Την έκθεση της για το 2020 δημοσιοποίησε η Δανός, εταιρεία κτηματομεσιτείας, διαχείρισης και εκτιμήσεων ακινήτων, στην οποία παρουσιάζονται τα στοιχεία για την κυπριακή αγορά, την τουριστική, την αγορά ακινήτων, κατοικιών και γραφείων, αλλά και του logistics εν μέσω πανδημίας.  

Όπως αναφέρεται στην Έκθεση, το 2020 χαρακτηρίστηκε ως το έτος της πανδημίας. Οι παγκόσμιες αγορές και οικονομίες έχουν αγωνιστεί καθ 'όλη τη διάρκεια των Lockdowns και τους περιορισμούς που έχουν ανατινάξει όλους τους μακροοικονομικούς στόχους και δείκτες, ενώ όπως σημειώνεται το 2021 αναμένεται να είναι το πρώτο βήμα ανάκαμψης.

ΕΚΘΕΣΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

Η κυπριακή οικονομία, μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2007, πέρασε από μια σειρά αρνητικών πολιτικών και οικονομικών εξελίξεων που οδήγησαν στο κούρεμα των καταθέσεων δύο από τις μεγαλύτερες εμπορικές τράπεζες της χώρας και ένα υπόμνημα που επιβλήθηκε από την Τρόικα με επακόλουθη αλυσιδωτή αντίδραση επηρεάζει πολλές πτυχές της οικονομίας. Ήταν μια περίοδος κατά την οποία η οικονομία συρρικνώθηκε κατά 6,6% προκαλώντας πρωτοφανείς δονήσεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα.  

Τις επόμενες περιόδους, αρχής φύσεως από το 2015, η οικονομία κατέγραψε σταθερές αυξήσεις του ΑΕΠ κάθε χρόνο, με κορύφωση το 2016, όταν το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 6,7%. Η εκτεταμένη πανδημία αντέστρεψε την κατάσταση και το 2020 η οικονομία συρρικνώθηκε σε επίπεδα που βίωσαν το 2013 και ιδίως κατά 6,4%. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, η οικονομία θα ανακάμψει το 2021 με σημαντική αύξηση του ΑΕΠ κατά 4,7%, η οποία κατά συνέπεια θα σταθεροποιηθεί σε αυξανόμενους ρυθμούς από 4% έως 2,5% τα επόμενα 4 χρόνια. 

Δείκτης τιμών καταναλωτή

Πριν από το 2013, ο δείκτης τιμών καταναλωτή αυξανόταν κατά μέσο όρο 3% σε ετήσια βάση. Τις επόμενες περιόδους, η οικονομία γνώρισε αρνητικό πληθωρισμό για τρία συναπτά έτη (-0,3% το 2014, -1,5% το 2015 και -1,2% το 2016).  Τα επόμενα τρία χρόνια ο ΔΤΚ αυξήθηκε ετησίως κατά 0,7% με μειωμένο πληθωρισμό το 2020, εν μέσω των οικονομικών συνεπειών του αποκλεισμού της οικονομίας που προκλήθηκε από την πανδημία. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, το ποσοστό πληθωρισμού θα αντιστραφεί σε θετικά ποσοστά έως το 2021, σταθεροποιώντας τα επόμενα δύο χρόνια στο 1% του ετήσιου ρυθμού ανάπτυξης, φθάνοντας σε ποσοστό 1,7% έως το 2025.

Ανεργία

Η ανεργία έφτασε στο 16,1% το 2014, μετά την σχεδόν κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού τομέα το 2013. Τις επόμενες περιόδους, το ποσοστό ανεργίας μειωνόταν σταδιακά κάθε χρόνο φθάνοντας σε ένα πιο λογικό ποσοστό 7,1% έως το 2019. Το 2020, το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε ελαφρώς στο 8% και αυτή η μικρή αύξηση αποδόθηκε στο γεγονός ότι η κυβέρνηση υποστήριξε οικονομικά τις επιχειρήσεις και την εργασία σε μια προσπάθεια να ελαχιστοποιήσει τις αρνητικές επιπτώσεις που προκάλεσαν οι εθνικοί αποκλεισμοί και τα μέτρα και να αποτρέψει τους εργοδότες από το να εξετάσουν προγράμματα απόλυσης.

ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

Όπως σημειώνεται στην Έκθεση ο τουριστικός κλάδος έχει υποστεί πρωτοφανείς συνέπειες ως αποτέλεσμα της πανδημίας και οι προσδοκίες για ταχεία ανάκαμψη το 2021 αμφισβητούνται από τα παγκόσμια Lockdowns που εξακολουθούν να ισχύουν σε μεγάλο βαθμό.

Η τουριστική αγορά είναι ένας από τους μεγαλύτερους οικονομικούς τομείς της Κύπρου και έχει βιώσει σημαντική ανάπτυξη την τελευταία δεκαετία, με τις αφίξεις τουριστών να φτάνουν σχεδόν τα 3,65 και τα 3,95 εκατομμύρια το 2018 και το 2019 αντίστοιχα.

Περίοδος ρεκόρ σε ό,τι αφορά στις αφίξεις τουριστών, οι οποίες πλησίασαν το όριο των 4 μέτρων. Το 2020 ανέστρεψε την κατάσταση, εν μέσω των συνεπειών των εθνικών αποκλεισμών και ταξιδιωτικών περιορισμών που ισχύουν για το μεγαλύτερο μέρος του έτους και κατέγραψαν αριθμούς που δεν έχουμε δει εδώ και πάνω από 30 χρόνια.

Τα έσοδα από τον τουρισμό ακολούθησαν παρόμοια τάση και κατέγραψαν έσοδα μόλις 38 εκατομμυρίων ευρώ σε σύγκριση με 2,68 δισεκατομμύρια ευρώ το 2019. Αυτό αποτελεί τεράστιο πλήγμα για την οικονομία, καθώς ο τουρισμός συμβάλλει περίπου στο 12% του ΑΕΠ.

Όσον αφορά τις τουριστικές διανυκτερεύσεις στην Κύπρο, οι περιοχές που προσέλκυσαν το μεγαλύτερο μέρος των διανυκτερεύσεων ήταν η Αμμόχωστος (44% του συνόλου των διανυκτερεύσεων) και η Πάφος (37% του συνόλου των διανυκτερεύσεων). Ακολουθεί η Λεμεσός με 10% του συνόλου, Λάρνακα με 5%, Λευκωσία με 2% και Hill Resorts με 1%.

ΕΚΘΕΣΗ ΑΓΟΡΑΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ

Ο τομέας των ακινήτων αντιμετωπίζει μια πρόκληση ως αποτέλεσμα της πανδημίας Covid-19, οι πωλήσεις των βασικών τοποθεσιών έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια και εξακολουθούν να έχουν το ενδιαφέρον των επενδυτών, σύμφωνα με την Έκθεση. 

Η Κύπρος έκλεισε το έτος με τις πωλήσεις ακινήτων να μειώνονται κατά 19% τον Δεκέμβριο του 2020 σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2019 μετά την εγκατάλειψη του Προγράμματος πολιτογραφήσεων (γνωστό και ως Χρυσά Διαβατήρια) στις αρχές Νοεμβρίου.  

Κατά τη διάρκεια του τελευταίου μήνα του έτους υποβλήθηκαν συνολικά 737 συμβάσεις πώλησης ακινήτων στα γραφεία κτηματολογίου σε όλο το νησί σε σύγκριση με 910 τον Δεκέμβριο του 2019 σύμφωνα με το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας.

Οι πωλήσεις μειώθηκαν σε όλες τις περιοχές με το σκληρότερο χτύπημα να είναι οι παραλιακές περιοχές που ήταν δημοφιλέστερες με τους αγοραστές από το εξωτερικό κατά τη διάρκεια των ετών.   

Στην Πάφο οι πωλήσεις μειώθηκαν κατά 33% και στη Λεμεσό μειώθηκαν κατά 24%. Εν τω μεταξύ, οι πωλήσεις στη Λάρνακα μειώθηκαν κατά 19% και οι πωλήσεις τόσο στην Αμμόχωστο όσο και στη Λευκωσία μειώθηκαν κατά 2%.

Σε ετήσια βάση, ο συνολικός αριθμός πωλήσεων ακινήτων το 2020 μειώθηκε κατά 23% σε σύγκριση με το 2019, με τη Λευκωσία να είναι η μόνη περιοχή όπου οι πωλήσεις αυξήθηκαν (κατά 3%) και αυτό αποδόθηκε στη σταθερή εγχώρια ζήτηση.   

Οι πωλήσεις στην Πάφο μειώθηκαν κατά 41% και οι πωλήσεις στη Λεμεσό μειώθηκαν κατά 29%, ενώ οι πωλήσεις στη Λάρνακα και την Αμμόχωστο μειώθηκαν κατά 17% και 11% αντίστοιχα.   

