ΓΡΑΦΕΙ Ο ΑΓΓΕΛΟΣ ΑΓΓΕΛΟΔΗΜΟΥ

Η αφύσικη όπως χαρακτηρίζεται από πολλούς κατάσταση των μηδενικών επιτοκίων αναμένεται να τελειώσει σύντομα καθώς ολοένα και πληθαίνουν οι δηλώσεις σύμφωνα με τις οποίες η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα προχωρήσει σε αύξηση των επιτοκίων, ακολουθώντας το δρόμο που ήδη ξεκίνησαν η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ, καθώς και η Τράπεζα της Αγγλίας. Βασικός στόχος σε πρώτη φάση είναι να καταπολεμηθούν τα υψηλά ποσοστά πληθωρισμού που καταγράφονται το τελευταίο διάστημα.

Μόλις προ ημερών, η Ιζαμπέλ Σνάμπελ, μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έδωσε σήμα αύξησης των βασικών επιτοκίων, λέγοντας πως με βάση την σημερινή εικόνα, μια αύξηση των επιτοκίων τον Ιούλιο είναι πιθανή. «Πρέπει να αποτρέψουμε τον υψηλό πληθωρισμό από να το εδραιωθεί στις προσδοκίες. Οι συζητήσεις δεν είναι πλέον αρκετές, πρέπει να δράσουμε», ανέφερε η κ. Σνάμπελ.

Ζητήσαμε από οικονομικούς αναλυτές να μας εξηγήσουν τη σημερινή κατάσταση και τι θα σημαίνει τυχόν αύξηση των επιτοκίων όπως πολλοί προαναγγέλλουν. Μιλώντας στην Brief, ο οικονομολόγος Γιάννης Τελώνης χαρακτήρισε αφύσικη τη σημερινή κατάσταση με τα μηδενικά επιτόκια, η οποία όπως είπε κρατά εδώ και αρκετό καιρό. Ουσιαστικά με αυτά τα επιτόκια είναι σαν να επιβάλλεις φόρο στους καταθέτες κάτι που ασφαλώς δεν μπορεί να γίνεται επ’ άπειρόν, σημείωσε χαρακτηριστικά.

Κληθείς να σχολιάσει τις ανησυχίες από μια ενδεχόμενη αύξηση των επιτοκίων, ο κ. Τελώνης αφού σημείωσε αρχικά ότι αυτό είναι ένα εργαλείο για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, τόνισε ότι δεν θα πρέπει να μας φοβίζει η αύξηση των επιτοκίων, καθώς είναι ένα βήμα μακριά από τη σημερινή αφύσικη όπως είπε κατάσταση.  Παράλληλα, ο κ. Τελώνης σημείωσε ότι μια αύξηση τ ων επιτοκίων ακόμη και της τάξης του 1 – 1,5% δεν αναμένεται να προκαλέσει ιδιαίτερα προβλήματα. Η ομάδα ατόμων που ίσως θα πρέπει να ανησυχήσει κάπως, συνέχισε, είναι όσοι έχουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια και έγιναν αναδιαρθρώσεις οι οποίες βρίσκονταν σε πολύ λεπτή ισορροπία. Δηλαδή ακόμα και μια διαφορά των 100 – 200 ευρώ θα κάνει διαφορά σημείωσε χαρακτηριστικά.

