Η Brief ολοκληρώνει σήμερα με το Γ’ μέρος, τον Φάκελο Περιουσιών στον οποίο παρουσιάζονται στοιχεία και αριθμοί τόσο για τις περιουσίες τόσο στα κατεχόμενα, όσο και στις ελεύθερες περιοχές, από μελέτες και δηλώσεις από ειδικούς και αρμόδιους επί του θέματος. 

Στο Γ’ μέρος καταγράφουμε στοιχεία για τις τουρκοκυπριακές περιουσίες στις ελεύθερες περιοχές και ταυτόχρονα παρουσιάζουμε τις ενέργειες και αλλαγές που προωθεί η Υπηρεσία Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών για πιο δίκαιη και ορθολογική διαχείριση και παραχώρηση των τ/κ περιουσιών.

Θυμίζουμε ότι στο Α’ μέρος (Διαβάστε ΕΔΩ) παρουσιάστηκαν στοιχεία για το σύνολο των περιουσιών των Ελληνοκυπρίων στις κατεχόμενες περιοχές αλλά και στοιχεία για την περιουσία Ελληνοκυπρίων που πουλήθηκε μέσω της «Επιτροπής Ακίνητων Περιουσιών». 

>>> Φάκελος Περιουσιών 1: Ε/κ περιουσίες στα κατεχόμενα – Πουλήθηκαν 25.000 σκάλες (ΣΤΟΙΧΕΙΑ)

Στο Β’ μέρος (Διαβάστε ΕΔΩ) γίνεται αναφορά  στην ανησυχητική αύξηση των αναπτύξεων γης που παρατηρείται στα κατεχόμενα, από ξένες εταιρείες και ιδιαίτερα Ισραηλινών ενώ σημειώνονται και διάφορες δράσεις που προωθεί η κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει  και να αναχαιτίσει το κύμα παράνομης δραστηριοποίησης και εγκατάστασης ξένων στις κατεχόμενες ε/κ περιουσίες.

>>> Φάκελος Περιουσιών 2: Ρώσοι και Ισραηλινοί αναπτύσσουν τα κατεχόμενα– Σκέψεις για κυρώσεις

Σύμφωνα λοιπόν με την Μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2000, του Τμήματος Οικονομικών του Πανεπιστημίου Κύπρου (Πάνος Πασιαρδής, Συνεργάτες: Παναγιώτα Λυσιώτου, Άρης Σπανός και με βοηθούς έρευνας Σωτηρούλα Χ’Σπύρου, Μαρίνο Θεοδοσίου και Κούλα Παναγή), η συνολική έκταση της γης στις ελεύθερες περιοχές είναι 4.131.200 σκάλες. Από αυτές οι 401.500 σκάλες αποτελούν τουρκοκυπριακή γη και 11.700 σκάλες είναι βακούφικη ιδιοκτησία, σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Κυπριακού Εβκάφ (Διαχείριση Μωαμεθανικής Θρησκευτικής Ιδιοκτησίας).

Όσον αφορά την αξία της γης, σύμφωνα με τη μελέτη και τις εκτιμήσεις του Γραφείου Προγραμματισμού. η συνολική αξία της γης στις ελεύθερες περιοχές σε τιμές 1995 είναι 8.2 δις λίρες Κύπρου. Από αυτό το ποσό, οι 338 εκατομμύρια λίρες , αντιστοιχούν σε τουρκοκυπριακή γη και 27 εκατ. λίρες είναι βακούφικη ιδιοκτησία. 


120.243 τ/κ τεμάχια διαχειρίζεται ο Κηδεμόνας τ/κ περιουσιών

Σύμφωνα με στοιχεία που έχουν υποβληθεί στην Ελεγκτική Υπηρεσία στις 16.11.2022 από την Υπηρεσία Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, το σύνολο των τ/κ περιουσιών που βρίσκονται υπό τη διαχείριση του Κηδεμόνα, ανέρχεται σε 120.243 υποδιαιρέσεις τεμαχίων (τεμάχια).

Σε αυτά περιλαμβάνονται 8.880 τεμάχια τα οποία αφορούν υποστατικά και ανοιχτούς χώρους, που κατά την 31.12.2021 ήταν παραχωρημένα ως επαγγελματική στέγη. Σημειώνεται ότι στη βάση των στοιχείων που λήφθηκαν, στον αριθμό αυτό δεν περιλαμβάνονται τα υποστατικά και ανοιχτοί χώροι που ήταν παραχωρημένα σε κυβερνητικές υπηρεσίες, ημικρατικούς οργανισμούς και νομικά πρόσωπα.

