Η πρώτη «άδεια» που ζητάει κάποιος να μάθει όταν γίνεται γονιός είναι η άδεια μητρότητας και πατρότητας, για την οποία η Brief έκανε την έρευνα της σε προηγούμενη ανάλυση. Αυτή τη φορά θα δούμε την Γονική Άδεια, δηλαδή την άδεια που δικαιούται ένας γονιός αφού έχει λήξει η άδεια μητρότητας. Για το σκοπό αυτό η Brief επικοινώνησε με το Τμήμα Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, και συνέλεξε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες.

>>> Ροή Ειδήσεων Brief – Επιλεγμένο περιεχόμενο <<<

Ο Θεσμός της «Γονικής Άδειας»
Αρχικά, «ο θεσμός της γονικής άδειας εισήχθη στην Κύπρο το 2002 με τον περί Γονικής Άδειας και Άδειας για Λόγους Ανωτέρας Βίας Νόμο και προέβλεπε το δικαίωμα 13 εβδομάδων γονικής άδειας για τους εργαζόμενους γονείς». 

Το 2010 όμως, σύμφωνα με το Τμήμα Εργασίας, ο νόμος τροποποιήθηκε με 6 αλλαγές / βελτιώσεις, ώστε να γίνει πιο λειτουργικός και να ενθαρρυνθεί ο κόσμος να τον χρησιμοποιεί. Επιπλέον «το 2012 τέθηκε σε ισχύ ο Περί Γονικής Άδειας και Άδειας για λόγους Ανωτέρας Βίας Νόμος του 2012 (N. 47(I)/2012), ο οποίος εναρμονίζει το κυπριακό δίκαιο με την Οδηγία 2010/18/ΕΕ και οποίος αντικατέστησε όλους τους προηγούμενους Νόμους Περί Γονικής Άδειας.

Για παράδειγμα, μια από τις τροποποιήσεις είναι η διάρκεια της γονικής άδειας , η οποία αυξήθηκε από 13 σε 18 εβδομάδες. 

Τι ισχύει για τη Γονική Άδεια σήμερα:

• Η γονική άδεια είναι άδεια χωρίς απολαβές με σκοπό τη φροντίδα και ανατροφή του παιδιού . 
• Έχει συνολική διάρκεια 18 εβδομάδες για κάθε παιδί (ασχέτως διδύμων, τριδύμων)και αφορά τη φροντίδα και ανατροφή του παιδιού. Σε περίπτωση χήρου γονέα η διάρκεια αυξάνεται σε 23 εβδομάδες.
• Μόνο εργαζόμενος που έχει συμπληρώσει συνεχή απασχόληση 6 μηνών στον ίδιο εργοδότη την δικαιούται.
• Ελάχιστη διάρκεια 1 εβδομάδα και μέγιστη 5 εβδομάδες ανά έτος. Για οικογένεια με 3 παιδιά και πάνω μέχρι επεκτείνεται σε 7 εβδομάδες. Με τη σύμφωνη γνώμη του εργοδότη η μέγιστη άδεια μπορεί να είναι μεγαλύτερη.
• Παρέχεται, υπό προϋποθέσεις, η δυνατότητα μεταβίβασης δύο εβδομάδων γονικής άδειας από τον ένα γονέα στον άλλο (και όχι μόνο από τον πατέρα στη μητέρα). 
• Αυξάνεται το ύψος της χρηματικής ποινής σε περίπτωση καταδίκης εργοδότη από 3417 ευρώ που ίσχυε προηγουμένως, σε 7500 ευρώ.

Αξιζει να σημειωθεί ότι η Γονική Άδεια δεν «προτιμάται» ιδιαιτέρως και αυτό οφείλεται σε ένα χαρακτηριστικό - αδυναμία της. Εϊναι άδεια  χωρίς απολαβές. Αναλυτικότερα, ο αριθμός των αιτήσεων για γονική άδεια που έχουν υποβληθεί κατά τα έτη 2018 και 2019 είναι 250 και 260 αιτήσεις αντίστοιχα.​​​​​​​

>>> Όλες οι έρευνες και αναλύσεις της Brief <<<

Τι άλλο πρέπει να γνωρίζετε για να αιτηθείτε την άδεια:

