• 10% ο στόχος ΑΠΕ στις Μεταφορές, στο 2,5% περίπου βρισκόμαστε τώρα
• Κοντά στο στόχο αλλά μάλλον δεν προλαβαίνουμε για ΑΠΕ ούτε και στην Ηλεκτροπαραγωγή
• Πάμε καλά και υπερκαλύψαμε την κατηγορία Ψύξης και Θέρμανσης
• Πόσο % τα Φωτοβολταϊκά  και πόσο % τα αιολικά – Στοιχεία  

Η προώθηση της Εξοικονόμησης Ενέργειας μαζί με την ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας ΑΠΕ αποτελούν τους κύριους πυλώνες της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μια βιώσιμη, χαμηλή σε άνθρακα και φιλική προς το περιβάλλον οικονομία. Η ΕΕ  έχει θέσει στόχους με χρονικό ορίζοντα το 2050 και με ενδιάμεσο σταθμό το 2030, αφού η μεγαλύτερη μερίδα των κρατών μελών έχουν πετύχει ή ακόμη -σε κάποιες περιπτώσεις- υπερκεράσει του στόχους που έθεσαν για το 2020. Στην Κύπρο όπως όλα δείχνουν, ο στόχος του 13% συμμετοχής των ΑΠΕ στην ενέργεια, είναι άπιαστος.
    
Εθνικό Σχέδιο Δράσης για ΑΠΕ και η οδηγία της ΕΕ

Το Σχέδιο αποσκοπεί στην προώθηση της εγκατάστασης συστημάτων που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) για εμπορικούς σκοπούς με τελική κατάληξη την ένταξη των έργων αυτών στην ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού. 

Η οδηγία της ΕΕ για τους εθνικούς στόχους προνοούσε για την Κύπρο, όπως οι ΑΠΕ από το 2,9% που ήταν το 2005 να φτάσει στο 13% τον Ιανουάριο του 2020. 

Αντίστοιχα, με βάση το Εθνικό Σχέδιο Δράσης ο στόχος του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ηλεκτροπαραγωγή ανέρχεται στο 16%. 

Στις κατηγορίες «Θέρμανσης και Ψύξης» ο στόχος ανέρχεται στο 23,5% και των Μεταφορών στο 10%. 

Μεταφορές

Ο στόχος όμως του 10% στις μεταφορές μοιάζει με άπιαστο όνειρο (εξαιρούνται οι αερομεταφορές και η ναυσιπλοΐα). 

Την τελευταία δεκαετία , η Κύπρος κατάφερε να αυξήσει το ποσοστό ΑΠΕ στα καύσιμα των μεταφορών από το μηδέν στο 2,5%. Το να καλύψουν το εναπομείναντα 7,5% έως το 2020, δηλαδή σε διάστημα περίπου 14 μηνών, μοιάζει απίθανο. 

Οι επιπτώσεις είτε πετύχουμε είτε όχι τον στόχο, θα είναι αύξηση της τιμής των καυσίμων, είτε λόγω εισαγωγής βιοκαυσίμων, είτε λόγω προστίμων επειδή δεν επιτεύχθηκε ο στόχος. 

Εντός του 2019 οι τιμές της βενζίνης και του πετρελαίου κίνησης αναμένεται ότι θα αυξηθούν από 3 έως και 6 σεντ το λίτρο περίπου, ανεξάρτητα από τις συνθήκες τιμών στο διεθνές εμπόριο, προκειμένου να αγοράζονται (από το εξωτερικό) βιοκαύσιμα, τα οποία θα προστίθενται στα ορυκτά καύσιμα. Αυτό θα αποτελεί ένα επιπλέον μέτρο, ώστε η Κυπριακή Δημοκρατία να μπορέσει να καλύψει όση απόσταση γίνεται μέχρι τον στόχο του 10% χρήσης ΑΠΕ στις Μεταφορές. Επίσης με νόμο που ψηφίστηκε στις 04/05/2018, η βουλή καθορίζει το μέγιστο μερίδιο βιοκαυσίμων που παράγονται από φυτικές πρώτες ύλες, δεν πρέπει να υπερβαίνει το 7% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας στις μεταφορές στη Δημοκρατία το 2020

Την εξαγγελία των αυξήσεων στα καύσιμα έκανε παλαιότερα (15/6/2018) ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Λακκοτρύπης, στη διάρκεια παρουσίας του στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Ενέργειας. Σημειώνεται, ότι οι αυξήσεις δεν αφορούν μόνο τα καύσιμα για τις μεταφορές αλλά και για τα τιμολόγια της ΑΗΚ.