Οι σημαντικές αλλαγές που προωθεί η Υπηρεσία Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών - Δηλώσεις Ματθαιόπουλου

Όπως προαναφέραμε, η Υπηρεσία Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών προωθεί αλλαγές τόσο στη νομοθεσία όσο και στις διαδικασίες για πιο δίκαιη και ορθολογική διαχείριση και παραχώρηση των τ/κ περιουσιών. 

Απώτερος στόχος των αλλαγών και των ενεργειών που ήδη υλοποιούνται,  είναι η διόρθωση προβλημάτων που έχουν δημιουργηθεί διαχρονικά και η διαχείρισή τους με διαφάνεια και αξιοκρατία.

Η σχετική έκθεση του Γενικού Ελεγκτή έδειξε διάφορες στρεβλώσεις και προβλήματα και το ΥΠΕΣ μαζί με την αρμόδια υπηρεσία, ήδη υλοποιούν διάφορες δράσεις για να διορθώσουν τα πράγματα. 

>>> Διαβάστε σχετικά: Ενοικιάζει τ/κ υποσταστικό για €8 από το 1985 - €8 εκατ. χρέη στο κράτος

Μεταξύ άλλων, στην Έκθεση αναφέρεται ότι δεν γίνονται οι απαραίτητες ενέργειες για την έγκαιρη είσπραξη των ενοικίων, με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται διαχρονικά καθυστερημένα έσοδα πέραν των €8 εκατομμυρίων. Αναφέρεται ότι μόνο το 65% των επαγγελματικών υποστατικών (5,746 τεμάχια από τα 8,880 που ήταν παραχωρημένα ως επαγγελματικά υποστατικά) είναι παραχωρημένο σε πρόσφυγες, ενώ το υπόλοιπο 35% είναι παραχωρημένο σε μη πρόσφυγες και Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Επιπλέον στην έκθεση, καταγράφεται ότι υποστατικά παραχωρούνται με ενοίκιο πολύ χαμηλότερο του αγοραίου, στη βάση μη αναθεωρημένων και μη τεκμηριωμένων εκτιμήσεων και υπάρχουν περιπτώσεις όπου το ενοίκιο δεν έχει αναθεωρηθεί για περίοδο πέραν των 25 ετών. Υπάρχει περίπτωση στην επαρχία Λάρνακας όπου το μηνιαίο ενοίκιο ανέρχεται στα 8 ευρώ και 54 σεντ και καθορίστηκε το 1985, ενώ σε άλλες περιπτώσεις το ενοίκιο δεν διαφοροποιήθηκε από το 1976. Αναφέρεται επίσης ότι τα διαθέσιμα υποστατικά δεν δημοσιεύονται σε όλες τις περιπτώσεις και ότι το μηχανογραφικό σύστημα της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τ/κ περιουσιών παρουσιάζει σοβαρές αδυναμίες.

Δηλώσεις του Αναπληρωτή Διευθυντή της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών κ. Γιώργου Ματθαιόπουλου

Η OffsiteNews επικοινώνησε με τον Αναπληρωτή Διευθυντή της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών κ. Γιώργο Ματθαιόπουλο, με σκοπό να ενημερωθούμε για τα μέτρα που προωθούνται για καλύτερη διαχείριση και να λυθούν και ζητήματα που υποδεικνύει μέσα από την Έκθεσή της η Ελεγκτική Υπηρεσία. 

Κατ’ αρχάς πρέπει να σημειώσουμε ότι η υπηρεσία διαχειρίζεται τρία είδη ακινήτων. Είναι οι κλήροι, η γεωργική γη δηλαδή γη, τα επαγγελματικά υποστατικά στα οποία περιλαμβάνονται και ανοιχτοί χώροι που χρησιμοποιούνται ως αποθηκευτικοί χώροι και οι κατοικίες.

Ο κ Ματθαιόπολους, μιλώντας στην OffsiteNews, ανέφερε: «Έχουμε υποβάλλει στον Υπουργό κάποιες εισηγήσεις και έχουμε συναποφασίσει κάποια μέτρα για καλύτερη διαχείριση». 

Επαναδιαμόρφωση κριτηρίων και μοριοδότηση - Τροποποιήσεις στο νόμο

«Το πρώτο είναι ότι προχωρούμε σε τροποποίηση του νόμου και διαμόρφωση των κριτηρίων για να μπορεί να γίνει πιο ορθολογική διαχείριση και πιο δίκαιες οι παραχωρήσεις. Στόχος είναι να ενισχυθεί η διαφάνεια και να είναι πιο αντικειμενικός ο τρόπος που θα παραχωρούνται οι περιουσίες. Οι παραχωρήσεις θα γίνονται πλέον με μοριοδοτήσεις. Τα κριτήρια που υπάρχουν σήμερα είναι πολύ λίγα και πάσχουν. Δεν είναι σταθμισμένα με αποτέλεσμα να προκύπτουν ζητήματα και πολλές φορές να υπάρχει αυτή η καχυποψία από τον κόσμο ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται με διαφορετικά κριτήρια. Αυτό συμβαίνει επειδή τα κριτήρια είναι πολύ γενικά. Με τον μοριοδότηση και την στάθμιση των κριτηρίων, θα λυθούν τα προβλήματα και θα γίνεται καλύτερη διαχείριση».  

