία, Κύπρος, Αυστρία, Φινλανδία και Σουηδία) η προστασία του κατώτατου μισθού παρέχεται με την υιοθέτηση συλλογικών συμβάσεων.

Ωστόσο, η Ε.Ε. θεωρεί πως οι εργαζόμενοι στα περισσότερα κράτη μέλη πλήττονται από την ανεπάρκεια και/ή τις διαφορές ως προς την κάλυψη της προστασίας του κατώτατου μισθού. Με την πρόταση της Επιτροπής τηρείται η αρχή της επικουρικότητας, δηλαδή καθορίζεται ένα πλαίσιο ελάχιστων προτύπων, το οποίο αντικατοπτρίζει τις αρμοδιότητες των κρατών μελών και την αυτονομία και τη συμβατική ελευθερία των κοινωνικών εταίρων στον τομέα των μισθών. 

Όπως δηλώνει στη Brief πηγή των εργοδοτικών οργανώσεων «αυτό σημαίνει ότι δεν υποχρεώνει τα κράτη μέλη να θεσπίσουν νόμιμους κατώτατους μισθούς, ούτε καθορίζει ένα κοινό επίπεδο κατώτατου μισθού».
Από πλευράς συντεχνιών γίνεται επίκληση της αναφοράς των υπηρεσιών της Ε.Ε. ότι «οι χώρες με συλλογικές διαπραγματεύσεις, που καλύπτουν μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού, τείνουν να έχουν χαμηλότερο ποσοστό χαμηλόμισθων εργαζομένων, μικρότερη μισθολογική ανισότητα και υψηλότερους κατώτατους μισθούς. Ως εκ τούτου, η Ε.Ε. προσδοκεί να προωθήσει τις συλλογικές συμβάσεις για τους μισθούς σε όλα τα κράτη μέλη».

Πόσα λαμβάνουν σε 19 χώρες

Ο κατώτατος μισθός εφαρμόζεται σε 13 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ανέρχεται κάτω από τα 1.000 ευρώ.

Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, ο κατώτατος μισθός στα κράτη μέλη της Ε.Ε. κυμαίνεται ως εξής:

•    Βουλγαρία €332 

•    Λετονία €500 

•    Ρουμανία €515 

•    Ουγγαρία €542 

•    Κροατία €624 

•    Σλοβακία €646 

•    Τσεχία €652  

•    Εσθονία €654 

•    Πολωνία €655 

•    Λιθουανία €730 

•    Ισπανία €774 

•    Μάλτα €792 

•    Πορτογαλία €823.  

Έξι χώρες έχουν μισθό πάνω από 1.000 όπως Σλοβενία €1.074, Ισπανία €1.126, Γαλλία €1.603, Γερμανία €1.621, Βέλγιο €1.658, Ολλανδία €1.725, Ιρλανδία €1.775 και Λουξεμβούργο €2.257.

Από την κατάταξη εξαιρούνται η Δανία, η Ιταλία, η Κύπρος, η Αυστρία, η Φινλανδία και η Σουηδία.

Το διάταγμα για τον κατώτατο

Στην Κύπρο ο κατώτατος μισθός καλύπτει μόνο συγκεκριμένα επαγγέλματα, δηλαδή δεν υπάρχει ένας εθνικός κατώτατος μισθός για όλα τα επαγγέλματα. Σήμερα, είναι σε ισχύ το περί Κατώτατων Μισθών Διάταγμα του 2012. Σύμφωνα με τις πρόνοιες του Διατάγματος:

Κάθε πωλητής/πωλήτρια, γραφέας, νοσηλευτικός βοηθός, βοηθός παιδοκόμου, βοηθός βρεφοκόμου, σχολικός βοηθός και φροντιστής ο οποίος/η οποία εργάζεται με πλήρη απασχόληση πρέπει να λαμβάνει αρχικό μηνιαίο μισθό τουλάχιστον €870 ακαθάριστα και μετά από 6μηνη συνεχή περίοδο απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη, ο μισθός να αυξάνεται τουλάχιστον στα €924 ακαθάριστα. Επίσης, κάθε φρουρός ασφαλείας πρέπει να λαμβάνει αρχικό ωριαίο μισθό τουλάχιστον €4,90 ακαθάριστα και μετά από 6μηνη περίοδο συνεχούς απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη, ο μισθός αυτός να αυξάνεται στα €5,20 ακαθάριστα. Κάθε καθαριστής/καθαρίστρια να λαμβάνει αρχικό ωριαίο μισθό τουλάχιστον €4,55 ακαθάριστα και μετά από 6μηνη περίοδο συνεχούς απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη, ο μισθός αυτός πρέπει να αυξάνεται στα €4,84 ακαθάριστα

Η ξενοδοχειακή βιομηχανία

Το περί Κατώτατων Μισθών Διάταγμα είναι υποχρεωτικό δια Νόμου και έχει παραμείνει σταθερό από την 1η Απριλίου 2012. Για επαγγέλματα τα οποία τα καθήκοντά τους (π.χ. νηπιαγωγοί/βρεφοκόμοι) είναι, μεταξύ άλλων, και αυτά που καλύπτονται από το εν λόγω Διάταγμα, θα πρέπει να δίνεται τουλάχιστον ο κατώτατος μισθός. Από την 1η Ιανουαρίου 2020, τέθηκε σε ισχύ το περί Κατωτάτων Μισθών στη Ξενοδοχειακή Βιομηχανία Διάταγμα του 2020 ως εξής: