• ​​​​Τι αποκαλύπτει η έκθεση που ετοιμάστηκε για τα συστήματα ιθαγένειας

ΓΡΑΦΕΙ Η 
ΧΡΥΣΩ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ

H Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέπεμπε σήμα κινδύνου προς τα κράτη μέλη της για τους κινδύνους που παρουσιάζουν τα συστήματα χορήγησης ιθαγένειας και άδειας διαμονής σε επενδυτές στην Ε.Ε. και συνέστηνε μέτρα για αντιμετώπισή τους. Ειδική αναφορά έκαμε και στην Κύπρο. 

Έγραφε η Επιτροπή στη σχετική της έκθεση (σχετικά αρχεία στο κάτω μέρος του κειμένου σε μορφή pdf) που κοινοποιήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019: «Στην Ε.Ε. τρία κράτη μέλη (η Βουλγαρία, η Κύπρος και η Μάλτα) εφαρμόζουν σήμερα συστήματα τα οποία χορηγούν σε επενδυτές την ιθαγένεια των εν λόγω χωρών υπό όρους λιγότερο αυστηρούς από τα συνήθη καθεστώτα πολιτογράφησης. Στα τρία αυτά κράτη μέλη, δεν υπάρχει υποχρέωση φυσικής διαμονής για το άτομο, ούτε απαίτηση για άλλη πραγματική σχέση με τη χώρα πριν από την απόκτηση της ιθαγένειας».

>>> Διαβάστε ακόμη: Υπουργικό: Αφαιρεί υπηκοότητα 26 προσώπων-Συστήνει 3μελή Επιτροπή <<<

Στην έκθεσή της η Ε.Ε. εξηγούσε πως τα συστήματα αυτά αφορούν όλη την Ένωση, αφού κάθε πρόσωπο που αποκτά την ιθαγένεια ενός κράτους μέλους αποκτά ταυτόχρονα και την ιθαγένεια της Ένωσης. «Η απόφαση ενός κράτους μέλους να χορηγήσει ιθαγένεια σε ανταπόδοση για επενδύσεις παρέχει αυτομάτως δικαιώματα έναντι και των άλλων κρατών μελών, ιδίως το δικαίωμα της ελεύθερης κυκλοφορίας και της πρόσβασης στην εσωτερική αγορά της Ε.Ε. για την άσκηση οικονομικών δραστηριοτήτων, καθώς και το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι στις ευρωπαϊκές και στις τοπικές εκλογές. Στην πράξη, αυτά τα συστήματα διαφημίζονται συχνά ως μέσο απόκτησης της ιθαγένειας της Ένωσης, μαζί με όλα τα δικαιώματα και τα προνόμια που συνδέονται με αυτή» τόνιζε με αυστηρό ύφος η Επιτροπή.

Συστήματα χορήγησης ιθαγένειας
Ήταν η πρώτη φορά που η Επιτροπή υπέβαλλε ολοκληρωμένη έκθεση σχετικά με τα συστήματα χορήγησης ιθαγένειας και άδειας διαμονής σε επενδυτές τα οποία εφαρμόζονται από κράτη μέλη της ΕΕ. Στην έκθεση εντοπίζονται οι κίνδυνοι που συνεπάγονται τα συστήματα αυτά για την Ε.Ε., ειδικότερα για την ασφάλεια, τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, τη φοροδιαφυγή και τη διαφθορά. 

«Η έλλειψη διαφάνειας στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν τα συστήματα αυτά και η έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών επιτείνει ακόμη περισσότερο τους κινδύνους αυτούς», αναφέρεται.

Μάλιστα, ο Έλληνας Επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας Δημήτρης Αβραμόπουλος έδινε, με δηλώσεις του, ξεκάθαρο μήνυμα: «… Τα κράτη μέλη πρέπει ανά πάσα στιγμή να τηρούν και να εφαρμόζουν πλήρως τους υφιστάμενους υποχρεωτικούς ελέγχους και τις ισορροπίες, και τα εθνικά συστήματα χορήγησης άδειας διαμονής σε επενδυτές δεν θα πρέπει να εξαιρούνται».

