•    Έρχονται δύσκολα με την ενοποιημένη βάση φορολογίας εταιρειών της Ε.Ε.
•    Δεύτερη απειλή από την πρόταση Μπάιντεν να αναμορφώσει το φορολογικό σύστημα για τις πολυεθνικές εταιρείες
•    «Κερασάκ» στην τούρτα μετά τις προσπάθειες για κατάργηση του Επενδυτικού Προγράμματος της Κύπρου

     Γράφει Χρύσω Αντωνιάδου

Ισχυρό χαστούκι δέχεται η Κύπρος από τις προωθούμενες αλλαγές στη φορολόγηση εταιρειών από την Ε.Ε. με την υιοθέτηση της Κοινής Βάσης Φορολογίας Εταιρειών (ΚΒΦΕ) και την Κοινή Ενοποιημένη Βάση Φορολογίας Εταιρειών (ΚΕΒΦΕ), καθώς και την πρόταση για την επιβολή ενός φόρου επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα καταβάλει προσπάθειες να υποβάλει τις σχετικές προτάσεις έως τον Ιούνιο του 2024.

Η κοινή ενοποιημένη βάση φορολογίας των εταιρειών (CCCTB) αποτελεί ένα ενιαίο σύστημα κανόνων αναφορικά με τον υπολογισμό των φορολογητέων κερδών στην Ε.Ε., που θα επιτρέπει στις εταιρείες να υποβάλλουν μια φορολογική δήλωση για όλες τις δραστηριότητές τους στην Ε.Ε. 

Οι επιχειρήσεις θα υπολογίζουν τα κέρδη και τις ζημίες των εταιρειών που έχουν σε όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε. Ο φόρος που θα προκύπτει θα κατανέμεται μεταξύ των κρατών μελών ανάλογα με το πού δημιουργήθηκαν τα κέρδη. Στόχος της νέας νομοθεσίας είναι να εξαλειφθεί η πρακτική των επιχειρήσεων να μεταφέρουν τη φορολογική τους βάση σε χώρες με χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές.

Μόλις τεθούν σε εφαρμογή οι συγκεκριμένες προτάσεις, θα εφαρμοστεί ένα ενιαίο σύνολο φορολογικών κανόνων σε όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε. Οι επιχειρήσεις δεν θα έρχονται πλέον αντιμέτωπες με 28 διαφορετικές ομάδες εθνικών κανόνων και θα ανήκουν σε μία μόνο φορολογική διοίκηση.

Όχι στις αποφάσεις Ε.Ε.

Ήδη, το Υπουργικό Συμβούλιο έχει λάβει θέση και με απόφασή του αντιτίθεται ως θέμα αρχής στη διαδικασία προώθησης της δέσμης προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την υιοθέτησης μιας κοινής φάσης φορολόγησης εταιρειών, πιστεύοντας πως οι προτάσεις αυτές θα επηρεάσουν αρνητικά την Κύπρο και άλλες μικρές οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κυβερνητικές πηγές εξηγούσαν στη Brief ότι «η Επιτροπή επιδιώκει να καθορίσει ενιαίους κανόνες στη βάση των οποίων θα υπολογίζεται το φορολογητέο εισόδημα των εταιρειών, ενώ με την ΚΕΒΦΕ προχωρεί στο επόμενο βήμα καθορίζοντας τον τρόπο επιμερισμού των φορολογητέων εισοδημάτων/κερδών στα διάφορα κράτη-μέλη στη βάση συγκεκριμένης φόρμουλας».

«Η Κομισιόν θεωρεί πως η φορολόγηση εταιρειών θα πρέπει να επιβάλλεται στη χώρα που δημιουργούνται τα έσοδα και όχι στη χώρα που βρίσκεται η φορολογική έδρα (μετατόπιση κερδών)». Οι ίδιες πηγές επεσήμαιναν πως «με την απόφαση αυτή θα πληγούν οι μικρότερες χώρες, που οι οικονομίες τους βασίζονται κατά κύριο λόγο στην παροχή υπηρεσιών, όπως η Κύπρος, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα και η Ιρλανδία, ακόμη και η Ολλανδία».

Οι δύο προτάσεις έχουν υποχρεωτικό χαρακτήρα αναφορικά με την εφαρμογή των κανόνων εφόσον αποτείνονται σε μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες ανήκουν σε ενοποιημένο όμιλο για λογιστικούς σκοπούς με ετήσιο κύκλο εργασιών πέραν των €750.000.000 και διαθέτουν μια ή περισσότερες μόνιμες εγκαταστάσεις σε κράτη-μέλη, με προαιρετική εφαρμογή της σε άλλες περιπτώσεις (οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις παύουν να υπόκεινται στους κανόνες της εθνικής νομοθεσίας).

Σύμφωνα με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, οι πρόνοιες των δύο οδηγιών εμπίπτουν στον τομέα φορολογικής πολιτικής των κρατών – μελών (άμεση φορολογία), και ως αποτέλεσμα οι προτάσεις προσκρούουν στην αρμοδιότητα του κράτους για καθορισμό της φορολογικής του πολιτικής και στο κυρίαρχο δικαίωμα ενός κράτους – μέλους να καθορίζει τη φορολογική βάση και τους φορολογικούς συντελεστές.

Παράλληλα συστήματα

Οι προτάσεις δημιουργούν δύο παράλληλα φορολογικά συστήματα σε κάθε κράτος-μέλος. Όπως εξηγούν ειδικοί επί των φορολογικών, «το καθεστώς για όλα τα πρόσωπα-επιχειρήσεις εγκατεστημένα σε κράτος-μέλος και το υποχρεωτικό για τις συγκεκριμένες επιχειρήσεις που καθορίζονται από τις πρόνοιες των προτάσεων (συγκεκριμένου κύκλου εργασιών και δραστηριοτήτων σε πάνω από ένα κράτος – μέλους). Ως εκ τούτου, το φορολογικό σύστημα θα είναι πολύπλοκο και θα αυξάνει αντί να μειώνει το διοικητικό φόρτο».

Το Βέλγιο, η Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο και η Μάλτα διατυπώνουν τους ίδιους ενδοιασμούς σε σχέση με τις προτάσεις.

Μια άλλη σημαντική εξέλιξη, ειδικά για την Κύπρο, είναι πως οι προτάσεις καταστρατηγούν τις συνθήκες αποφυγής διπλής φορολογίας και δημιουργούν αλυσιδωτές επιπτώσεις σε άλλες εμπορικές δραστηριότητες που πραγματοποιούν οι εταιρείες που εδρεύουν στην Κύπρο.
Πέραν των εξελίξεων αυτών, η Κύπρος δέχεται μια δεύτερη απειλή με την κυοφορούμενη πρόθεση του Προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν να αναμορφώσει το φορολογικό σύστημα για τις πολυεθνικές εταιρείες παγκοσμίως. Εκτιμάται πως η πρότασή του, αν προχωρήσει, θα πλήξει χώρες που παρέχουν φορολογικές έδρες όπως είναι η Κύπρος. Οι εξελίξεις έρχονται να προστεθούν στις πιέσεις που δέχεται η Κύπρος για κατάργηση του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος.