•    Προϋπόθεση η προώθηση των μεταρρυθμίσεων
•    Για ολοκλήρωση της ψηφιακής και πράσινης οικονομίας
•    Αυστηρός έλεγχος για εντοπισμό της διαφθοράς
•    Η επόμενη μέρας της πανδημίας έρχεται με ρευστό από την Ε.Ε.

Γράφει Χρύσω Αντωνιάδου

Επιχορηγήσεις και δάνεια για δημόσιες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις θα λάβει η Κύπρος, όπως και τα άλλα 26 μέλη της Ε.Ε., ώστε να βοηθηθεί να αντιμετωπίσει τον αντίκτυπο της πανδημίας του COVID – 19 και την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, ταυτόχρονα με τη δημιουργία μιας ανθεκτικής κοινωνίας. Ως προϋπόθεση, η Βουλή θα πρέπει να ψηφίσει το «πακέτο» μεταρρυθμίσεων που εκκρεμούν στο Κοινοβούλιο.

>>> Διαβάστε επίσης: «Βόμβα» δισεκατομμυρίων ευρώ εξαγγέλλει σήμερα ο Αναστασιάδης <<<

Με την ολοκλήρωση των διαδικασιών από τα δύο θεσμικά όργανα της Ε.Ε., η Κύπρος αναμένεται να λάβει προχρηματοδότηση €156 εκ. (ποσοστό 13% του συνόλου της χρηματοδότησης που ανέρχεται στο €1,25 δις).

Από το ποσό αυτό, το €1,05 δις θα παραχωρηθεί με τη μορφή χορηγιών από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ποσό €200 εκ. ως χαμηλότοκο δάνειο.

Η Ε.Ε. θα διαθέσει συνολικό ποσό €672,5 δισεκατομμύρια, ως στήριξη από τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας για μεταρρυθμίσεις στους τομείς της πράσινης μετάβασης, του ψηφιακού μετασχηματισμού, της έξυπνης και βιώσιμης ανάπτυξης και απασχόλησης, της κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, της υγείας και ανθεκτικότητας και σε πολιτικές για την επόμενη γενιά, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης και των δεξιοτήτων

Ανταγωνιστικότητα και συνοχή
Η στήριξη θα συνδέεται με τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις του ευρωπαϊκού εξαμήνου, οι οποίες προσδιορίζουν τα κυριότερα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπίσει κάθε κράτος μέλος για να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά του καθώς και την κοινωνική και οικονομική συνοχή. Θα συμβάλει επίσης στην υλοποίηση του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων.

Κυβερνητικές πηγές εξηγούν στη Brief πως «ορισμένες από τις βασικές απαιτήσεις αφορούν τους οικολογικούς και ψηφιακούς στόχους της Ε.Ε. και τουλάχιστον το 37% των κονδυλίων κάθε σχεδίου θα πρέπει να στηρίζει την πράσινη μετάβαση και τουλάχιστον το 20% τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Επιπλέον, όλα τα μέτρα που περιλαμβάνονται στα σχέδια των κρατών μελών θα πρέπει να τηρούν την αρχή της “μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης”, ώστε να προστατεύονται οι περιβαλλοντικοί στόχοι της Ε.Ε.».

Μέτρα κατά της διαφθοράς
Μια σημαντική πρόνοια του Σχεδίου είναι όπως διασφαλιστεί ότι  θα τεθούν σε εφαρμογή επαρκή μέτρα ελέγχου για να προλαμβάνουν, να εντοπίζουν και να αντιμετωπίζουν τη διαφθορά, την απάτη και τις συγκρούσεις συμφερόντων.

Με την υποβολή του Σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, η Επιτροπή είναι υποχρεωμένη εντός δύο μηνών να το αξιολογήσει και το Συμβούλιο εντός τεσσάρων εβδομάδων να αποφασίσει για την τελική έγκριση κάθε σχεδίου.

Σύμφωνα με πληροφορίες μας, τα κράτη μέλη θα μπορούν να λάβουν προχρηματοδότηση ύψους έως 13% των επιχορηγήσεων και δανείων που προβλέπονται στο Σχέδιό τους το 2021. Το υπόλοιπο ποσό θα καταβληθεί με βάση την επίτευξη των συμφωνηθέντων ορόσημων και στόχων.

Για να ξεκινήσει η εκταμίευση, όμως, θα πρέπει πρώτα να κυρωθεί σε όλα τα κράτη μέλη η απόφαση για τους ίδιους πόρους της Ε.Ε., δεδομένου ότι η απόφαση εξουσιοδοτεί την Επιτροπή να δανειστεί από τις κεφαλαιαγορές για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κρίσης COVID-19.

Το Δημοσιονομικό Πλαίσιο
Να σημειωθεί ότι στις 21 Ιουλίου 2020, οι ηγέτες της Ε.Ε. ενέκριναν ολοκληρωμένη δέσμη ύψους €1.824,3 δις, η οποία συνδυάζει το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ), ύψους €1.074,3 δις, με την ανάκαμψης των 750 δις €, το «Next Generation EU» (NGEU).

