• Σε ποια σημεία η νομοθεσία δένει τα χέρια των εργοδοτών
• Αν δεν πληρώσει το Ταμείο Πλεονάζοντος, αποζημιώνει η επιχείρηση για παράνομη απόλυση
• Μειωμένες αποζημιώσεις λόγω μείωσης των μισθών

ΓΡΑΦΕΙ ΧΡΥΣΩ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ

Δυνατούς πονοκεφάλους προκαλεί σε πολλές επιχειρήσεις η πρόθεσή τους να απολύσουν προσωπικό λόγω της μείωσης του κύκλου εργασιών εξαιτίας της πανδημίας, ή ακόμη και λόγω της επίκλησης του κορωνοϊού για να μειώσουν το προσωπικό τους.

>>> Οι οικονομικές εξελίξεις σήμερα <<<

Πληροφορίες μας από νομικές πηγές αναφέρουν πως «σύμφωνα με την κυπριακή νομολογία, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα οι απολύσεις λόγω πλεονασμού από μια προσωρινή κατάσταση, όπως είναι η πανδημία, ακόμη κι αν καταγράφεται μείωση του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων, να μην γίνουν αποδεκτές από το Ταμείο Πλεονάζοντος Προσωπικού. Σε περίπτωση που οι πλεονασμοί δεν γίνουν αποδεκτοί, όπως έχουν την πρόθεση να ενεργοποιήσουν αρκετοί εργοδότες, τότε οι επιχειρήσεις είναι υποχρεωμένες να αποζημιώσουν τους εργοδοτούμενους τους  για παράνομο τερματισμό της απασχόλησής του».

Σύμφωνα με τη νομοθεσία, ο τερματισμός των εργασιών μιας επιχείρησης πρέπει να είναι μόνιμος και δεν είναι δυνατή η καταβολή πληρωμής λόγω πλεονασμού όταν η επιχείρηση αναστείλει προσωρινά τις εργασίες της.

Έτσι, όσες επιχειρήσεις ανέστειλαν τις εργασίες τους, υποχρεωτικά κατά την περίοδο του «lockdown» δεν μπορούν να απολύσουν προσωπικό ως πλεονάζον. Ένα σημαντικό στοιχείο στη νομοθεσία είναι ότι ένας εργοδότης δεν μπορεί να κάνει επίκληση της κατάργησης μιας συγκεκριμένης θέσης και να απολύει προσωπικό για οικονομικούς λόγους, όταν τα καθήκοντα του εργοδοτουμένου/ης ανατίθενται σε άλλον/η.
Οι εργοδότες που προτίθενται να απολύσουν προσωπικού λόγω πλεονασμού επικαλούνται μείωση του όγκου των εργασιών της επιχείρησής τους, ειδικά την περίοδο από την πανδημία και μετά.

Ένα τέτοιο επιχείρημα, όμως, δεν φαίνεται να γίνεται αποδεκτό από το Ταμείο καθώς ο εργοδότης θα πρέπει να αποδείξει τεκμηριωμένα με συγκεκριμένα στοιχεία ότι η μείωση των εργασιών του δεν είναι προσωρινή.

Μειωμένες αποζημιώσεις

Ένα άλλο ζήτημα που τίθεται από συντεχνιακής πλευράς και επιβεβαιώνεται και από την επίσημη κυβερνητική πλευρά είναι ότι οι αποζημιώσεις που θα λάβει ένας εργοδοτούμενος από το Ταμείο θα είναι χαμηλότερες, εάν έχει ενταχθεί στα κυβερνητικά σχέδια ή εάν αποδέχθηκε μείωση του μισθού του. Το μεγαλύτερο πρόβλημα δημιουργείται στις περιπτώσεις υπαλλήλων με πολλά χρόνια απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη, καθώς η αποζημίωση από το Ταμείο Πλεονασμού καταβάλλεται με βάση τον τελευταίο εβδομαδιαίο μισθό. Άρα, εάν ο μισθός αυτός είναι «κουτσουρεμένος», τότε η πληρωμή θα είναι μειωμένη.
Να σημειωθεί ότι, η Κυβέρνηση έθεσε ως προϋπόθεση στις επιχειρήσεις που εντάχθηκαν στα Σχέδια Πλήρους και Μερικής Αναστολής Εργασιών να μην προχωρήσουν σε απολύσεις για επιπρόσθετη περίοδο ίση με την περίοδο συμμετοχής στα Σχέδια και ένα ακόμη μήνα, με μοναδική εξαίρεση την περίπτωση που η απόλυση δικαιολογείται χωρίς προειδοποίηση.

