Ο Χάρης Γεωργιάδης μιλά στο Brief και εξηγεί μέχρι που βρίσκεται η διαδικασία για το ΕΣΤΙΑ καθώς και πόσοι υπολογίζονται ότι θα είναι οι δικαιούχοι. Εξηγεί πώς θα λειτουργεί και πώς θα επωφελούνται όσοι ενταχθούν στο σχέδιο προστασίας πρώτης κατοικίας, ενώ την ίδια ώρα σημειώνει πως η Πολιτεία δίνει χέρι βοηθείας προς όσους έχουν πραγματικά ανάγκη αλλά και πως θα υπάρξουν κυρώσεις στους στρατηγικούς κακοπληρωτές, ενώ παραδέχεται ότι ο «ηθικός κίνδυνος» υφίσταται, αλλά περιορίζεται στο ελάχιστο λόγω των κριτηρίων που έχουν τεθεί. 
  
Ο Υπουργός Οικονομικών αποκαλύπτει ότι τέλη Νοεμβρίου ολοκληρώνεται η διαδικασία για το ποιος θα διαχειρίζεται και ποιος θα διοικεί τον Φορέα των ΜΕΔ ενώ ξεκαθαρίζει ότι το κράτος θα ακολουθήσει τη βασική αρχή για μη-εμπλοκή του στη λειτουργία και διαχείριση των δανείων και των άλλων περιουσιακών στοιχείων.  

Σημειώνει ακόμη ότι προτεραιότητα παραμένει η σταθερή ανοδική πορεία της Οικονομίας ενώ εκτιμά ότι έως το 2020 θα υπάρχουν συνθήκες πλήρους απασχόλησης στην Κύπρο, ενώ για τον Συνεργατισμό τονίζει ότι η ανακεφαλαιοποίηση του ’13 απλώς απέτρεψε το κούρεμα και δεν εξαφάνισε τα τοξικά δάνεια και εξηγεί γιατί έκλεισε ο Συνεργατισμός. 
 
Ως προς τα Διαβατήρια – Υπηκοότητες αντιπαρέρχεται τις επικρίσεις και σημειώνει πως η κρατική πολιτική δεν καθορίζεται βάσει δημοσιευμάτων. 

Την ίδια ώρα ο κ. Γεωργιάδης αναφέρει δυο λόγους που τον έκαναν να αποδεχτεί την πρόταση του Νίκου Αναστασιάδη να παραμείνει στο πηδάλιο της Οικονομίας και κατά την δεύτερη πενταετία διακυβέρνησης. Ακολουθεί η συνέντευξη. 
 

Κύριε Υπουργέ, αρχικά να σας ευχαριστήσω για αυτή την συνέντευξη που μας παραχωρείτε, η οποία για εμάς στο Brief είναι ιδιαίτερη σημαντική, μιας και πρόκειται για την πρώτη συνέντευξη που δημοσιεύουμε… 

- Εγώ σας ευχαριστώ για την ευκαιρία και να ευχηθώ κάθε επιτυχία στο Brief. Είμαι βέβαιος ότι θα αποτελέσει μια ποιοτική προσθήκη στον τομέα των διαδικτυακών ΜΜΕ. 

Επιτρέψτε μου να αρχίσω με το Σχέδιο ΕΣΤΙΑ, μιας και πρόκειται ένα σχέδιο που αφορά πιθανότατα αρκετούς συμπολίτες μας. Αλήθεια, έχετε υπολογίσει περίπου πόσοι θα είναι αυτοί που θα εμπίπτουν σε αυτό το σχέδιο; 

- Υπάρχει μια αρχική εκτίμηση για ένα μέγιστο αριθμό 15,000 δανειοληπτών. Εάν δηλαδή υπολογίσουμε όλους τους δανειολήπτες που είχαν μη-εξυπηρετούμενο δάνειο τον Σεπτέμβριο 2017, το οποίο εξασφαλίζεται με την πρώτη κατοικία αξίας 350,000 και εάν υποθέσουμε ότι όλοι θα πληρούν τα περιουσιακά και εισοδηματικά κριτήρια, τότε θα έχουμε 15,000 δανειολήπτες. 

Το λογικό βεβαίως είναι ότι κάποιοι δεν θα πληρούν τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, άρα ο αριθμός θα είναι μικρότερος. Με ακρίβεια θα ξέρουμε όταν παραληφθούν και εξεταστούν οι αιτήσεις.   

Θα αλλάξουν τα κριτήρια; 

- Δεν θα υπάρξουν ριζικές αλλαγές ούτε στη φιλοσοφία, ούτε στα κριτήρια. Κάποιες επί μέρους αλλαγές θεωρώ ότι θα είναι αναγκαίες.