Θέρμανση – Ψύξη 

Σε ότι αφορά τους στόχους για συμμετοχή των ΑΠΕ σε άλλες χρήσεις της ενέργειας, τα ποσοστά που καταγράφει η Κύπρος είναι μεν καλύτερα, αλλά και πάλι απέχουν (πλην του τομέα θέρμανσης - ψύξης) από τους στόχους που τέθηκαν από την ΕΕ για το 2020. Σύμφωνα με την 4η έκθεση προόδου της Κύπρου, το μέσο μερίδιο ΑΠΕ στον τομέα της θέρμανσης - ψύξης τη διετία 2015-2016 ανήλθε στα 23,66% (κυρίως χάρη στους ηλιακούς θερμοσίφωνες), ξεπερνώντας τον στόχο για 23,5% που έθεσε για την Κύπρο η ΕΕ για το 2020. 

Ηλεκτρισμός 

Αντίθετα, το μέσο μερίδιο ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή κατά τη διετία 2015-2016 ήταν 8,56% (σήμερα υπολογίζεται λίγο πάνω από το 9%), ενώ ο στόχος που έθεσε για την Κύπρο η ΕΕ για χρήση ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή είναι 16%. 

Συνολικά, στα τέλη του 2016 το μερίδιο ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας στην Κύπρο ανήλθε στο 9,27% (περίπου στο ίδιο επίπεδο διατηρήθηκε και το 2017), ενώ ο στόχος για το 2020 είναι 16%. 

Συνολική ηλεκτρική παραγωγή ισχύς ΑΠΕ από την 1η Ιανουάριου μέχρι και τον Αύγουστο του 2018

Σύμφωνα με τον πιο πάνω πίνακα οι εσωτερικές προβλέψεις-στόχοι (δεν αποτελούν την ποσόστωση του 16% ΑΠΕ στην ηλεκτρική ενέργεια που απαιτεί η οδηγία της ΕΕ) σε σύγκριση με τα πραγματικά ποσοστά  για την παραγωγή ισχύος που είναι συνδεδεμένη με το εθνικό δίχτυο ηλεκτρισμού από ΑΠΕ δείχνουν σημαντική βελτίωση. Οι προβλέψεις εστιάζονται στην περίοδο Φεβρουαρίου 2015 με Δεκεμβρίου 2018 ενώ η πραγματική παραγωγή για την περίοδο Φεβρουαρίου 2015 με Αύγουστο του 2018.
 Ανά κατηγορία: Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από μονάδες βιομάζας/βιοαερίου οι προβλέψεις έδειχναν για 277,149,804 kWh ενώ η πραγματική παραγωγή ήδη δίνει 338,216,190.
Πρόβλεψη παραγωγής με την πραγματική παραγωγή ισχύς στα φωτοβολταικά συστήματα μα δίνει μια διαφορά που αγγίζει τις 200,000,000 kWh με θετικό πρόσημο. Ενώ η παραγωγή ισχύς από τα Αιολικά Πάρκα έχει θετική διαφορά κοντά στις 400,000,000 kWh .

Το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού ανακοίνωσε ότι στις 8 Οκτωβρίου 2018 άρχισε η εφαρμογή του Σχεδίου Παροχής Χορηγιών για Θερμομόνωση Οροφών Υφιστάμενων Κατοικιών. 

Ο συνολικός προϋπολογισμός του Σχεδίου ανέρχεται στα 3.000.000 ευρώ και αναμένεται να καλύψει τουλάχιστον 2,400 εγκαταστάσεις θερμομόνωσης οροφής. 

Επίσης άρχισε η εφαρμογή  σχεδίου  του υπουργείου για μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού ΑΠΕ που θα ενταχθούν στο εθνικό δίχτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας με ορίζοντα υλοποιήσεις το Δεκέμβριο του 2019.
 
Τι θα γίνει από το 2020 και μετά

Μέσα από την οδηγία  καθορίζεται ο δεσμευτικός στόχος σε επίπεδο EE, για μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ύψους τουλάχιστον 27% στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας στην Ένωση μέχρι το 2030. 
 