>>> Διαβάστε επίσης: Bloomberg - Η Κύπρος αφαιρεί «χρυσά διαβατήρια» υπό την πίεση ΕΕ <<<

Προβληματικά σημεία
Στην έκθεση εντοπίζονται μια σειρά από προβληματικά σημεία όπως είναι: 

• Ανεπαρκείς έλεγχοι: Οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται σε όσους υποβάλλουν αίτηση για ιθαγένεια δεν είναι αρκετά αυστηροί, ενώ οι χώρες δεν κάνουν συστηματική χρήση των κεντρικών συστημάτων πληροφοριών της Ε.Ε., όπως το σύστημα πληροφοριών Σένγκεν (SIS).
• Νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες: Δεν πραγματοποιούνται έλεγχοι («δέουσας επιμέλειας») ώστε να εξασφαλίζεται ότι δεν καταστρατηγούνται οι κανόνες για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
• Φοροδιαφυγή: Η παρακολούθηση και η υποβολή εκθέσεων κρίνονται ως απαραίτητες για να εξασφαλιστεί ότι δεν υπάρχουν άτομα τα οποία εκμεταλλεύονται τα συστήματα για να επωφεληθούν από ευνοϊκότερους φορολογικούς κανόνες.

Η έκθεση διαπιστώνει επίσης έλλειψη πληροφόρησης σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας των συστημάτων, όσον αφορά τον αριθμό των αιτήσεων που κατατίθενται, που γίνονται δεκτές ή απορρίπτονται και όσον αφορά την προέλευση των αιτούντων. Επιπλέον, τα κράτη μέλη δεν ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με τα άτομα που υποβάλλουν αίτηση για να ενταχθούν σε τέτοιου είδους συστήματα, ούτε ενημερώνουν το ένα το άλλο σχετικά με τις αιτήσεις που απορρίπτουν.

Επίσης η έκθεση θίγει και το θέμα των συστημάτων χορήγησης άδειας διαμονής σε επενδυτές. Παρόλο που διαπιστώνεται ότι διαφέρουν από τα συστήματα χορήγησης ιθαγένειας αναφορικά με τα δικαιώματα που χορηγούν, τονίζεται πως «ενέχουν εξίσου σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια των κρατών μελών και της Ε.Ε. στο σύνολό της». 

>>> ΟΛΗ Η ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ BRIEF ΜΕ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ <<< 

Επισημαίνεται πως «μια έγκυρη άδεια διαμονής παρέχει σε υπήκοο τρίτης χώρας το δικαίωμα να διαμένει στο συγκεκριμένο κράτος μέλος, αλλά και να ταξιδεύει ελεύθερα στον χώρο Σένγκεν. Αν και το δίκαιο της Ε.Ε. ρυθμίζει τις προϋποθέσεις εισόδου για ορισμένες κατηγορίες υπηκόων τρίτων χωρών, η χορήγηση αδειών διαμονής σε επενδυτές δεν ρυθμίζεται επί του παρόντος σε επίπεδο Ε.Ε. και εξακολουθεί να αποτελεί εθνική αρμοδιότητα». 

Τα 20 κράτη μέλη που εφαρμόζουν τέτοιου είδους συστήματα είναι: η Βουλγαρία, η Τσεχία, η Εσθονία, η Ιρλανδία, η Ελλάδα, η Ισπανία, η Γαλλία, η Κροατία, η Ιταλία, η Κύπρος, η Λετονία, η Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα, οι Κάτω Χώρες, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Ρουμανία, η Σλοβακία και το Ηνωμένο Βασίλειο. 

Ανάμεσα στα προβληματικά θέματα στα οποία κάνει αναφορά η έκθεση είναι οι έλεγχοι ασφάλειας, η απαίτηση φυσικής διαμονής, η έλλειψη διαφάνειας.