Έχουμε τελική εικόνα για τα τελικά κριτήρια;

- Σε κάθε περίπτωση, μέσα στις επόμενες βδομάδες, το Σχέδιο θα οριστικοποιηθεί και θα εφαρμοστεί με τον προϋπολογισμό του 2019. Υπενθυμίζω ότι η βασική αρχή είναι ότι επιλέξιμοι δανειολήπτες που θα εκπληρώνουν, από τώρα και στο εξής, τις υποχρεώσεις τους, στη βάση της αναδιάρθρωσης που θα προηγηθεί, θα λαμβάνουν στο τέλος κάθε έτους ενίσχυση έναντι της εξόφλησης του δανείου τους. Άρα οι πρώτες πληρωμές θα γίνουν στο τέλος του 2019 για ολόκληρο το έτος. 

Αυτό το σχέδιο για να λειτουργήσει χρειάζεται την έγκριση της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Κομισιόν ή άλλου οργάνου της ΕΕ; 

Ναι, πρέπει να εξασφαλιστεί έγκριση από την Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που είναι η αρμόδια αρχή για σχέδια κρατικών ενισχύσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Έχουμε πάρει το πράσινο φως; 

- Έχει ήδη γίνει το λεγόμενο pre-notification, δηλαδή η προκαταρκτική υποβολή. Ο διάλογος ολοκληρώνεται πολύ σύντομα, χωρίς να αναμένονται ιδιαίτερα ζητήματα. Θα ακολουθήσει η οριστικοποίηση του Σχεδίου από το Υπουργικό Συμβούλιο και αμέσως μετά το επίσημο και τυπικό notification. Αυτή είναι η σειρά των κινήσεων. Εν τω μεταξύ, ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη οι προετοιμασίες τόσο εκ μέρους των τραπεζών όσο και εκ μέρους των υπηρεσιών του κράτους για να ξεκινήσει αμέσως η εφαρμογή.   

- Πάντως η αλήθεια είναι πως ασκείται έντονη κριτική από κύκλους –έστω και μεμονωμένους- ότι οι φορολογούμενοι θα επωμιστούν το κόστος ενός Σχεδίου που στόχο έχει την «σωτηρία» κακοπληρωτών. Έτσι είναι; 

Θέλω με ευθύτητα να αναγνωρίσω ότι, σε ένα βαθμό, ο «ηθικός κίνδυνος» υπάρχει. Ο καθορισμός όμως μιας σειράς κριτηρίων, με βασικότερο την συνεχή συμμόρφωση του δανειολήπτη, θεωρώ πως περιορίζει την ηθικό κίνδυνο. 

Και από την άλλη πρέπει να ζυγίσουμε τον πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο για την οικονομία μας εάν δεν αντιμετωπίσουμε πλήρως και οριστικά των πρόβλημα των μη-εξυπηρετούμενων δανείων, χρησιμοποιώντας όλα τα εργαλεία που έχουμε στη διάθεση μας. 

Είναι εξάλλου γνωστό ότι υπήρξε και πολιτική συμφωνία για προώθηση του Σχεδίου, ως κίνηση που συμπληρώνει και συνοδεύει την πρόσφατη ενίσχυση του νομοθετικού πλαισίου που εγκρίθηκε από την Βουλή. Άρα το Εστία αποτελεί μέρους ενός ευρύτερου σχεδιασμού. 

- Να σας ρωτήσω κάτι, που ακούστηκε και προεκλογικά. Θεωρείτε ότι εν μια νυκτί χιλιάδες Κύπριοι έγιναν «απατεώνες» και ενώ μπορούν αποφάσισαν να μην πληρώνουν τα χρέη τους; 

Όχι, δεν θεωρώ ότι όλοι οι δανειολήπτες έγιναν ξαφνικά απατεώνες. Υπάρχουν βέβαια και περιπτώσεις συμπολιτών μας που δυστυχώς θεωρούν ότι έχουν λάβει δανεικά και αγύριστα…

Ναι υπάρχουν… 

- …και ότι η αθέτηση υποχρεώσεων μπορεί να είναι χωρίς συνέπειες. Αλλά το κυριότερο πρόβλημα, η καρδιά του προβλήματος θα έλεγα, είναι ο αλόγιστος υπερδανεισμός που χαρακτήρισε την δεκαετία πριν από την κρίση. Τα κυπριακά νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις δανείστηκαν πέραν των δυνατοτήτων τους.  

