*Χορηγός Business Hour By Brief η RCB Bank

ΓΡΑΦΕΙ Η 
ΞΕΝΙΑ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ

Οι αυξήσεις θα συνεχίσουν μέχρι τέλη του 2024 σύμφωνα με τις προβλέψεις της Παγκόσμιας Τράπεζας αυξάνοντας τον κίνδυνο του στασιμοπληθωρισμού, σημείωσε ανάμεσα σε άλλα στην εκπομπή “Business Hour By Brief”. η οικονομική Αναλύτρια και συνεργάτιδα της Brief, Χρύσω Αντωνιάδου. Σε μια συνέντευξη με κύριο θέμα τον υψηλό πληθωρισμό τον οποίο βιώνουν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις, η κα. Αντωνιάδου επεσήμανε ότι ο πληθωρισμός δεν είναι κυπριακό φαινόμενο, αφού η κύρια αιτία των πληθωριστικών πιέσεων είναι οι υψηλές τιμές ενέργειας, τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα διεθνώς και οι ανισορροπίες μεταξύ προσφοράς και ζήτησης. 

Παράλληλα η κα Αντωνιάδου επεσήμανε ότι σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουμε τώρα, ο πληθωρισμός εξελίσσεται σε μια ενδημική φάση ενώ εκτιμά ότι θα δούμε ένα νέο εμπορικό σκηνικό και στις επιχειρήσεις και παντού.

 Πότε ξεκίνησε το κύμα ανατιμήσεων;

Από την πανδημία τώρα έχουμε στα πηγαδάκια και όπου κυκλοφορούμε θέμα συζήτησης τις ανατιμήσεις προϊόντων και υπηρεσιών. Να αναφέρω πως το κύμα ανατιμήσεων είναι όχι κυπριακό αλλά πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο φαινόμενο. Άρχισαν να εμφανίζονται όταν οι χώρες ζήτησαν από τους πολίτες τους κατά τη διάρκεια της διαχείρισης της πανδημίας να παραμένουν στο σπίτι, όταν μείωσαν τις δαπάνες για υπηρεσίες και προχώρησαν σε αγορές περισσότερων προϊόντων. 

Στη συνέχεια άνοιξε η οικονομία, ενισχύθηκε η παραγωγή, τα νεα lockdown και οι ελλείψεις ενδιάμεσων εισροών από χημικα και microchips οδήγησε τις οικονομίες σε μια στασιμότητα της ανάκαμψης της εργοστασιακής παραγωγής και οι τιμές των βασικών αγαθών αυξήθηκαν ραγδαία.

Καθώς, όπως πολλοί διαπιστώνουμε, οι χρόνοι παράδοσης έφτασαν σε υψηλά ρεκόρ πυροδωτώντας μια συζήτηση για τον πληθωρισμό και την πορεία της νομισματικής πολιτικής. 

Έτσι οι τιμές αυξήθηκαν λόγω του αυξανόμενου ενεργειακού κόστους, της ζήτησης και των αναταραχών της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Στη συνέχεια φυσικά έχουμε τον πόλεμο στην Ουκρανία με την αναζοπύρωση της ενεργειακής κρίσης και όλα τα παρεπόμενα τα οποία βιώνουμε όλοι μας ακόμη.

 Ποιες είναι οι προβλέψεις του ΔΝΤ για τον πληθωρισμό που ανακοινώθηκαν πριν μια βδομάδα, κυρίως για την Ευρώπη και πού αποδίδει τον υψηλό πληθωρισμό;

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι οι εκτιμήσεις του ΔΝΤ, είναι πολύ σημαντικές καθώς δίνει μια πλήρη και εμπεριστατωμένη μελέτη για όλες τις χώρες του κόσμου, έτσι έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα για το πώς κινείται η οικονομία παγκόσμια και ευρωπαϊκά, ειδικά στην ευρωζώνη που μας ενδιαφέρει ειδικότερα.

Το ΔΝΤ εντοπίζει μεγάλους κινδύνους για μείωση της ανάπτυξης, αύξηση του πληθωρισμού, ενίσχυση των προκλήσεων για χώρες που δεν έχουν μεγάλο δημοσιονομικό χώρο να αντιμετωπίσουν την κρίση,  - δεν έχουν μαξιλαράκι κιόλας-, αύξηση επιτοκίων και μεγάλες προκλήσεις στο εμπορικό επίπεδο λόγω των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Αυτά όλα καταγράφονται στην νέα έκθεση που δημοσιοποίησε πριν μια εβδομάδα το ΔΝΤ.

