- Πώς οι κίνδυνοι τού σήμερα μετατρέπονται σε χρόνιες «ασθένειες»
- Από την κρίση κόστους στις κυβερνοεπιθέσεις και στις ενεργειακές, επισιτιστικές κρίσεις και στις διαταραγμένες αλυσίδες εφοδιασμού
- Hotspot το πετρέλαιο και οι εμπορικοί δρόμοι στη Μέση Ανατολή
ΓΡΑΦΕΙ ΧΡΥΣΩ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ
Ένα κοκτέιλ κινδύνων, με επίκεντρο οικονομικές, γεωπολιτικές και κοινωνικές ευπάθειες, συνθέτουν το παγκόσμιο σκηνικό τα προσεχή χρόνια, με την προοπτική να μετατραπούν σε χρόνιες «ασθένειες» - παγκόσμιοι κίνδυνοι για την επόμενη δεκαετία.
Όπως καταγράφει η «Έκθεση Παγκόσμιων Κινδύνων 2024 του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ» (Νταβός 2024), «η συνεχής αναταραχή μετατρέπεται σε κανόνα, οι δεκαετίες επενδύσεων στην ανθρώπινη ανάπτυξη και την ανθρώπινη ανθεκτικότητα καταργούνται σιγά-σιγά, αφήνοντας δυνητικά, ακόμη και συγκριτικά, ισχυρά κράτη και άτομα ευάλωτα σε γρήγορες κρίσεις από νέες και αναζωπυρούμενες πηγές».
Σύμφωνα με την Έκθεση «ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους είναι οι επιπτώσεις των ακραίων καιρικών συνθηκών που ενδέχεται να εξαντλήσουν τους διαθέσιμους οικονομικούς πόρους για τον μετριασμό και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή». «Η αύξηση των τρωτών σημείων, που προκαλούνται από το “άγχος” για τους πόρους, τις συγκρούσεις και την αυξανόμενη πόλωση, θα μπορούσε να εκθέσει κοινωνίες και ολόκληρες οικονομίες στο έγκλημα και τη διαφθορά», καταγράφεται.
Η «Έκθεση Παγκόσμιων Κινδύνων» αναλύει τους παγκόσμιους κινδύνους σε ορίζοντες ενός, δύο και 10 ετών για να στηρίξει τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων στην υιοθέτηση ενός οράματος που εξισορροπεί τους βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους κινδύνους.
Οι διαμάχες και συγκρούσεις
Όπως αναφέρεται, «οι πολιτικές διαμάχες και οι βίαιες συγκρούσεις, από τον Νίγηρα και το Σουδάν μέχρι τη Γάζα και το Ισραήλ, έχουν προσελκύσει την προσοχή αλλά και την ανησυχία των πληθυσμών παγκοσμίως σε ορισμένες περιπτώσεις. Αυτές οι εξελίξεις δεν έχουν ακόμη οδηγήσει σε ευρύτερες περιφερειακές συγκρούσεις – ούτε έχουν δημιουργήσει παγκόσμιες αποσταθεροποιητικές συνέπειες όπως αυτές που παρατηρήθηκαν στο αρχικό ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία ή στην πανδημία COVID-19». Ωστόσο, όπως υποστηρίζεται, η μακροπρόθεσμη προοπτική τους θα μπορούσε να επιφέρει περαιτέρω σοκ.
Η Έκθεση παρουσιάζει τα αποτελέσματα της Έρευνας Αντίληψης Παγκόσμιων Κινδύνων 2023-2024 (GRPS) του Φόρουμ υπογραμμίζοντας «μια κατά κύριο λόγο αρνητική προοπτική για τον κόσμο βραχυπρόθεσμα, η οποία αναμένεται να επιδεινωθεί μακροπρόθεσμα».
Τα αποτελέσματα της GRPS για το 2024, το 2026 και το 2034 υπογραμμίζουν τις τρέχουσες κρίσεις που διαβρώνουν την ανθεκτικότητα, καθώς και νέες και ταχέως εξελισσόμενες πηγές κινδύνου που θα αναδιαμορφώσουν την επόμενη δεκαετία. Για το χρονικό πλαίσιο ενός έτους, ζητήθηκε από τους ερωτηθέντες να επιλέξουν ως και πέντε κινδύνους που θεωρούν ότι είναι πιθανότερο να παρουσιάσουν κρίση σε παγκόσμια κλίμακα το 2024.