Αυτή την πραγματικότητα πρέπει να την αντιμετωπίσουμε, με κυρώσεις στις περιπτώσεις των μη-συνεργάσιμων κακοπληρωτών, αλλά και με χείρα βοηθείας από το κοινωνικό σύνολο στις περιπτώσεις των δανειοληπτών που θα αναλάβουν μια νέα, ειλικρινή δέσμευση ότι τις μειωμένες έστω δόσεις του δανείου τους, θα τις πληρώνουν.  

Αν θα ενταχθούν τόσες χιλιάδες σε αυτό το Σχέδιο, δεν θα είναι μια πολύ χρονοβόρα διαδικασία που αντί θετικές στο τέλος θα έχει αρνητικές επιπτώσεις λόγω ακριβώς του χρόνου που θα χρειάζεται μέχρι να διευθετηθεί η κάθε υπόθεση; 

- Δεν συμμερίζομαι την ανησυχία σας. Οι αναδιαρθρώσεις δεν θα είναι αυθαίρετες αλλά στη βάση κοινών κριτηρίων που θα περιλαμβάνονται στο Σχέδιο, άρα σε ένα μεγάλο βαθμό θα είναι τυποποιημένες. Σίγουρα θα χρειαστεί κάποια αρχική προσπάθεια εκ μέρους όλων, αλλά  στη συνέχεια η διαδικασία θα είναι πολύ απλή.  

Φορέας ΜΕΔ: Η διαχείριση από ιδιωτική εταιρεία – Η διοίκηση από εξειδικευμένα άτομα - Έως τέλη Νοεμβρίου ολοκληρώνεται η διαδικασία 

Πέστε μας και δυο λόγια για αυτό τον Φορέα Διαχείρισης ΜΕΔ του πρώην Συνεργατισμού. Υπάρχει κάποιο πρότυπο-μοντέλο που λειτούργησε τέτοιος Φορέας;

- Κατ’ ακρίβεια, τέτοιοι Φορείς, με την μια ή την άλλη μορφή, λειτουργούν σε όλες τις σύγχρονες οικονομίες που παρουσιάζουν πρόβλημα μη-εξυπηρετούμενων δανείων. 

Στη Κύπρο βέβαια, η νομοθεσία που διέπει την λειτουργία τέτοιων μη-τραπεζικών Φορέων διαχείρισης δανείων, ψηφίστηκε σχετικά πρόσφατα. Και μόλις τώρα καθίσταται εφικτή  η λειτουργία τους, τόσο στην πρώην Συνεργατική Τράπεζα όσο και με την πώληση σημαντικού χαρτοφυλακίου μη-εξυπηρετούμενων δανείων από την Τράπεζα Κύπρου. 

Άρα και βέλτιστες διεθνείς πρακτικές υπάρχουν και νομοθετικό πλαίσιο. 

Και ποιος θα διοικεί αυτό τον Φορέα; 

- Μια βασική αρχή, που σίγουρα θα έχει εφαρμογή στην περίπτωση του κρατικής ιδιοκτησίας Φορέα της πρώην Συνεργατικής, δηλαδή στην Κυπριακή Εταιρεία Διαχείρισης Δανείων, είναι η μη-εμπλοκή του κράτους στη λειτουργία και διαχείριση των δανείων και των άλλων περιουσιακών στοιχείων. 

Η διαχείριση θα γίνεται από ιδιωτική εταιρεία. Αλλά και στη διοίκηση του Φορέα, θα τοποθετηθούν άτομα με σχετική εξειδίκευση, που θα εντοπιστούν από Οίκο που έχει προσληφθεί γι’ αυτό τον σκοπό. 

Πότε θα γίνει;

- Αυτή η διαδικασία θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος Νοεμβρίου.      

Συνεργατισμός: Η ανακεφαλαιοποίηση του ’13 απέτρεψε το κούρεμα – Δεν εξαφάνισε τα τοξικά δάνεια
 

Ο Συνεργατισμός γιατί έκλεισε τελικά; Και έχω και μια απορία. Λέμε για τα λάθη του παρελθόντος και προ του 2013. Μα αυτά τα λάθη του προ ’13 δεν τα πληρώσαμε ήδη με το 1,7δισ. της ανακεφαλαιοποίησης του Συνεργατισμού που προβλεπόταν στο Μνημόνιο του 2012-13;  

- Ο Συνεργατισμός έπαψε να λειτουργεί ως τράπεζα και πλέον λειτουργεί ως Φορέας Διαχείρισης ΜΕΔ και περιουσιακών στοιχείων επειδή δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις ιδιαίτερα αυστηρές, ευρωπαϊκές, εποπτικές απαιτήσεις, με δεδομένο το μέγεθος των προβληματικών δανείων που κουβαλούσε. Και διευκρινίζω, ότι η ανακεφαλαιοποίηση του 2013 δεν εξαφάνισε αυτά τα τοξικά δάνεια που επιβάρυναν τον Συνεργατισμό. 

