• Ψηλά επιτόκια για διατήρηση των προσδοκιών για πληθωρισμό υπό έλεγχο.
• Μεγαλύτερες οι συνέπειες στα δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο

Γράφει η Χρύσω Αντωνιάδου

Μια νέα οικονομική πραγματικότητα, για τους δανειολήπτες, φέρνει η απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να αυξήσει το επιτόκιό της κατά 75 μονάδες βάσης, σε μια προσπάθεια να θέσει υπό έλεγχο τον πληθωρισμό στην Ευρωζώνη αλλά και να στηρίξει το ευρώ που χάνει έδαφος έναντι του δολαρίου. 
Η απόφασή της χαρακτηρίζεται σκληρή για τους δανειολήπτες, αλλά θα βοηθήσει το τραπεζικό σύστημα να αυξήσει τα έσοδα από τόκους, ένας θετικός παράγοντας για την κερδοφορία των τραπεζών και για τους μετόχους τους.

>>>  BRIEF PLATINUM - 2ο Τεύχος - Αφιέρωμα UNIC - Πέραν των 100 τίτλων σπουδών - Τα ποσοστά εργοδότησης των αποφοίτων του / Ρεπορτάζ, βίντεο από όλες τις Μαρίνες της Κύπρου / Επιχειρηματικά νέα / Αναλύσεις / Παραοικονομία ΕΔΩ <<<

Όπως στελέχη της ΕΚΤ αφήνουν να διαρρεύσει και οικονομικοί αναλυτές προκρίνουν,  «οι αυξήσεις θα συνεχιστούν μέχρι το βασικό του ευρώ να κυμανθεί γύρω στο 1,5%. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αναμένεται ακόμη μια αύξηση, το τέλος του 2022 ή αρχές του 2023». 

Διαβάστε επίσης: 

• Με το βλέμμα στραμμένο στη στρατηγική ESG
• Τράπεζα Κύπρου: Πλέον μόνο αισιοδοξία και καλές ειδήσεις

Τραπεζικές πηγές μας εξηγούσαν ότι «εφόσον το επιτόκιο του ευρώ φτάσει γύρω στο 1,5%, το κόστος δανεισμού για τις μεγάλες επιχειρήσεις θα ανέλθει τουλάχιστον στο 3,5% - 4% ενώ, σε άλλες περιπτώσεις, θα ανέλθει μέχρι και το 6% λόγω του γενικότερου ρίσκου που υπάρχει στο οικονομικό περιβάλλον». 
Επίσης, εξηγούσαν ότι «οι επιχειρήσεις θα πληρώνουν ακριβότερο το κόστος δανεισμού τους, πράγμα που θα τις υποχρεώσει να διαφοροποιήσουν τα μοντέλα τους τα οποία θα πρέπει να τα αναπροσαρμόσουν με τέτοιο τρόπο ώστε να καταστούν βιώσιμα».

Σε αυτή τη φάση πιθανότατα οι κερδισμένοι να είναι όσοι έχουν δάνεια με σταθερά επιτόκια, οι οποίοι και γνωρίζουν ποιο είναι το κόστος του δανεισμού τους.

Εκείνοι που θα την πληρώσουν ακριβά είναι οι δανειστές με κυμαινόμενο επιτόκιο και, όπως χαρακτηριστικά μας δηλώθηκε,  είναι το τίμημα που πληρώνεται όταν το επιτόκιο αλλάζει ανάλογα με τις χρηματοοικονομικές και πολιτικές συνθήκες και τις αποφάσεις της ΕΚΤ. Βέβαια, υπήρξαν φορές, όπως τα προηγούμενα χρόνια, που τα κυμαινόμενα επιτόκια ήταν  χαμηλότερο έναντι των σταθερών επιτοκίων.
Τα δάνεια που θα επηρεαστούν περισσότερο από την αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ είναι τα νέα δάνεια, ή αυτά που εκταμιεύθηκαν πρόσφατα, και είναι κυμαινόμενου επιτοκίου.

Η αύξηση τον τελευταίο καιρό στα επιτόκια της ΕΚΤ ανήλθε στο 1,25%. Αν η αύξηση ανέλθει στο 1,75% ανάλογη θα είναι και η αύξηση στο δάνειο με επιπτώσεις στον  οικογενειακό προϋπολογισμό, σε μια περίοδο που τα προϊόντα και υπηρεσίες γενικότερα «ανάβουν» συνεχώς κόκκινο.
Οι δανειολήπτες θα διαπιστώσουν την αύξηση στα δάνειά τους τώρα ή σε κατοπινό στάδιο ανάλογα με την πολιτική της κάθε τράπεζας. 