Tο ΔΝΤ στις προβλέψεις του εκτιμά ότι ο πληθωρισμός θα φτάσει στην ευρωζώνη στο 5,3% για φέτος και στο 2,3% το 2023, οι ανεπτυγμένες χώρες στο 5, 7% για τις αναπυσσόμενες χώρες στο 8,7%. Τα ποσοστά αυτά είναι υψηλότερα από αυτά που είχε κάνει τον περασμένο Ιανουάριο.

Αυτό το αποδίδει στην επιδείνωση των ανισορροπιών της προσφοράς και ζήτησης και σε αυτές έχει συμπεριλάβει και τις επιπτώσεις του πολέμου αλλά και στις συνεχιζόμενες αυξήσεις των τιμών τω ν εμπορευμάτων και των πρώτων υλών. 

Χαρακτηριστικά μια από τις προτάσεις που καταγράφει, είναι ότι αν οι οδηγοί του πληθωρισμού βρίσκονται σε πολλές περιπτώσεις εκτός του ελέγχου των Κεντρικών Τραπεζών, σε πολλές περιπτώσεις, οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας, η πανδημία, οι αυξήσεις στην αλυσίδα προσφοράς οι πιέσεις αυξάνονται σε ευρεία βάση. 

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η μετάδοση αυτού του σοκ από τον πόλεμο, διαφέρει από χώρα σε χώρα και ανάλογα με το εμπόριο και τις διασυνδέσεις που έχει κάθε χώρα, την έκθεση σε αύξηση τιμών εμπορευμάτων και το πώς κινούταν ο πληθωρισμός πριν τον πόλεμο.

 Η Στατιστική Υπηρεσία της Κύπρου ανακοίνωσε τα στοιχεία για τον πληθωρισμό Μαρτίου τα οποία καταδεικνύουν μια αύξηση στο 7,1%. Ποιες είναι οι κύριες αυξήσεις και πού τις αποδίδετε;

Τα τελευταία στοιχεία που έχουμε στην διάθεση μας είναι του Μάρτη – τις επόμενες ημέρες θα έχουμε και τα στοιχεία Απριλίου που είναι επίσης σημαντικά –, όπου ο πληθωρισμός καταγράφει μια πολύ σημαντική αύξηση ύψους 7,1% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα. Από τον Ιανουάριο μέχρι τον Μάρτιο, ο δείκτης τιμών καταναλωτή αυξήθηκε 6,4% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. 

Οι μεγαλύτερες μεταβολές στις οικονομικές κατηγορίες, σε σχέση με τον περσινό Μάρτιο, καταγράφονται ως εξής:
Ηλεκτρισμός 31,9%
Πετρελαιοειδή 27,3%
Γεωργικά προϊόντα 18,2%

Οι μεγαλύτερες μεταβολές παρατηρήθηκαν στην Στέγαση, Ύδρευση, Υγραέριο 16,6% και στις μεταφορές 14%.

Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η διόγκωση αυτών των πληθωριστικών πιέσεων οφείλεται στην έκρηξη των τιμών, κυρίως ενέργειας και τροφίμων.

Το ερώτημα είναι πως θα εξισορροπηθεί η στήριξη των πολιτών με την αποφυγή περαιτέρω τροφοδοσίας του πληθωρισμού και μετατροπής του από ένα μεμονωμένο χρόνιο επεισόδιο σε ενδημική τάση, καθώς με τα στοιχεία που έχουμε τώρα, δείχνουν ότι εξελίσσεται σε μια ενδημική φάση.

Πότε θα σταματήσουν οι αυξήσεις σε τρόφιμα και καύσιμα και πού θα φθάσουν οι τιμές στην ενέργεια; Μπορείτε να κάνετε αναφορά στις χθεσινές προβλέψεις της παγκόσμιας τράπεζας;

Σύμφωνα και με την Παγκόσμια Τράπεζα, η οποία έχει επίσης στοιχεία για όλες τις χώρες, επειδή δίνει και δάνεια όπως και το ΔΝΤ φυσικά, αναφέρει πως η ακρίβεια των τροφίμων και των καυσίμων που συνδέεται και με τον πόλεμο Ουκρανίας – Ρωσίας, θα διαρκέσει μέχρι τα τέλη του 2024 αυξάνοντας τον κίνδυνο του στασιμοπληθωρισμού. Μάλιστα, αναφέρει ότι ο κόσμος αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο σοκ στην αγορά εμπορευμάτων από την δεκαετία του ’70. Αντιλαμβάνεστε πόσο μεγάλη είναι η έκταση κρίσης που βιώνουμε.  Επίσης, είναι χαρακτηριστικό να αναφέρω ότι η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου στον κόσμο και λιπασμάτων, ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας αργού πετρελαίου και με την Ουκρανία αντιπροσωπεύουν το 1/3 των παγκόσμιων εξαγωγών σιταριού, το 19,6% καλαμποκιού και το 80% του ηλιέλαιου.