Η κρίση του κόστους ζωής
Οι απαντήσεις τους είναι οι εξής:
• H κρίση κόστους ζωής (42%) και οι κυβερνοεπιθέσεις (39%) παραμένουν σημαντικές ανησυχίες στις προοπτικές συνολικά και εμφανίζονται ως η πρώτη τριάδα ανησυχίας για τους ερωτηθέντες του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, αντίστοιχα.
• Η κρίση κόστους ζωής κατατάσσεται υψηλότερα από τις νεότερες ηλικιακές ομάδες: επιλέχθηκε από το 55% των ερωτηθέντων ηλικίας 39 ετών και κάτω, σε σύγκριση με μόλις 28% των ατόμων ηλικίας 60 ετών και πάνω.
• Αν και οι ενεργειακές και επισιτιστικές κρίσεις κατατάχθηκαν μεταξύ των κορυφαίων κινδύνων του 2023, για φέτος λιγότερο από το ένα πέμπτο των ερωτηθέντων επέλεξαν τις Διαταραγμένες αλυσίδες εφοδιασμού για τρόφιμα (18%) ή τις διαταραγμένες αλυσίδες εφοδιασμού για ενέργεια (14%) ως βασικές ανησυχίες για το 2024.
Σύμφωνα με την Έκθεση, «τα επόμενα δυο χρόνια, η προσοχή και οι πόροι των παγκόσμιων δυνάμεων είναι πιθανό να επικεντρωθούν σε τρία hotspots: στον πόλεμο στην Ουκρανία, στη σύγκρουση Ισραήλ-Γάζας και στις εντάσεις για την Ταϊβάν». «Η κλιμάκωση σε οποιοδήποτε από αυτά τα hotspots θα διαταράξει ριζικά τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, τις χρηματοπιστωτικές αγορές, τη δυναμική της ασφάλειας και την πολιτική σταθερότητα, απειλώντας ριζικά το αίσθημα ασφάλειας παγκοσμίως», επισημαίνεται.
Η Έκθεση αναφέρει ότι και οι τρεις περιοχές βρίσκονται σε ένα γεωπολιτικό σταυροδρόμι, στο οποίο οι μεγάλες δυνάμεις έχουν κατοχυρωμένα συμφέροντα, όπως είναι το πετρέλαιο, οι εμπορικοί δρόμοι στη Μέση Ανατολή, η σταθερότητα και η ισορροπία δυνάμεων στην Ανατολική Ευρώπη και προηγμένες τεχνολογικές αλυσίδες εφοδιασμού στην Ανατολική Ασία. «Καθένα από αυτά θα μπορούσε να οδηγήσει σε ευρύτερη περιφερειακή αποσταθεροποίηση, προσελκύοντας άμεσα μεγάλες δυνάμεις και κλιμακώνοντας τις συγκρούσεις ενώ και οι τρεις εμπλέκουν επίσης άμεσα δυνάμεις που θεωρείται ότι διαθέτουν πυρηνικές δυνατότητες», επισημαίνεται.
Οι κίνδυνοι στη Μέση Ανατολή
Η Έκθεση καταγράφει επίσης τις εξελίξεις στην περιοχή μας, στη Μέση Ανατολή, τονίζοντας πως «αποτελούν πηγή σημαντικής αβεβαιότητας, με κίνδυνο περαιτέρω έμμεσης ή άμεσης αντιπαράθεσης μεταξύ των παγκόσμιων δυνάμεων». «Εάν η σύγκρουση Ισραήλ και Γάζας αποσταθεροποιηθεί σε ευρύτερο περιφερειακό πόλεμο, είναι πιθανή μια πιο εκτεταμένη επέμβαση των μεγάλων δυνάμεων, συμπεριλαμβανομένων του Ιράν και της Δύσης».
Γενικότερα, οι οικονομικές επιπτώσεις σε σχέση με το οικονομικό σκηνικό είναι:
- Πρώτο, oι βραχυπρόθεσμες προοπτικές που παραμένουν εξαιρετικά αβέβαιες λόγω εγχώριων παραγόντων σε ορισμένες από τις μεγαλύτερες αγορές του κόσμου καθώς και οι γεωπολιτικές εξελίξεις.
- Δεύτερο, οι συνεχιζόμενες πιέσεις από την πλευρά της προσφοράς και η αβεβαιότητα της ζήτησης που θα μπορούσαν να συμβάλουν σε επίμονο πληθωρισμό και υψηλά επιτόκια.
- Τρίτο, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οι υπερχρεωμένες χώρες θα εκτεθούν ιδιαίτερα σε επιβράδυνση της ανάπτυξης εν μέσω υψηλών επιτοκίων.
ΧΡΥΣΩ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