Καταθέσεις – Μηδαμινές αποδόσεις

Από την άλλη, σχεδόν μηδέν είναι τα οφέλη για τους καταθέτες, καθώς η άνοδος των επιτοκίων δεν αποτυπώνεται στις αποδόσεις τους, ενώ διαπιστώνουμε μια μεγάλη «ψαλίδα» ανάμεσα στα επιτόκια καταθέσεων και τον πληθωρισμό.
Βασικά, ο πληθωρισμός εξουδετερώνει την πραγματική αξία των χρημάτων σε καταθέσεις, και οι εκτιμήσεις φέρουν πιθανή αύξηση πολύ πιο κάτω από το 1%. 

Ποια επιτόκια καθορίζει η ΕΚΤ

Η ΕΚΤ καθορίζει τα βασικά επιτόκια τα οποία προσφέρονται στις τράπεζες που θέλουν να δανειστούν από την ΕΚΤ, αλλά και για το ηλεκτρονικό χρήμα που καταθέτουν για μία ημέρα.

Σύμφωνα με την ΕΚΤ, «όταν διαφοροποιούνται τα βασικά επιτόκια, η μεταβολή αντανακλάται σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό σε ολόκληρη την οικονομία, μεταξύ άλλων και στα τραπεζικά δάνεια, τα δάνεια μέσω της αγοράς, τα ενυπόθηκα δάνεια, τα επιτόκια τραπεζικών καταθέσεων και άλλα επενδυτικά μέσα».

Τα επιτόκια αυξάνονται, εάν ο πληθωρισμός είναι υπερβολικά υψηλός λόγω της υπερβολικής ζήτησης για ελάχιστα αγαθά και υπηρεσίες, ώστε οι πιστώσεις να γίνουν ακριβότερες και έτσι να κατευνάσει η οικονομία, κατευνάζονται ταυτόχρονα και τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό.

Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, ο πληθωρισμός είναι υψηλός, την ίδια ώρα που η οικονομία στην Ευρωζώνη επιβραδύνεται. Οι τιμές της ενέργειας και των τροφίμων αυξάνονται, όμως πολλές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στην εξασφάλιση προϊόντων και ανταλλακτικών, αλλά στην εξεύρεση εργατικού δυναμικού για την παραγωγή.

Δεν λύνονται τα προβλήματα

Η αύξηση των επιτοκίων δεν επιλύνει όλα τα προβλήματα. Η ίδια η ΕΚΤ αναφέρει πως «τα υψηλότερα επιτόκια δεν θα μειώσουν την τιμή της εισαγόμενης ενέργειας, δεν θα γεμίσουν τα ράφια στα σούπερ μάρκετ ούτε θα εφοδιάσουν τους κατασκευαστές αυτοκινήτων με ημιαγωγούς. Αυτό που πετυχαίνουν τα υψηλότερα επιτόκια, όμως, είναι να διατηρούν τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό υπό έλεγχο. Εάν οι πολίτες και οι επιχειρήσεις θεωρήσουν ότι ο υψηλός πληθωρισμός θα γίνει μόνιμο φαινόμενο, οι εργαζόμενοι πιθανόν να ζητήσουν υψηλότερους μισθούς και οι εργοδότες ενδέχεται με τη σειρά τους να αυξήσουν τις τιμές. Αυτό αποκαλείται συχνά δίνη μισθών-τιμών. Θα συνεχίσουμε να αυξάνουμε τα επιτόκια - καθιστώντας με αυτόν τον τρόπο τις πιστώσεις πιο ακριβές και τις αποταμιεύσεις πιο αποδοτικές– ώστε να αποτρέψουμε αυτήν τη δίνη. Θα διασφαλίσουμε ότι οι επιχειρήσεις, οι εργαζόμενοι και οι επενδυτές θα αισθάνονται σιγουριά ότι ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει στο 2% μεσοπρόθεσμα. Δεν θα επιτρέψουμε να παγιωθούν οι προσδοκίες για υψηλότερο πληθωρισμό».