 Τα κράτη μέλη θα πρέπει να καθορίσουν τις εθνικές συνεισφορές τους στον γενικό δεσμευτικό ευρωπαϊκό στόχο για το 2030, έχοντας ως ελάχιστη γραμμή εκκίνησης τον δεσμευτικό εθνικό τους στόχο για το 2020 όπως προβλέπεται από την ισχύουσα οδηγία 2009/28/ΕΚ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ενώ το 10% ως δεσμευτικός όρος  στόχος ΑΠΕ στις μεταφορές μετά το 2020 παύει να ισχύει η ποσόστωση που θα μετριέται είναι ο μέσος όρος σε όλες τις κατηγορίες. Σύμφωνα με παλιότερες δηλώσεις του Υπουργού ενέργειας Γιώργου Λακκοτρύπης, σε περίπτωση αποτυχίας επίτευξης των στόχων για το 2020 η Κυπριακή Δημοκρατία ενδεχομένως να κληθεί να καταβάλει πρόστιμο στην EE το οποίο θα καθοριστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ανάλογα με το ποσοστό εκπλήρωσης των στόχων, τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν κτλ.  

Στην υφιστάμενη οδηγία για τις ΑΠΕ,  δεν καθορίζεται ο τρόπος υπολογισμού του προστίμου ή οι ποινές που δύναται να επιβληθούν.

Τι είναι οι ΑΠΕ

Ως Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) έχουν οριστεί οι ενεργειακές πηγές, οι οποίες υπάρχουν εν αφθονία στο φυσικό περιβάλλον. Οι ΑΠΕ πρακτικά είναι ανεξάντλητες, η χρήση τους δεν ρυπαίνει το περιβάλλον ενώ η αξιοποίησή τους περιορίζεται μόνον από την ανάπτυξη αξιόπιστων και οικονομικά αποδεκτών τεχνολογιών που θα έχουν σαν σκοπό τη δέσμευση του δυναμικού τους. Το ενδιαφέρον για την ανάπτυξη των τεχνολογιών αυτών εμφανίσθηκε αρχικά μετά την πρώτη πετρελαϊκή κρίση του 1974 και παγιώθηκε μετά τη συνειδητοποίηση των παγκόσμιων σοβαρών περιβαλλοντικών προβλημάτων την τελευταία δεκαετία. Για πολλές χώρες, οι ΑΠΕ αποτελούν μια εγχώρια πηγή ενέργειας με ευνοϊκές προοπτικές συνεισφοράς στο ενεργειακό τους ισοζύγιο, συμβάλλοντας στη μείωση της εξάρτησης από το ακριβό εισαγόμενο πετρέλαιο και στην ενίσχυση της ασφάλειας του ενεργειακού τους εφοδιασμού. Παράλληλα, συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος, καθώς έχει πλέον διαπιστωθεί ότι ο ενεργειακός τομέας είναι ο κλάδος που ευθύνεται κατά κύριο λόγο για τη ρύπανση του περιβάλλοντος.
 

Οι ΑΠΕ πέρα από τα σημαντικά πλεονεκτήματά τους, έχουν και κάποια χαρακτηριστικά που καθιστούν την αξιοποίησή τους δυσχερή:

•    Επειδή ακριβώς είναι διεσπαρμένες, δεν υπάρχει η δυνατότητα να συγκεντρωθούν και να αποθηκευτούν σε μεγάλες ποσότητες ισχύος.
•    Η πυκνότητα ενέργειας και ισχύος που περιέχουν είναι γενικά περιορισμένη και γι' αυτό για μεγάλες παραγωγές απαιτούν και μεγάλες εγκαταστάσεις.
•    Ο συντελεστής εκμετάλλευσης των εγκαταστάσεων τους είναι μικρός επειδή η διαθεσιμότητά τους είναι ενίοτε περιορισμένη και με διακυμάνσεις. Αυτό δημιουργεί επίσης την ανάγκη για χρήση εφεδρείας άλλων πηγών ενέργειας οπότε το κόστος παραγωγής ενέργειας ανεβαίνει.
•    Το κόστος επένδυσης για εγκαταστάσεις ισχύος ΑΠΕ είναι ακόμα σε υψηλά επίπεδα σε σχέση με αυτό των Συμβατικών μορφών

Οι ΑΠΕ είναι οι , Ηλιακή Αιολική, Υδροηλεκτρική, Γεωθερμική Ενέργεια που προέρχεται από βιομάζα / βιοαέρια και άλλες. Στην Κύπρο υπάρχει εκμετάλλευση κυρίως της ηλιακής, αιολικής ενέργειας και της ενέργειας από βιομάζα / βιοαέριο.