• Ποιες εξουσίες παραμένουν στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση και ποιες αποκεντρώνονται 
• Κατ’ εξουσιοδότηση παραχώρηση αρμοδιοτήτων στα Κρατίδια με την εξουσία να παραμένει στην Κεντρική Κυβέρνηση 
• Ο Ν. Αναστασιάδης αναμένει προτάσεις από το Εθνικό Συμβούλιο για διαμόρφωση τελικής πρότασης

Μετά τις έντονες συζητήσεις που προκάλεσε και στις δύο κοινότητες η εισήγηση του Προέδρου της Δημοκρατίας για «χαλαρή ομοσπονδία», η "Brief", συνομιλώντας με άτομα του πολιτικού και διπλωματικού κύκλου και συλλέγοντας πληροφορίες, αποκαλύπτει τις τρεις κύριες πτυχές-κλειδιά για την εφαρμογή της ιδέας Αναστασιάδη για αποκεντρωμένη ομοσπονδία. Παρουσιάζουμε τις εξουσίες που υπάγονται στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση, αλλά και αυτές που μπορούν να αποκεντρωθούν, έτσι ώστε, σύμφωνα με τη θέση του Προέδρου, να δημιουργηθούν οι συνθήκες για ένα λειτουργικό και βιώσιμο κράτος, σε περίπτωση επίτευξης λύσης του Kυπριακού.

Η προσέγγιση Αναστασιάδη, όπως έχει ήδη αναφερθεί στο δημόσιο διάλογο, κινείται στο πλαίσιο της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, αλλά παραχωρούνται περισσότερες εξουσίες και αρμοδιότητες στις συνιστώσες πολιτείες, ώστε να υπάρχει μία πιο χαλαρή κεντρική κυβέρνηση, αλλά και ένα πιο ευέλικτο ομοσπονδιακό κράτος, που θα παρέχει την δυνατότητα κινήσεων στα δυο κρατίδια σε αρκετούς τομείς, χωρίς βεβαίως να επηρεάζεται η μία κυριαρχία, μία ιθαγένεια και η μία προσωπικότητα της ενωμένης Κύπρου. 

Ουσιαστικά η ιδέα της «χαλαρής ομοσπονδίας», αποτελείται από τρεις βασικές πτυχές: 

Α/ «Πλαίσιο – πυρήνας» ως προς τον χαρακτήρα της ενωμένης Κύπρου, δηλαδή ως μια διεθνής οντότητα.

Β/ Εξουσίες της Κεντρικής Κυβέρνησης, οι οποίες θα μπορούν να αποκεντρωθούν προς τα δυο κρατίδια.

Γ/ Αρμοδιότητες που μπορούν να παραχωρηθούν στα κρατίδια κατόπιν εξουσιοδότησης από την Κεντρική Κυβέρνηση, χωρίς η εξουσία των συγκεκριμένων αρμοδιοτήτων να «αποκεντρώνεται», δηλαδή η εξουσία θα συνεχίζει να εκπηγάζει από την Κεντρική Κυβέρνηση. 

Α/ «Πλαίσιο – πυρήνας» 
Ανεξαρτήτως ποιες εξουσίες ενδεχομένως να συμφωνηθούν προς εκχώρηση στα δυο κρατίδια, η προσέγγιση Αναστασιάδη για «χαλαρή ομοσπονδία» οδηγείται βασικά από ένα «πλαίσιο – πυρήνα», το οποίο δεν επιτρέπει σε καμία περίπτωση την αποκέντρωση δύο διαστάσεων: 

Πρώτον, εξουσίες που θα διασφαλίζουν μία διεθνή προσωπικότητα, μία ιθαγένεια και μία κρατική οντότητα δεν αποκεντρώνονται. 

Δεύτερον, εξουσίες οι οποίες απορρέουν από την υποχρέωση της Κύπρου, ως μέλος της Ε.Ε, να εφαρμόζει το ευρωπαϊκό κεκτημένο δεν αποκεντρώνονται. 