Ουσιαστικά θα γίνουν ουσιαστικές τροποποιήσεις στη νομοθεσία για να γίνει πιο δίκαιη και ορθολογική η διαχείριση των τ/κ περιουσιών. Ήδη το τροποποιητικό νομοσχέδιο βρίσκεται στον Γενικό Εισαγγελέα για νομοτεχνικό έλεγχο. Ακολούθως θα κατατεθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο για έγκριση και στη συνέχεια στη Βουλή για ψήφιση.

Ρύθμιση ύψους ενοικίου 
 
Για το πρόβλημα των αμετάβλητων ενοικίων για πολλά χρόνια ο κ. Ματθαιόπουλος ανέφερε: 

«Γενικότερα με τα κριτήρια που ισχύουν σήμερα υπάρχει μια δυσλειτουργία. Τα πρώτα συμβόλαια που έγιναν πριν πολλά χρόνια έγιναν τυπικά, με πολύ χαμηλά ποσά. Αυτοί που έχουν αυτά τα υποστατικά τα έχουν εκεί για πολλά χρόνια και τα εκμεταλλεύονται και δεν τα δίνουν πίσω. Προοδευτικά άλλαξε η πολιτική και  αυξήθηκαν τα ενοίκια με αποτέλεσμα τώρα να φτάσουμε να έχουμε περίπου το ύψος του 80% των αγοραίων ενοικίων όπως λέει ο και νόμος. Αυτό ισχύει τα τελευταία 15 χρόνια περίπου. Παλαιότερα ήταν πολύ πιο χαμηλά. Με τη νέα νομοθεσία που προωθείται, φιλοδοξούμε να κάνουμε οριζόντιο μέτρο και το ύψος των ενοικίων να είναι το αγοραίο ενοίκιο. Πρέπει να ρυθμιστεί γιατί είναι και άδικο κάποιοι να έχουν υψηλότερα ενοίκια και κάποιοι άλλοι πολύ χαμηλά ενοίκια».

Όπως προαναφέραμε, σύμφωνα με την Έκθεση της Ελεγκτικής, υπάρχουν περιπτώσεις όπου το ενοίκιο δεν έχει αναθεωρηθεί για περίοδο πέραν των 25 ετών. Υπάρχει περίπτωση στην επαρχία Λάρνακας όπου το μηνιαίο ενοίκιο ανέρχεται στα 8 ευρώ και 54 σεντ και καθορίστηκε το 1985.

Αντικατάσταση μηχανογραφικού

Ο κ. Ματθαιόπουλος, ανέφερε ότι ένα άλλο μέτρο είναι η αντικατάσταση του υφιστάμενου μηχανογραφικού. Όπως σημειώνει είναι πολύ παλιό και δεν εξυπηρετεί πλέον τις ανάγκες της υπηρεσίες όπως διαμορφώνονται.

Στελέχωση της υπηρεσίας

Επιπλέον,  θα γίνει προσπάθεια για στελέχωση της υπηρεσίας η οποία όπως τονίζονται ο κ. Ματθαιόπουλος είναι εξόχως υποστελεχωμένη με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ανταποκριθεί στην αποστολή της  με το υφιστάμενο δυναμικό που έχει.

Προσπάθεια για είσπραξη χρεών

Παράλληλα, βρίσκεται σε εξέλιξη προσπάθεια για είσπραξη των οφειλομένων ποσών. Θυμίζουμε ότι υπάρχουν καθυστερημένα έσοδα από την είσπραξη ενοικίων για επαγγελματικά υποστατικά πέραν των €8 εκατομμυρίων. «Έχουμε 10 λειτουργούς για αυτό τον σκοπό. Τα αποτελέσματα μέχρι τώρα είναι ενθαρρυντικά. Μειωθηκαν τα οφειλόμενα ποσά. Πρέπει να αναφέρουμε ότι αρκετές υποθέσεις οδηγούνται στα δικαστήρια. Αυτή τη στιγμή έχουμε πάνω από 50 υποθέσεις στα δικαστήρια».

Ερωτηθείς για το αν γίνονται εξώσεις, ο κ. Ματθαιόπουλος σημείωσε ότι λόγω κυρίως των χρονοβόρων και σύνθετων διαδικασιών που απαιτούνται και της υποστελέχωσης της υπηρεσίας, δεν γίνεται σημαντικός αριθμός εξώσεων. 

