Η Brief με αφορμή την άνευ προηγουμένου ζήτηση και οικοδομική ανάπτυξη που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα στα κατεχόμενα, ανοίγει τον Φάκελο των Περιουσιών, τόσο στα κατεχόμενα, όσο και στις ελεύθερες περιοχές, παρουσιάζοντας στοιχεία από μελέτες και δηλώσεις από ειδικούς και αρμόδιους επί του θέματος. 

Διαβάστε εδώ:

Β΄ μέρος: Ρώσοι και Ισραηλινοί αναπτύσσουν τα κατεχόμενα– Σκέψεις για κυρώσεις

Γ' μέρος: Τ/κ περιουσίες στις ελευθερες περιοχές: Στοιχεία και νέα δεδομένα

Στο όλο ζήτημα υπάρχει ασάφεια, όσον αφορά την αξία της κατεχόμενης Ε/κ γης αλλά και τον τρόπο υπολογισμού της, την οποία η Brief προσπάθησε – όσο ήταν δυνατόν – να αποσαφηνίσει. 

>>> Φάκελος Περιουσιών 2: Ρώσοι και Ισραηλινοί αναπτύσσουν τα κατεχόμενα– Σκέψεις για κυρώσεις

Πόση Ελληνοκυπριακή γη πουλήθηκε στα Κατεχόμενα

Περισσότερες από 7 χιλιάδες αιτήσεις έχουν υποβληθεί από Ελληνοκύπριους ιδιοκτήτες κατεχόμενης γης στην «Επιτροπή Ακίνητων Περιουσιών» από το 2006 μέχρι και τον Απρίλιο του 2023. 

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποιεί η «Επιτροπή Ακίνητων Περιουσιών» από το 2006 μέχρι και τον Απρίλιο του 2023 έχουν υποβληθεί σε αυτή 7,251 αιτήσεις από Ελληνοκύπριους, που αναλογούν σε 42.257.592 τμ γης ή σε 31 χιλιάδες σκάλες. 

Για τις περίπου 25 χιλιάδες σκάλες – όπως αναγράφεται στα στοιχεία - έχουν αποφασιστεί μέχρι και σήμερα αποζημιώσεις ύψους 382,541,826 βρετανικών στερλινών. Δηλαδή, περίπου 25 χιλιάδες σκάλες έχουν περάσει στα χέρια του κατοχικού καθεστώτος. 

Ωστόσο, αυτό το ποσοστό είναι μηδαμινό σε σχέση με τα στοιχεία για την έκταση και την αξία της Ε/κ γης στα κατεχόμενα, καθώς αυτό περιορίζεται στο μόλις 2,3% της συνολικής Ε/κ κατεχόμενης γης. 

Την ίδια ώρα θα πρέπει να τονιστεί πως αν και η κυβέρνηση αποφεύγει να επικρίνει την όποια απόφαση προσφύγων για το τι θα πράξουν με την περιουσία τους στα κατεχόμενα, εντούτοις, παράλληλα επεξεργάζεται αντικίνητρα ώστε να μειωθεί το φαινόμενο. 

Πόση είναι η γη Ελληνοκυπρίων στα κατεχόμενα - Πόση η αξία της 

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2000, (για τον Κεντρικό Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών) του Τμήματος Οικονομικών του Πανεπιστημίου Κύπρου (Πάνος Πασιαρδής, Συνεργάτες: Παναγιώτα Λυσιώτου, Άρης Σπανός και με βοηθούς έρευνας Σωτηρούλα Χ’Σπύρου, Μαρίνο Θεοδοσίου και Κούλα Παναγή), η συνολική έκταση της κατεχόμενης γης είναι 2.414.090 σκάλες. Από αυτές οι 1.405.235 σκάλες αποτελούν Ελληνοκυπριακή γη. Σύμφωνα με την έρευνα, σε ποσοστά, το κατεχόμενο μέρος της ιδιόκτητης γης είναι 35,3% και το 2,7% είναι στην ουδέτερη ζώνη, δηλαδή δεν υπάρχει νόμιμη πρόσβαση στο 38% της ιδιόκτητης γης.

Δεδομένου, όπως σημειώνεται στη μελέτη, ότι το 58,2% της κατεχόμενης ιδιόκτητης γης ανήκει στους Ελληνοκύπριους, προκύπτει ότι δεν υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης για το 22,1% της Κύπρου που ανήκει σε Ελληνοκύπριους ιδιοκτήτες. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί πως η Εκκλησία κατέχει 58 χιλιάδες σκάλες στα κατεχόμενα. 

Τώρα, όσον αφορά την αξία της γης, σύμφωνα με τη μελέτη, το 79% της συνολικής αξίας της κατεχόμενης γης ανήκει σε Ελληνοκύπριους. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Γραφείου Προγραμματισμού η συνολική αξία της κατεχόμενης γης σε τιμές 1995 είναι σχεδόν 9,8 δις, από τα οποία τα 7,7 δις αντιστοιχούν σε Ελληνοκυπριακή γη. 