Το 2020, η Λεμεσός κατέγραψε τον μεγαλύτερο αριθμό πωλήσεων ακινήτων (2480) ακολουθούμενη από τη Λευκωσία (2054), την Πάφο (1554), τη Λάρνακα (1296) και τέλος την Αμμόχωστο (584).   

Όσον αφορά τις πωλήσεις σε αλλοδαπούς, ο συνολικός αριθμός πωλήσεων ανήλθε σε 2.985 από τις οποίες 1.832 αφορούσαν αγοραστές εκτός ΕΕ, ενώ 1.153 πωλήσεις αφορούσαν αγοραστές από την ΕΕ. Τα στοιχεία αυτά προσθέτουν συνολικό ποσοστό 37% του συνόλου των πωλήσεων σε ολόκληρο το νησί το 2020 (7.968).

Η Πάφος διατήρησε το προβάδισμα στις πωλήσεις στις οποίες συμμετείχαν ξένοι αγοραστές με ποσοστό σχεδόν 36% (1.069 πωλήσεις) από το οποίο 601 συμμετείχαν αγοραστές εκτός ΕΕ και 468 εντός της ΕΕ.

Ακολούθησε η Λεμεσός με 29% ή 864 πωλήσεις σε αλλοδαπούς, Λάρνακα με συνολικά 522 πωλήσεις σε αλλοδαπούς ή 17,5%, Αμμόχωστος με συνολικά 302 πωλήσεις ή 10% και τέλος Λευκωσία με μόνο 7,6% ή 228 πωλήσεις σε αλλοδαπούς για το τέλος του έτους 2020.

ΕΚΘΕΣΗ ΑΓΟΡΑΣ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ 

Σύμφωνα με τον δείκτη τιμών ακινήτων της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, κατά το 3ο τρίμηνο του 2020, ο δείκτης τιμών ακινήτων κατέγραψε την πρώτη μικρή τριμηνιαία μείωση μετά από 16 τρίμηνα διαδοχικών αυξήσεων. Ειδικότερα, κατέγραψε μείωση 0,3% το 3ο τρίμηνο του 2020 σε σύγκριση με αύξηση 0,9% το β ́ τρίμηνο του 2020.   

Σε ετήσια βάση, κατέγραψε μέτρια αύξηση του εύρους του 1,2% σε σύγκριση με αύξηση 2,2% το προηγούμενο τρίμηνο.  

Τα στοιχεία σχετικά με το 4ο τρίμηνο του 2020 δεν έχουν ακόμη δημοσιευθεί, ωστόσο η πτωτική τάση αναμένεται να συνεχιστεί.

Κατά το 3ο τρίμηνο του 2020, ο δείκτης τιμών ακινήτων κατέγραψε μειώσεις για πρώτη φορά από το 1ο τρίμηνο του 2016 σε 4 περιφέρειες ταυτόχρονα. Ειδικότερα, τριμηνιαίες μειώσεις έχουν καταγραφεί στην Πάφο (-1,8%), τη Λευκωσία (-0,5%), τη Λάρνακα (-0,4%) και Αμμόχωστος (-0,4%). Η Λεμεσός ήταν η μόνη περιφέρεια που κατέγραψε τριμηνιαία αύξηση της τάξης του 0,2%.

Σε ετήσια βάση, όλες οι περιφέρειες κατέγραψαν μέτριες αυξήσεις εκτός από την Πάφο, η οποία κατέγραψε ετήσια μείωση -1,6%. Η Λεμεσός έχει καταγράψει ετήσια αύξηση 1,9%, η Λάρνακα 1,6%, η Λευκωσία 1,1% και η Αμμόχωστος 0,4%.

ΕΚΘΕΣΗ ΑΓΟΡΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟΥ

Τα τελευταία χρόνια οικονομικής ανάπτυξης δημιουργήθηκαν ευκαιρίες για την κατασκευή εγκαταστάσεων γραφείων βαθμού Α που προορίζονταν κυρίως για πολυεθνικές εταιρείες. Με τη σειρά του, αυτό έχει προσελκύσει την προσοχή τοπικών και ξένων επενδυτών που επιδιώκουν να αποκτήσουν περιουσιακά στοιχεία γραφείου. Η αγορά είναι μικρή, ωστόσο, είναι αρκετά ενεργή και έχει οδηγήσει σε προνομιακές αποδόσεις γραφείου βαθμού Α που συμπιέζονται από 5,5% το 2018 σε 5% το 2019.  Η βασική θέση που προτιμούν οι κατακτητές είναι τα CBDs, αν και αναπτύσσονται πολλά σύγχρονα κτήρια σε πιο αποκεντρωμένες περιοχές. Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2020, η αγορά γραφείων στην Κύπρο έχει αυξηθεί σημαντικά.