Πρέπει λοιπόν, αυτές οι αγορές να αντικατασταθούν και να συμφέρουν κιόλας.

Το καταληκτικό σχόλιο της Παγκόσμιας Τράπεζας είναι ότι οι τιμές ενέργειας θα αυξηθούν πάνω από 50% το 2022 προτού μετριαστούν στο 2023 και στο 2024, ενώ οι τιμές μη ενεργειακών εμπορευμάτων, περιλαμβανομένων εκείνων της γεωργίας και των μετάλλων θα αυξηθούν 20% το 2022, προτού αρχίσουν να μειώνονται.

 Η πολεμική σύρραξη μεταξύ Ρωσίας – Ουκρανίας συνεχίζεται. Πώς βλέπετε να επηρεάζει τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά σε συνάρτηση με τον πληθωρισμό, τη συνεχιζόμενη ακρίβεια και τη νέα ενεργειακή κρίση;

Το ερώτημα που απασχολεί τους πάντες είναι αν θα αντέξουμε. Στην αρχή αυτό το θέμα δεν το αντιμετωπίζαμε με ιδιαίτερη ανησυχία και προσοχή. Άλλωστε την τελευταία δεκαετία ο κόσμος ΄λόγω της χρηματοοικονομικής κρίσης και του μνημονίου που ζήσαμε στην Κύπρο, είχε συνηθίσεις στις μεταβολές των τιμών. Αυτή όμως την φορά η ακρίβεια δεν φαίνεται να είναι παροδική αλλά συνεχόμενη. Φοβόμαστε να ανοίξουμε τον φάκελο του λογαριασμού του ηλεκτρικού, του νερού, των κοινόχρηστων, μετρούμε τα προϊόντα που θα πάρουμε στα σουπερμάρκετ, δεν καταφέρνουμε να αποταμιεύσουμε ούτε ένα ευρώ. Δυστυχώς είναι μια κατάσταση που θα κλιμακωθεί το 2022.

Και για όσους έχουν αποταμιεύσεις καθώς το χρήμα, θέτοντας το εκλαϊκευμένα, χάνει από την αξία του.

Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι το μεγαλύτερο μέρος των εισοδημάτων, κυρίως των ευάλωτων πολιτών πηγαίνει στην κάλυψη βασικών αναγκών, όπως η αγορά τροφίμων, προμήθεια καυσίμων, πληρωμή λογαριασμών. Τα ευάλωτα νοικοκυριά θα πιεστούν κυρίως, οι καταθέσεις χάνουν την αξία τους, το μηδενικό επιτόκιο δεν καλύπτει καμιά από τις πληθωριστικές πιέσεις και είναι ένα μεγάλο θέμα που τίθεται, η στάση των επιχειρήσεων.

Πολλές έχουν ήδη απορροφήσει τα αυξανόμενα κόστη αλλά από την άλλη πιέζονται να διαχειριστούν μισθολογικές απαιτήσεις. Από τη μια έχουμε τα νοικοκυριά που πιέζονται οικονομικά και θέλουν αύξηση στον μισθό τους, από την άλλη τις επιχειρήσεις που πιέζονται, ενεργειακά καθώς πολλές στηρίζονται στην ενέργεια, από τις αυξήσεις που επηρεάζονται και οι ίδιες. Όλο αυτό το σκηνικό είναι πολύ επικίνδυνο και πραγματικά πρέπει να μας ανησυχεί.

 Τι επιπτώσεις θα δούμε από το κλείσιμο επιχειρήσεων;

Αντιλαμβάνεστε ότι το κλείσιμο μιας επιχείρησης, η πρώτη απάντηση είναι ότι μένει κόσμος άνεργος. Σε μια οικονομία δεν είναι ότι καλύτερο να βλέπουμε επιχειρήσεις να κλείνουν. Από την άλλη, αν και διαφωνώ με αυτό, ίσως δούμε επιχειρήσεις δύο ταχυτήτων. Τις μεγάλες επιχειρήσεις και λιγότερες μικρές. Την ίδια ώρα και οι μεγάλες επιχειρήσεις θα αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα. Ήδη πολλές επιχειρήσεις έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα από την πανδημία τα τελευταία δύο χρόνια, ενώ άλλες που είχαν ήδη προβλήματα λόγω της χρηματοοικονομικής κρίσης… Εγώ λέω ότι θα δούμε ένα νέο εμπορικό σκηνικό και στις επιχειρήσεις και παντού.