>>> Ροή Ειδήσεων Brief – Επιλεγμένο περιεχόμενο <<<

Τι προνοεί η νομοθεσία

Σύμφωνα με τον περί Τερματισμού της Απασχολήσεως Νόμο του 1967 (24/1967) εργοδοτούμενος θεωρείται πλεονάζων όταν απολυθεί: 

α. επειδή ο εργοδότης έπαυσε ή προτίθεται να παύσει να διεξάγει την επιχείρηση στην οποία ο εργοδοτούμενος απασχολείται, 
β. επειδή ο εργοδότης έπαυσε ή προτίθεται να παύσει να διεξάγει επιχείρηση στον τόπο όπου ο εργοδοτούμενος απασχολείται, 
γ. εξαιτίας οποιουδήποτε από τους πιο κάτω λόγους που έχουν σχέση με τη λειτουργία της επιχείρησης: 

• εκσυγχρονισμού, μηχανοποίησης ή οποιασδήποτε άλλης αλλαγής στις μεθόδους παραγωγής ή οργάνωσης, η οποία μειώνει τον αριθμό των εργοδοτουμένων που χρειάζονται, 
• αλλαγής στα προϊόντα ή στις μεθόδους παραγωγής ή στις απαιτούμενες ειδικότητες των εργοδοτουμένων, 
• κατάργησης τμημάτων, 
• δυσκολιών στην τοποθέτηση προϊόντων στην αγορά ή πιστωτικών δυσκολιών, 
• έλλειψης παραγγελιών ή πρώτων υλών, 
• έλλειψης μέσων παραγωγής, 
• περιορισμού του όγκου της εργασίας η της επιχείρησης. 

Εργοδοτούμενος δεν δικαιούται να πληρωθεί από το Ταμείο Πλεονασμού, ακόμη κι αν η απόλυση έγινε ως πλεονασμός, εάν πριν από τον τερματισμό της απασχόλησης ο εργοδότης πρόσφερε άλλη κατάλληλη απασχόληση και ο εργοδοτούμενος αρνήθηκε την προσφορά χωρίς να δώσει επαρκή δικαιολογία. Άλλοι λόγοι είναι η περίπτωση που η απόλυση έγινε λόγω μεταβίβασης της επιχείρησης του εργοδότη σε άλλο εργοδότη ο οποίος προχώρησε σε ανανέωση της σύμβασης εργασίας και αν ο εργοδότης του είναι εταιρεία εγγεγραμμένη σύμφωνα με τον περί Εταιρειών Νόμο και μεταθέτει τον εργοδοτούμενο/η σε άλλη εταιρεία που είναι συνδεδεμένη με την εταιρεία στην οποία εργάζεται.

Αποζημίωση

Σε περίπτωση που η διαφορά καταλήξει στο Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών, τότε η αποζημίωση παραχωρείται από τον εργοδότη σύμφωνα με τις αποδοχές του εργοδοτουμένου, την περίοδο της απασχόλησής του, την επίκληση της απώλειας καριέρας, την ηλικία και τους λόγους που απολύθηκε.Το ποσό της αποζημίωσης μέχρι τα ημερομίσθια ενός χρόνου πληρώνεται από τον εργοδότη και ένα πρόσθετο ποσό από το Ταμείο για Πλεονάζον Προσωπικό.  Για να πληρωθεί η αποζημίωση για αδικαιολόγητη απόλυση, ο εργοδοτούμενος πρέπει να υποβάλει αίτηση σε ειδικό έντυπο στο Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών, το αργότερο μέσα σε 12 μήνες από την ημερομηνία της απόλυσής του ή μέσα σε 9 μήνες από την απάντηση του Ταμείου για Πλεονάζον Προσωπικό.

Όλες οι πληρωμές λόγω πλεονασμού πληρώνονται από το Ταμείο για Πλεονάζον Προσωπικό. Το Ταμείο χρηματοδοτείται από εισφορές των εργοδοτών. Το ποσό της εισφοράς είναι 1,2% πάνω στις αποδοχές του κάθε εργοδοτουμένου μέχρι ενός ανώτατου ορίου, το οποίο καθορίζεται ετησίως. Οι αποδοχές περιλαμβάνουν τον βασικό μισθό, το τιμαριθμικό επίδομα, τις προμήθειες, τον 13ο -14ο μισθό ή την 53η/56η εβδομάδα, τις υπερωρίες, το επίδομα βάρδιας, το δικαίωμα υπηρεσίας και τις εισφορές του εργοδότη στο Κεντρικό Ταμείο Αδειών και στα συντεχνιακά ταμεία αργιών. 

Για σκοπούς πληρωμής εισφορών, λαμβάνεται υπόψη το ακαθάριστο ποσό αποδοχών, πριν την αφαίρεση των φόρων, εισφορών κ.ά. Οι εισφορές των εργοδοτών στο Ταμείο για Πλεονάζον Προσωπικό πληρώνονται μαζί με τις εισφορές κοινωνικών ασφαλίσεων.