Η ανακεφαλαιοποίηση του 2013 επέτρεψε στο Συνεργατισμό να συνεχίσει να λειτουργεί με τα ελάχιστα απαραίτητα κεφάλαια, τα οποία ήταν πολύ πιο λίγα από αυτά που σήμερα απαιτούνται από τις τράπεζες του λειτουργούν στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ένωσης. Ή για να το θέσω αλλιώς, η κρατική στήριξη του ’13 απέτρεψε το ενδεχόμενο κουρέματος και στον Συνεργατισμό. Δεν εξαφάνισε όμως τα κακής ποιότητας δάνεια που είχαν δοθεί τα προηγούμενα χρόνια και τα οποία συνέχιζαν να επιβαρύνουν τον ισολογισμό του. 

Διαβατήρια – Υπηκοότητες: Δεν καθορίζουμε την κρατική πολιτική βάσει δημοσιευμάτων 
 

Διαβατήρια – Βίζες.  Η Κύπρος είναι η μόνη χώρα στην ΕΕ που έχει αυτή την τακτική με τις υπηκοότητες και ασκείται κριτική;  

- Όχι βέβαια. Πολλά κράτη μέλη της ΕΕ και πολύ περισσότερα διεθνώς έχουν παρόμοια προγράμματα. Το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα, είναι περιορισμένο σε έκταση και με διαδικασίες ελέγχου που έχουν ενισχυθεί πολύ. 

Μας απασχολούν τα αρνητικά δημοσιεύματα, αλλά σίγουρα δεν πρόκειται να καθορίσουμε την κρατική πολιτική στη βάση δημοσιευμάτων, ειδικά όταν αυτά είναι άδικα και υπερβολικά.  

Αυτό που θα συνεχίσουμε να κάνουμε είναι να παρακολουθούμε την εφαρμογή του και να είμαστε έτοιμοι να επιφέρουμε περαιτέρω βελτιώσεις όταν αυτό κριθεί αναγκαίο. 

- Πριν λίγες μέρες μου είπε κάποιος: «Οι υπηκοότητες δεν είναι κακό. Το κακό είναι ότι χρησιμοποιούμε τα έσοδα από αυτήν την τακτική για να δίδουμε αυξήσεις. Αν γινόταν ένα ταμείο και χρησιμοποιούνταν αυτά τα έσοδα σε υποδομές κτλ, θα ήταν καλύτερα». Το σχόλιό σας. 

Είναι εντελώς αστήρικτη αυτή η προσέγγιση επειδή το κράτος δεν εισπράττει άμεσα έσοδα από το Επενδυτικό Πρόγραμμα. Το Επενδυτικό Πρόγραμμα ενθαρρύνει τις επενδύσεις και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα. 

Ούτε όμως θεωρώ ότι δίνονται αλόγιστες αυξήσεις στο δημόσιο τομέα όπως γινόταν στο παρελθόν. Καταργήθηκε η έκτακτη φορολογία επί των μισθών που επιβάρυνε  τόσο τον ιδιωτικό όσο και τον δημόσιο τομέα. Και ξεκίνησε πρόσφατα ένας πολύ σταδιακός περιορισμός των αποκοπών στο δημόσιο τομέα, που θα ολοκληρωθεί το 2023. Αυξήσεις στις κλίμακες δόθηκαν βασικά στους γιατρούς και νοσηλευτές.   

Συνθήκες πλήρους απασχόλησης έως το 2020 
 

Επιγραμματικά. Ποιες είναι οι προτεραιότητές σας αυτή την στιγμή για την Οικονομία της Κύπρου; 

- Επιγραμματικά θα έλεγα ότι βασικός στόχος της οικονομικής πολιτικής είναι να διασφαλίσουμε ότι οι θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης που απολαμβάνουμε τα τελευταία χρόνια θα διατηρηθούν σε ένα μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμό ορίζοντα. Ότι δηλαδή, μέσα από συνέχιση της προσπάθειας, θα έχουμε βιώσιμη ανάπτυξη προς όφελος του συνόλου των συμπολιτών μας. 

Πότε εκτιμάτε ότι θα βρεθούμε σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης; 

- Ο στόχος που έχουμε θέσει είναι να πετύχουμε συνθήκες πλήρους απασχόλησης μέχρι το 2020. Στόχος απόλυτα εφικτός, εάν λάβουμε υπόψη ότι έχουμε σταθερή αύξηση στον αριθμό των εργαζομένων και την ταχύτερη μείωση της ανεργίας στην ΕΕ. 