Β/ Εξουσίες κεντρικής κυβέρνησης και ποιες θα μπορούσαν να αποκεντρωθούν 
Η δεύτερη πτυχή της ιδέα για χαλαρή ομοσπονδία, αφορά εξουσίες, οι οποίες θα μπορούσαν να αποκεντρωθούν και να μεταφερθούν στα δυο κρατίδια. 

Σημειώνεται, ότι οι δύο πλευρές έχουν συμφωνήσει μερικώς ή ολικώς στις αρμοδιότητες που θα ασκούνται από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Αρχικώς στον κατάλογο που συζητήθηκε στις συνομιλίες αναφέρονταν 27 Εξουσίες. 

Σύμφωνα με πληροφορίες της Brief, οι σκέψεις που γίνονται -χωρίς να έχει αποφασιστεί κάτι ή να θεωρείται κάτι ως οριστικό και τελεσίδικο- είναι ότι θα μπορούσαν να αποκεντρωθούν εφτά Εξουσίες. 

Συγκεκριμένα, αυτές, αφορούν: 

1. Μετεωρολογία και εκπροσώπηση στον διεθνή οργανισμό.
2. Επικοινωνίες, ταχυδρομεία και τηλεπικοινωνίες.
3. Ανταγωνισμός.
4. Κοινά πρότυπα και αρχές (Μηχανολογία, εκπαίδευση, δημόσια υγεία, αγαθά και υπηρεσίες, μόλυνση και έλεγχος απορριμμάτων με βάση τα πρότυπα της ΕΕ).
5. Αδειοδότηση και επίβλεψη τυχερών παιχνιδιών.
6. Μέτρα και σταθμά (κιλό, χιλιόμετρο κλπ).
7. Συγκλίσεις και πρότυπα στα κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα.
 

Οι άλλες 20 εξουσίες δεν αποκεντρώνονται, και αυτές είναι: 

1. Εξωτερικές σχέσεις.
2. Σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
3. Ασφάλεια.
4. Έλεγχος και ασφάλεια συνόρων σε θάλασσα, αέρα και έδαφος.
5. Υπηκοότητα 
6. Καταπολέμηση τρομοκρατίας, ναρκωτικών, εμπορία προσώπων, ξέπλυμα χρήματος και οργανωμένο έγκλημα.
7. Αμνηστία (σε σχέση με τα εγκλήματα που αναφέρονται στην αρμοδιότητα 6, δηλαδή σε ομοσπονδιακά εγκλήματα).
8. Διορισμός των ομοσπονδιακών επισήμων (Πρέσβεις, εκπρόσωποι στην ΕΕ κλπ).
9. Λειτουργίες Κεντρικής Τράπεζας (που περιλαμβάνει την νομισματική πολιτική η οποία πλέον ασκείται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα)
10. Ομοσπονδιακή οικονομική πολιτική (Προϋπολογισμός, φόροι, έσοδα από Τελωνεία κλπ).
11. Διεθνής ναυσιπλοΐα, χωρικά ύδατα, υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ.
12. Ναυτιλία και καθεστώς σημαίας.
13. Αδειοδότηση και κατανομή εσόδων από αξιοποίηση φυσικών πόρων.
14. Ρύθμιση και επίβλεψη της έρευνας και της αξιοποίησης των φυσικών πόρων.
15. Αρμοδιότητες που αφορούν την δημόσια υπηρεσία σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης και την ομοσπονδιακή αστυνομία, τους ανεξάρτητους θεσμούς, τις εκλογές και τα δημοψηφίσματα αλλά και την ομοσπονδιακή περιουσία.
16. Ρύθμιση και επίβλεψη του οικονομικού τομέα.
17. Ρύθμιση της εναέριας κυκλοφορίας.
18. Αρχαιότητες και προστασία πολιτιστικής κληρονομιάς.
19. Προστασία κρίσιμων υποδομών (Αεροδρόμια, λιμάνια, φράγματα, ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς κλπ).
20. Πνευματικά δικαιώματα.