Δικαίωμα αίτησεις έχουν οι φυσικοί γονείς και συγκεκριμένα:
Μητέρα: με τη λήξη της άδειας μητρότητας μέχρι και το 8ο έτος ηλικίας.
Πατέρας: με τη γέννηση του παιδιού μέχρι το 8ο έτος ηλικίας.
Παράλληλα, Δικαίωμα αίτησεις έχουν οι Θετοί γονείς
Μητέρα: με τη λήξη της άδειας μητρότητας και σε διάστημα 8 ετών από την ημερομηνία υιοθεσίας, με όριο το 12ο έτος ηλικίας του παιδιού.
Πατέρας: με την υιοθεσία του παιδιού και σε διάστημα 8 ετών από την ημερομηνία υιοθεσίας, με όριο το 12ο έτος ηλικίας.
Πάραυτα, στην περίπτωση παιδιού με αναπηρία η γονική άδεια λαμβάνεται μέχρι το 18ο έτος ηλικίας του παιδιού.

Ο εργαζόμενος οφείλει να προειδοποιήσει γραπτώς τον εργοδότη του, 3 εβδομάδες πριν από την ημέρα έναρξης της γονικής άδειας, και να αναφέρει την ημέρα έναρξης και λήξης της. Στις περιπτώσεις σοβαρής ασθένειας/ πάθησης παιδιού, η προειδοποίηση μειώνεται σε 1 εβδομάδα.
Ο εργοδότης έχει δικαίωμα να αρνηθεί τη χορήγηση γονικής άδειας εάν έχει εύλογη αιτία να πιστεύει ότι ο εργαζόμενος δεν δικαιούται τέτοια άδεια. Θα πρέπει όμως προτού αρνηθεί να ενημερώσει γραπτώς τον εργαζόμενο για την πρόθεση του να μην του χορηγήσει άδεια, και να καλέσει τον εργαζόμενο να υποβάλει εντός 7 ημερών τους λόγους που πιστεύει ότι δικαιούται την άδεια. Πριν ο εργοδότης αποφασίσει να αρνηθεί τη χορήγηση της γονικής άδειας, υποχρεούται να λάβει υπόψη τους λόγους για τους οποίους ο εργαζόμενος πιστεύει ότι δικαιούται την άδεια και εάν αρνηθεί θα πρέπει να αιτιολογήσει τους λόγους άρνησής του.

>>> Όλες οι έρευνες και αναλύσεις της Brief <<<

Τα μελλοντικά σχέδια
Το 2019 με οδηγία του ΕΕ τέθηκε σε ισχύ η Οδηγία (ΕΕ) 2019/1158 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστές, η οποία καταργεί την οδηγία 2010/18/ΕΕ του Συμβουλίου.
Βάσει λοιπόν της οδηγίας της ΕΕ, η Κύπρος αρχικά θέσπισε τα ατομικά δικαιώματα για την άδεια πατρότητας.
Επίσης, για το μη μεταβιβάσιμο μέρος της γονικής άδειας, που καθορίζεται στους δύο μήνες από το σύνολο των 4 μηνών), και την άδεια φροντίδας, καθώς επίσης προνοεί το δικαίωμα για ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας για τους εργαζόμενους γονείς και τους φροντιστές. 

Το Deadline από ΕΕ
Τα κράτη μέλη της Ε.Ε. σύμφωνα με το Άρθρο 20 της εν λόγω Οδηγίας «Μεταφορά στο εθνικό δίκαιο» πρέπει να συμμορφωθούν με την νέα οδηγία έως τις 2 Αυγούστου 2022. Το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, προβαίνει ήδη στον συντονισμό των συναρμόδιων Τμημάτων/Υπηρεσιών του, για την έγκαιρη μεταφορά της Οδηγίας στο εθνικό δίκαιο. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι, η Κύπρος είναι ήδη εναρμονισμένη με αρκετές πρόνοιες της εν λόγω Οδηγίας, μέσω υφιστάμενων εθνικών ρυθμίσεων (π.χ. άδεια πατρότητας).
Παράλληλα, και με πιο βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, στο πλαίσιο υλοποίησης του Σχεδίου Δράσης Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής  2019 – 2020, το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων μελετά επί του παρόντος διάφορες πτυχές καθορισμού του κόστους καταβολής και του τρόπου χρηματοδότησης επιδόματος γονικής άδειας.