Οι Οίκοι μας αναβαθμίζουν. Οι Πολίτες τι εισπράττουν; Προχωρήσατε στην μείωση του φόρου Άμυνας επί των τόκων των καταθέσεων. Θα προχωρήσετε όμως και σε μείωση του ΦΠΑ; Ίσως στην αύξηση του Αφορολόγητου; Ή μείωση των φόρων κατανάλωσης στα καύσιμα; Ή παράλληλα φορολογική αμνηστία για επαναπατρισμό κεφαλαίων; 

- Κύριε Τσαγγάρη, εάν προχωρήσουμε ταυτόχρονα σε όλες αυτές τις φορολογικές ελαφρύνσεις πολύ φοβούμαι ότι θα διαταράζουμε την ισορροπία της οικονομίας μας και αντί για αναβαθμίσεις θα δούμε υποβαθμίσεις… 

Δεν είπα ταυτόχρονα… 

- Οι κινήσεις πρέπει να είναι μελετημένες και μετρημένες. Ένα βήμα κάθε φορά. Έχω αναφερθεί στην κατάργηση της έκτακτης φορολογίας επί των μισθών. Θυμίζω επίσης την δραστική μείωση και τελικά στην πλήρη κατάργηση της Φορολογίας Ακίνητης Ιδιοκτησίας. 

Προτείνουμε τώρα μείωση της φορολογίας επί των τόκων, ενώ έχει προωθηθεί και ένας σημαντικός αριθμός στοχευμένων φορολογικών κινήτρων που ενθαρρύνουν την ανάπτυξη. 

Έτσι πρέπει να συνεχίσουμε, με προσεκτικά βήματα που διασφαλίζουν την σταθερή πορεία ανάπτυξης της οικονομίας μας. Έτσι κερδίζουμε τις αναβαθμίσεις που θωρακίζουν την οικονομία μας. Και έτσι προκύπτει το χειροπιαστό όφελος για τους συμπολίτες μας. 

Ήδη βλέπουμε ότι το διαθέσιμο εισόδημα, η ιδιωτική κατανάλωση και οι επενδύσεις σταδιακά αυξάνονται. Θέσεις εργασίας σιγά-σιγά δημιουργούνται όλο και περισσότερες. Αυτή τη πορεία, το λέω ξανά, πρέπει να την διαφυλάξουμε. 

Για δυο λόγους αποδέχτηκα τον επαναδιορισμό ως ΥΠΟΙΚ
 

Η προεκλογική του Νίκου Αναστασιάδη και κατ’ επέκταση η επανεκλογή του στηρίχτηκε σε μεγάλο βαθμό στα αποτελέσματα της πολιτικής του Χάρη Γεωργιάδη ως Υπουργού Οικονομικών. Ο Χάρης Γεωργιάδης ορθώς αποδέχτηκε και συνέχισε και στη δεύτερη πενταετία ως Υπουργός Οικονομικών; 

- Σας ευχαριστώ για την αναφορά σας αλλά να υποδείξω ότι η προσπάθεια για την ανάκαμψη της οικονομίας μας είναι συλλογική, βασίζεται σε κοινές κυβερνητικές αποφάσεις και σίγουρα δεν είναι πολιτική δική μου. Έχω όμως πλήρη συναίσθηση της ευθύνης που προκύπτει μέσα από τα καθήκοντα που μου ο πρόεδρος Αναστασιάδης μου έχει αναθέσει. 

Και για να σας απαντήσω, ναι, θεωρώ ότι σωστά αποδέχτηκα την τιμητική πρόταση του προέδρου για να συνεχίσω στο Υπουργείο Οικονομικών, παρά την αρχική μου επιθυμία που ήταν διαφορετική. 

Πρώτο, επειδή δεν είναι οι προσωπικές επιθυμίες που πρέπει να καθοδηγούν τις αποφάσεις μας. Αντιθέτως, πρέπει να είσαι έτοιμος να υπηρετήσεις εκεί που σε χρειάζονται. 

Και δεύτερο, επειδή υπήρχαν σημαντικά ανοικτά ζητήματα, τα οποία θεωρώ πως έπρεπε να χειριστώ, στο πλαίσιο, το λέω ξανά, των κοινών αποφάσεων και της καθοδήγησης του ιδίου του προέδρου. 

Και μέσα από αυτές ακριβώς τις δύσκολες πολιτικές αποφάσεις, βλέπουμε πως προκύπτουν διαδοχικές αναβαθμίσεις και διανοίγεται μια πολύ πιο θετική προοπτική για την οικονομία μας.