Γ/ Παραχώρηση δικαιώματος άσκησης αρμοδιότητας αλλά όχι εξουσίας 
Πρόκειται ουσιαστικά, για δικαίωμα άσκησης αρμοδιοτήτων που μπορεί να παραχωρηθεί στα κρατίδια κατόπιν εξουσιοδότησης από την Κεντρική Κυβέρνηση, χωρίς η εξουσία των συγκεκριμένων αρμοδιοτήτων να «αποκεντρώνεται». Δηλαδή η εξουσία θα συνεχίζει να εκπηγάζει από την Κεντρική Κυβέρνηση. 

Αυτό αποτελεί ένα άλλο σημαντικό σημείο της ιδέας Αναστασιάδη που τυγχάνει επεξεργασίας, όπως σημείωσαν στο Brief πηγές, οι οποίες έχουν γνώση του όλου θέματος, και αφορά τον διαχωρισμό της άσκησης των αρμοδιοτήτων από την ευθύνη της εξουσίας. 

Δηλαδή, ακόμη και εκεί που η ευθύνη μίας αρμοδιότητας είναι ομοσπονδιακή, θα μπορεί να ασκείται από τη συνιστώσα πολιτεία, αν και εφόσον  λάβει εξουσιοδότηση από την Κεντρική Κυβέρνηση.

Για παράδειγμα, η αρμοδιότητα ελέγχου και ασφάλειας συνόρων σε θάλασσα και αέρα. Αν και εξυπακούεται ότι αυτός ο τομέας εμπίπτει στην Ομοσπονδιακή Κεντρική Κυβέρνηση (η ευθύνη δηλαδή θα είναι αποκλειστικά της Κεντρικής Κυβέρνησης), αυτό δεν σημαίνει ότι ο έλεγχος δεν θα μπορούσε να ασκηθεί από υπαλλήλους των Κρατιδίων αντί της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης, εάν και εφόσον βεβαίως η Κεντρική Κυβέρνηση παραχωρήσει εξουσιοδότηση στα Κρατίδια για να ασκούν αυτή την αρμοδιότητα. Αυτό όμως δεν θα σημαίνει ότι η εξουσία άσκησης αυτής της αρμοδιότητας θα πάψει να εκπηγάζει από την Κεντρική Κυβέρνηση (κάτι ανάλογο γίνεται και στην Γερμανία, όπου η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση δίνει το δικαίωμα σε κρατίδια για έλεγχο συνόρων, για μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα,  αναλόγως περιπτώσεων και περιστάσεων). 

Αναμένει προτάσεις από το Εθνικό, ο Αναστασιάδης
Την ερχόμενη Τρίτη, 23 Οκτωβρίου, συνέρχεται το Εθνικό Συμβούλιο σε συνέχεια της συνεδρίασης της 8η Οκτωβρίου, όπου το Σώμα ενημερώθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για τις εξελίξεις στο Κυπριακό, για την συνάντησή του με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, και τις άλλες επαφές που είχε στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών.

Ο Νίκος Αναστασιάδης θα ζητήσει από το Σώμα να υποβάλει προτάσεις, ώστε να διαμορφωθεί η ιδέα της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας. Όπως προαναφέραμε, πρόκειται για βασικές πτυχές για την εφαρμογή της ιδέας Αναστασιάδη, χωρίς να έχει αποφασιστεί κάτι ή να θεωρείται κάτι ως οριστικό. Από πλευράς προεδρικού, μάλιστα, μας λέχθηκε ότι τίποτα δεν θεωρείται δεδομένο, όλα βρίσκονται υπό συζήτηση στο Εθνικο Συμβούλιο και ότι αποτελεί ένα πρώτο σκελετό για να υπάρχουν τοποθετήσεις.