Δημοσίευση διαθέσιμων ακινήτων

Σημειώνεται επίσης ότι μία άλλη ενέργεια που αποφασίστηκε είναι η  δημοσίευση των προς διάθεση ακινήτων

Οι τοπικές αρχές οι… μη προσφυγες που έχουν επαγγελματικά υποσταστικά

Κληθείς να σχολιάσει τις αναφορες στην έκθεση της Ελεγκτικης για παραχώρηση του 35% των επαγγελματικών υποστατικών σε μη πρόσφυγες, ο κ. Ματθαιόπουλος σημείωσε ότι είναι παραπλανητική η αναφορά και εξηγεί το τι ακριβώς ισχύει: «Πρέπει να αναφέρουμε και να τονίσουμε ότι η πλειοψηφία αυτών των επαγγελματιών υποστατικών, έχουν παραχωρηθεί σε τοπικές αρχές. Οι τοπικές αρχές μας ζητούν για παράδειγμα κάποιους ανοιχτούς χώρους για να δημιουργήσουν πάρκα, χώρους στάθμευσης κτλ. ή μας ζητούν κάποια παλιά κτίρια που είναι σε αχρησία για να τα επιδιορθώσουν και να τα χρησιμοποιήσουν ως αίθουσες.  Εμείς παραχωρούμε αυτούς τους χώρους και για σκοπούς κατηγοριοποίησης τοποθετούνται στην κατηγορία των επαγγελματικών υποστατικών. Γι’ αυτό ακριβώς το ποσοστό είναι στο 35%. Φυσικά υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις που είναι παραχωρημένα υποστατικά σε μη πρόσφυγες. Κυρίως όμως είναι περιπτώσεις που έχουν τα υποσταστικά εδώ και πάρα πολλά χρόνια, ακόμα και πριν το 1974 και είχαν συμφωνίες με τους τ/κ ιδιοκτήτες. Σημειώνεται ότι δεν υπάρχει πρόνοια για να μη παραχώρηση υποσταστικών σε μη πρόσφυγες. Αυτό ήταν στην ευχέρεια του Κηδεμόνα των Τ/κ περιουσιών.  Πρέπει να αναφέρουμε όμως ότι αυτό μειώνεται. Τα υποστατικά παραχωρούνται σε πρόσφυγες». Σημειώνεται ότι στην ιστοσελίδα της Υπηρεσίας εντοπίζουμε την αναφορά ότι αιτήσεις από Μη-Εκτοπισθέντες δεν θα γίνονται αποδεκτές, δεν θα παραλαμβάνονται. 

Ελάχιστες κατοικίες διαθέσιμες

Πριν περίπου ένα μήνα, ο κ. Ματθαιόπουλος παρευρέθηκε στην Επιτροπή Προσφύγων στη Βουλή και μεταξύ άλλων,  ανέφερε ότι άστεγοι εκτοπισθέντες διαβιούν στο αυτοκίνητό τους αναμένοντας τη διαθεσιμότητα τουρκοκυπριακών περιουσιών για να στεγαστούν. Λέχθηκε επίσης ότι σε άλλες περιπτώσεις, αναγκάζονται να διαμένουν 7, 8 και 10 άτομα σε κατοικίες με τους γονιούς τους ή με τα αδέρφια τους, 2-3 οικογένειες μαζί.

>>> Διαβάστε σχετικά: Πρόσφυγες ζουν σε αυτοκίνητα περιμένοντας για παραχώρηση τουρκοκυπριακής κατοικίας

Για το συγκεκριμένο θέμα ο κ. Ματθαιόπουλος διευκρίνησε ότι το πρόβλημα προκύπτει λόγω του ελάχιστου αποθέματος σε κατοικίες που έχει διαθέσιμες η υπηρεσία. «Πρέπει να τονίσουμε ότι η Υπηρεσία μας έχει ελάχιστο απόθεμα κατοικιών. Βοηθάμε όσο μπορούμε και με ότι έχουμε αλλά δεν είναι δουλειά και ευθύνη της υπηρεσίας μας να λύσει τα κοινωνικά και στεγαστικά προβλήματα του τόπου.  Έχουμε λιγότερα από 10 σπίτια κάθε χρόνο διαθεσιμα, δεν μπορούμε να καλύψουμε όλες τις ανάγκες όλων αυτών των οικογενειών που έχουν πρόβλημα στέγασης. Σε καμία περίπτωση δεν είχαμε διαθέσιμες κατοικίες και δεν τις δώσαμε. Συνήθως παραχωρούμε κατοικίες σε πολύ ευάλωτες οικονομικά ομάδες . Η υπηρεσία δεν είναι η λύση του στεγαστικού προβλήματος». 

Σωτήρης Νικηφόρου