Κατά τη διάρκεια του 2019 και στη συνέχεια το 2020, υπήρξε μια μεγάλη ανάπτυξη γραφείων, με πολυτελή κτήρια, μερικά από τα οποία βρίσκονται στα τελικά στάδια, ενώ άλλα υποβάλλονται σε σημαντικές κατασκευαστικές εργασίες. Τα πολυώροφα κτήρια που έχει ή θα αποκτήσει η Κύπρος στο εγγύς ή μακρινό μέλλον αναμένεται να αλλάξουν την εικόνα της. Η προσφορά χώρων γραφείων σε κεντρικές τοποθεσίες εντός των πόλεων έχει πλέον ικανοποιήσει καλά τη ζήτηση των προηγούμενων ετών και έχει δημιουργήσει ευκαιρίες για μετεγκατάσταση πολυεθνικών εταιρειών στο εξωτερικό. Η IRIS, η Ένωση Πρακτόρων, η ΑΗΚ, το Τμήμα Καταχώρησης Εταιρειών, η EASO (Ευρωπαϊκά Γραφεία Ασύλου), η Microsoft είναι κάποιοι από τους μεγάλους φορείς που επιθυμούν ενεργά να μετεγκατασταθούν σε χώρους γραφείων βαθμού Α.

ΕΚΘΕΣΗ ΛΙΑΝΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

Η λιανική αγορά έχει αμφισβητηθεί σημαντικά καθ' όλη τη διάρκεια του 2020. Οι εθνικοί περιορισμοί, οι περιορισμοί μετακίνησης και οι απαγορεύσεις πτήσεων έχουν επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργία της λιανικής αγοράς που βρίσκεται τώρα στη διαδικασία σταθεροποίησης και προσαρμογής σε νέους κανόνες, μετατρέποντας σταδιακά τις δραστηριότητές τους σε οδούς ηλεκτρονικού εμπορίου. Η χρονιά ολοκληρώθηκε με τα εμπορικά κέντρα και τα καταστήματα λιανικής πώλησης να κλείνουν ως μέρος του διατάγματος του Υπουργείου Υγείας για την πρόληψη της εκτεταμένης πανδημίας, το οποίο έχει δημιουργήσει ζητήματα στην ικανότητα των λιανοπωλητών να συμβαδίζουν με τις υποχρεώσεις ενοικίασης και ως εκ τούτου, αρκετές επιχειρήσεις δεν έχουν καταφέρει να διατηρήσουν τις δραστηριότητές τους.

Οι αγορές των καταστημάτων συγκεντρώνονται στις 4 κύριες πόλεις (Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα, Πάφο), ενώ ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να δοθεί στο υπό ανάπτυξη εκπτωτικό χωριό «Neo Plaza» στα περίχωρα της Λευκωσίας, το οποίο αναμένεται να λειτουργήσει το 2021 και θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων εγκαταστάσεων, πάνω από 50 μονάδες λιανικής πώλησης σε μια έκταση περίπου 60.000 τ.μ. εμπορικού χώρου.

ΕΚΘΕΣΗ ΑΓΟΡΑΣ LOGISTICS

Μετά το ξέσπασμα της πανδημίας COVID-19, η κατηγορία περιουσιακών στοιχείων Industrial/Logistics έχει γίνει επί του παρόντος η πιο ελκυστική επιλογή χρηματοδότησης για την πλειονότητα των τραπεζών στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη (ΚΑΕ).  Ο κλάδος των μεταφορών και της εφοδιαστικής αντιμετωπίζει τεράστιες και ριζικές αλλαγές: ψηφιακό μετασχηματισμό, νεοεισερχόμενους στην αγορά, μεταβαλλόμενες προσδοκίες των πελατών και νέα εξελισσόμενα επιχειρηματικά μοντέλα. Οι σημερινοί κόσμοι των μεταφορών και της εφοδιαστικής διαταράσσονται σε όλα τα μέτωπα. Μεταφορές εμπορευμάτων, μεταφορές επιβατών, ναυτιλία, σιδηροδρομικές και αεροπορικές μεταφορές – σχεδόν όλοι οι τρόποι μεταφοράς και τα επιχειρηματικά μοντέλα επηρεάζονται από την αλλαγή των προσδοκιών των πελατών, των νέων τεχνολογιών και των νέων παραγόντων που έχουν πρόσβαση στις αγορές μεταφορών και εφοδιαστικής.