Το NGEU θα διοχετευτεί μέσω επτά προγραμμάτων υπό τη μορφή δανείων (360 δις ευρώ) και επιχορηγήσεων (390 δις ευρώ:
•    Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας: 672,5 δις ευρώ.
•    REACT-EU: 47,5 δις ευρώ.
•    «Ορίζων Ευρώπη»: 5 δις ευρώ.
•    Πρόγραμμα «InvestEU»: 5,6 δις ευρώ.
•    Αγροτική ανάπτυξη: 7,5 δις ευρώ.
•    Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης: 10 δις ευρώ.
•    Πρόγραμμα RescEU: 1,9 δις ευρώ.

Οι νομικές δεσμεύσεις θα αναληφθούν ως τις 31 Δεκεμβρίου 2023. Οι σχετικές πληρωμές θα γίνουν ως τις 31 Δεκεμβρίου 2026.

Η Κύπρος, μέσω των μέτρων που είναι υποχρεωμένη να υλοποιήσει, αναμένεται να καταστεί μια χώρα με υψηλά επίπεδα ανθεκτικότητας, παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας μέσω ενός βιώσιμου μοντέλου μακροπρόθεσμης ανάπτυξης και μέσω μιας αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης, ενός πιο αποτελεσματικού δικαστικού συστήματος και ενός εκσυγχρονισμένου φορολογικού πλαισίου. 

Επίσης θα πρέπει να ευθυγραμμίσει το εκπαιδευτικό της σύστημα και την ανάπτυξη του εργατικού δυναμικού με τις δεξιότητες που απαιτούνται για το μέλλον, να εφαρμόσει αλλαγές για την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση και να διασφαλίσει ένα ανθεκτικό σύστημα υγείας.

Ανάμεσα στα μέτρα που προτείνονται είναι:
•    Η ενίσχυση των δημόσιων νοσοκομείων, ώστε να γίνουν πιο ανταγωνιστικά και να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τυχόν μελλοντικές κρίσεις υγείας. 
•    Η χρήση έξυπνων τεχνολογιών για τον αποτελεσματικό χειρισμό καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.
•    Οι μεταρρυθμίσεις για το κλίμα και την ενέργεια, τις  βιώσιμες μεταφορές, τη διαχείριση υδάτων, το περιβάλλον και βιοποικιλότητα. 
•    Η Κύπρος δεσμεύεται επίσης στην προώθηση ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης, στη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, στον εκσυγχρονισμό των δημόσιων και τοπικών αρχών και την αύξηση της διαφάνειας, την ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας και την ενίσχυση της οικονομικής και φορολογικής σταθερότητας.

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός
Ένας από τους κύριους στόχους είναι να «κλειδώσει» ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Κύπρου χωρίς αποκλεισμούς, μέσω επαρκούς πρόσβασης σε υποδομές επικοινωνίας για όλους τους πολίτες, με την εξασφάλιση κάλυψης κινητής τηλεφωνίας 5G και δικτύου οπτικών ινών για το 100% του πληθυσμού και της καθολικής και προσιτής πρόσβασης στη συνδεσιμότητα Gigabit. 

Σε σχέση με την αγορά εργασίας προτείνονται μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις για την αντιμετώπιση των αδυναμιών της αγοράς εργασίας που σχετίζονται με την ανάγκη διευκόλυνσης της εισόδου στην αγορά των γυναικών με παιδιά, στη βελτίωση της διαθεσιμότητας και της προσιτής εκπαίδευσης και φροντίδας κατά την παιδική ηλικία και στη δημιουργία ενός δικτύου εγκαταστάσεων παιδικής μέριμνας. 

Κονδύλια και πού θα διοχετευθούν
Σύμφωνα με το Σχέδιο:
•    €74,1 εκ. θα διοχετευτεί στον τομέα της δημόσιας υγείας.
•    €445,7 εκ. για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και ανθεκτικότητας (€169 εκ. για τη διαφοροποίηση της οικονομίας, €88,9 εκ. για τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας υπηρεσίας, της τοπικής αυτοδιοίκησης, της μεταρρύθμισης του δικαστικού συστήματος και της καταπολέμησης της διαφθοράς).
•    €78,8 εκ. για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και €64 εκ. για την προώθηση της έρευνας και καινοτομίας.
•    €44,5 εκ. για τη διασφάλιση της χρηματοοικονομικής και δημοσιονομικής σταθερότητας.
•    €469 εκ. για την πράσινη οικονομία (€307, 6 εκ. για την κλιματική ουδετερότητα, την ενεργειακή απόδοση και τη διείσδυση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, €81,1 εκ. για τις βιώσιμες μεταφορές και €80,2 εκ. για την έξυπνη και βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων).
•    €89,3 εκ. εκ των οποίων €53 εκ. για αναβάθμιση των υποδομών για τη συνδεσιμότητα και €36,3 εκ. για την προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.
•    €168,5 εκ. για την εκπαίδευση και κατάρτιση (€94 εκ. για τον εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού συστήματος και αναβάθμιση και ενίσχυση των δεξιοτήτων, €74,5 εκ, στην αγορά εργασίας και στην κοινωνική ευημερία και ενσωμάτωση.