Πώς θα υπολογίσεις την αξία της γης σου 

Η εκτίμηση της αξίας της κατεχόμενης γης δεν είναι κάτι απλό, καθώς χρειάζεται να υπολογιστούν πολλές μεταβλητές, ωστόσο η Brief εξασφάλισε τη φόρμουλα που χρησιμοποιεί το Τμήμα Κτηματολογίου, μέσω της οποίας εκτιμάται τόσο τη γη, όσο και τα κτήρια Ελληνοκυπρίων που βρίσκονται στις κατεχόμενες περιοχές. 

Σύμφωνα λοιπόν με την πηγή της Brief, το Τμήμα Κτηματολογίου, για να εκτιμήσει την αξία της κατεχόμενης γης πολλαπλασιάζει την αξία της το 1974 επί 36 φορές, ενώ αν πρόκειται για κτήριο αυτή η αξία πολλαπλασιάζεται επί 12 φορές. Δηλαδή αν αξία της γης το 1974 ήταν 10.000 λίρες, σήμερα η αξία υπολογίζεται στις €360.000, ενώ αν η αξία ενός κτηρίου ήταν 1.000 λίρες τότε η αξία του σήμερα υπολογίζεται στις €12.000.

Εδώ να σημειώσουμε πως το Τμήμα Κτηματολογίου εκτιμά την αξία ακινήτου στα κατεχόμενα μόνο εάν αυτό υποθηκευτεί για σκοπούς δανείου και δεν δίνεται η δυνατότητα σε πρόσφυγες να αιτηθούν εκτίμηση για άλλους σκοπούς. 

Οι τιμές της γης στα κατεχόμενα επηρεάζουν και δείχνουν την τάση στο Κυπριακό 

Από άλλη οπτική γωνία, οι αυξομειώσεις στις τιμές της γης στα κατεχόμενα και ιδιαίτερα της Ελληνοκυπριακής γης, εξαρτώνται από τις διαφορετικές προοπτικές που διαμορφώνονται ανά χρονικά διαστήματα για επίλυση του Κυπριακού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι τιμές της γης που παρατηρήθηκαν σε περιοχές που θα επιστρέφονταν στους Ε/κ μέσω του Σχεδίου Ανάν, οι οποίες ήταν σαφέστατα υποτιμημένες σε σχέση με άλλα κομμάτια γης σε αντίστοιχες περιοχές που όμως δεν θα επιστρέφονταν.  

Μιλώντας στην Brief ο Δρ Αλέξανδρος Αποστολίδης, ερευνητής στο Cambridge Centre for Alternative Finance και στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, ανέφερε αρχικά πως ενώ το ζήτημα της αξίας των περιουσιών είναι κύριο θέμα για τη λύση του Κυπριακού, εντούτοις επικρατεί μια ασάφεια σχετικά με τον υπολογισμό της. 

Όπως σημείωσε, η αξία της γης στα κατεχόμενα μπορεί να υπολογιστεί με διαφορετικούς τρόπους. 

Ειδικότερα, όπως αναφέρει ο Δρ. Αποστολίδης, το Τμήμα Κτηματολογίου υπολογίζει την αξία με βάση τη φόρμουλα που αναφέραμε πιο πάνω (χ36 φορές την αξία του 1974). 

Από την άλλη, όπως συμπληρώνει, υπάρχει ο τρόπος με τον οποίο υπολογίζει την αξία η «Επιτροπή Ακίνητων Περιουσιών», η οποία θεωρείται εκτελεστικό όργανο για το ΕΔΑΔ για επίλυση σχετικών θεμάτων. Σύμφωνα με πηγές από την Κυβέρνηση οι αξίες που υπολογίζει και αποζημιώνει η επιτροπή είναι υποτιμημένες. 

Ο τρίτος τρόπος αξιολόγησης και υπολογισμού όπως σημειώνει ο Δρ. Αποστολίδης, είναι με βάση τη σημερινή τιμή της αγοράς, κατανοώντας ωστόσο πως αυτή επηρεάζεται από συγκεκριμένα ζητήματα λόγω του Κυπριακού προβλήματος.  

Όπως συμπλήρωσε ο Δρ. Αποστολίδης, αυτά τα θέματα αφορούν: 1/ Ότι η αξία της γης επειδή δεν ανήκει στον νόμιμο ιδιοκτήτη της είναι πιο χαμηλή απ’ όσο θα έπρεπε και 2/ επειδή βρίσκεται σε ένα κρατίδιο που δεν αναγνωρίζεται από κανέναν εκτός από την Τουρκία. 

Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί πως το τελευταίο διάστημα οι αξίες της γης στα κατεχόμενα έχουν αυξηθεί λόγω της μεγάλης ζήτησης που παρατηρείται από εταιρείες για αναπτύξεις, αλλά και την κάθοδο Ρώσων αγοραστών και εταιρειών που βρήκαν καταφύγιο στα κατεχόμενα λόγω των κυρώσεων. Το εν λόγω σοβαρό ζήτημα αλλά και η απάντηση του Υπουργείου Εξωτερικών για τον τρόπο αντιμετώπισης του, θα αναλυθούν και θα παρουσιαστούν στο β’ μέρος του ρεπορτάζ που θα δημοσιευθεί αύριο (18/6). 

>> Διαβάστε το Β' μέρος <<<

Ζάκος Χαράλαμπος