Ο κ. Τελώνης τόνισε ότι το βάρος των όποιων αποφάσεων πέφτει στους ώμους των κεντρικών τραπεζών και θα πρέπει να προχωρήσουν με πολύ προσεκτικές επιλογές ώστε οι όποιες αποφάσεις να μην έχουν αντίθετα αποτελέσματα. Όσον αφορά στο ρόλο των κυβερνήσεων, ο κ. Τελώνης τόνισε ότι θα πρέπει να αποφευχθούν οι λαϊκίστικες προσεγγίσεις ιδιαίτερα τώρα που βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο και να στηριχθούν στοχευμένα μόνο όσες ευάλωτες ομάδες έχουν πραγματικά ανάγκη και να αποφύγουμε τις οριζόντιες επιδοτήσεις. Σε σχέση τώρα με τον πληθωρισμό, ο κ. Τελώνης επισήμανε ότι αυτός οφείλεται καθαρά σε εξωγενείς παράγοντες και αναμένεται ότι με σωστή οικονομική στρατηγική θα παρέλθει σε ένα με δυο χρόνια. Το γεγονός ότι η οικονομία βρίσκεται σε λεπτή ισορροπία και προσπαθεί ακόμη να συνέλθει από την πανδημία, αλλά και τις συνέπειες του πολέμου θα πρέπει να μας κάνει διπλά προσεκτικούς τόνισε ώστε να αποφύγουμε τον στασιμοπληθωρισμό, δηλαδή αύξηση του πληθωρισμού σε συνδυασμό με στασιμότητα της οικονομίας. Καταλήγοντας, ο κ. Τελώνης σημείωσε ότι σε μια αρχικά μικρή αύξηση των επιτοκίων, δεν αναμένεται να προκύψουν ιδιαίτερα θέματα ούτε για τους καταθέτες, ούτε και για τους δανειολήπτες.

Με τη σειρά του, ο οικονομολόγος Τάσος Γιασεμίδης επισημαίνει ότι την ώρα που τα ποσοστά πληθωρισμού συνεχίζουν να αυξάνονται και η κατάσταση στην Ουκρανία δε φαίνεται να αποκλιμακώνεται σύντομα, δημιουργούνται αντιδράσεις εντός της Ευρωζώνης από ορισμένα κράτη μέλη τα οποία θεωρούν ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) θα έπρεπε να προχωρήσει σε μια πιο επιθετική αύξηση των επιτοκίων, παρόμοια ενδεχομένως με αυτή της Αμερικανικής Κεντρικής Τράπεζας (FED).
Από πλευράς Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ωστόσο εκφράζονται προβληματισμοί που αφορούν τον υπερδανεισμένο ευρωπαϊκό νότο, ο οποίος θα αντιμετωπίσει σοβαρά ζητήματα από μια απότομη απόσυρση των μέτρων ποσοτικής χαλάρωσης και τον αρνητικό αντίκτυπο που θα έχει ο περιορισμός της ρευστότητας στην αγορά σε μια περίοδο που η οικονομία αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις όσον αφορά το ρυθμό ανάπτυξης.

Κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμοί καλούνται να διαχειριστούν το φαινόμενο των υψηλών ποσοστών πληθωρισμού, εφόσον είναι ξεκάθαρο ότι το φαινόμενο θα κρατήσει και θα έχει ένταση. Γίνεται προς όλους αντιληπτό ότι αν δε τύχει σωστής διαχείρισης, θα δημιουργήσει εμπόδια σε πρώτη φάση στην πορεία ανάκαμψης μετά την κρίση του ιού και σε νέα κρίση αν τα πράγματα εκτροχιαστούν.
Το συμβούλιο της ΕΚΤ καλείται να ισορροπήσει μεταξύ του υψηλού πληθωρισμού και την ανησυχία για επιβράδυνση της ευρωπαϊκής και γενικότερα της παγκόσμιας οικονομίας μετά τις εξελίξεις στην Ουκρανία και τις οικονομικές κυρώσεις που επιβάλλονται στη Ρωσία. Πολλοί είναι οι αναλυτές που υποστηρίζουν ότι η διοχέτευση ρευστότητας από τις Κεντρικές Τράπεζες ήταν ανεξέλεγκτη και χωρίς στόχευση με αποτέλεσμα αυτές, και ειδικά η ΕΚΤ, να δείχνουν εγκλωβισμένες. Οι Κεντρικές Τράπεζες της Αμερικής και του Ηνωμένου Βασίλειου προχωρούν σε αύξηση των επιτοκίων με γοργό ρυθμό και αναμένεται ότι η ΕΚΤ θα ακολουθήσει.