• Πώς οι εξελίξεις στην περιοχή επηρεάζουν την Κύπρο
• Οι ασταθείς γεωπολιτικές εξελίξεις επηρεάζουν δυσμενώς τις προοπτικές του τουρισμού και των επαγγελματικών υπηρεσιών

Γράφει Χρύσω Αντωνιάδου

Η παγκόσμια κοινότητα παρακολουθεί με εξαιρετικά μεγάλη αγωνία τις εξελίξεις στην περιοχή καθώς η Μέση Ανατολή θυμίζει για άλλη μια φορά ένα ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί. Αυτή τη φορά η έκρηξη αναμένεται από την πλευρά του Ιράν καθώς η Τεχεράνη παρακολουθεί με αγωνία και ετοιμάζει αντίμετρα για τον θάνατο του υποστράτηγου  Κασέμ Σουλεϊμανί.

>>> Διαβάστε ακόμη: Οι προοπτικές και οι κίνδυνοι για την κυπριακή οικονομία το 2020 <<<

Οι αγορές, όπως κάθε φορά που εκδηλώνεται μια σύρραξη και ιδιαίτερα στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, έχουν ήδη λάβει θέσεις: Ο μαύρος χρυσός και οι μετοχές, όπως συνήθως, είναι οι «κερδισμένοι» κάθε φορά που ξεσπάει μια κρίση στην περιοχή. Οι τιμές του πετρελαίου αυξάνονται και οι μετοχές καταγράφουν επίσης κέρδη.  

Παρόλο που, ως πρώτη αντίδραση οι επενδυτές πανικοβλημένοι στρέφονται στην ασφάλεια του χρυσού, των ομολόγων και του γιέν και μακριά από τις αμερικανικές μετοχές, εντούτοις στη συνέχεια αναμένεται, σύμφωνα με εκτιμήσεις των αγορών, ότι οι τιμές του πετρελαίου θα αυξηθούν ακόμη και πέραν του 80%.

Ήδη οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες ετοιμάζονται αναμένοντας κλιμάκωση της κρίσης στην περιοχή και πιθανές επιπτώσεις στις τιμές του αργού πετρελαίου: Το Ιράκ ως η πετρελαιοπαραγωγός χώρα μεταξύ των μελών του ΟΠΕΚ, με σχεδόν 5 εκατ. βαρέλια ημερησίως, η Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ και το Ιράν με συνολική παραγωγή 15 εκατ. βαρέλια ημερησίως. 

Ποια όμως είναι η κατάσταση που επικρατεί στην παγκόσμια οικονομία και που δεν αποκλείεται να ανατραπεί σε περίπτωση πολεμικής σύρραξης στην περιοχή;

Ανατολική Μεσόγειος και παγκόσμια οικονομία

Η παγκόσμια οικονομία, το δεύτερο εξάμηνο του 2019, επηρεάστηκε αρνητικά από την αβεβαιότητα των γεωπολιτικών εξελίξεων, κυρίως αυτών στην Ανατολική Μεσόγειο, το Brexit, και τις εντάσεις στις σχέσεις των ΗΠΑ και της Κίνας. Ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ των δύο χωρών οδήγησε σε επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας και των οικονομιών των δύο χωρών, με αποτέλεσμα κεντρικές τράπεζες να προχωρήσουν σε μείωση των βασικών τους επιτοκίων για να περιορίσουν τις επιπτώσεις από τους κραδασμούς.  Ωστόσο σε αυτή την εμπορική διαμάχη υπήρξαν και χώρες οι οποίες κέρδισαν πόντους, όπως η Ιαπωνία και η Ελβετία.

Με τα μάτια στραμμένα στις ΗΠΑ, βλέπουμε μια οικονομική δραστηριότητα, που δείχνει σημάδια επιβράδυνσης. Το  ΑΕΠ κατέγραψε μείωση από 2,7% το πρώτο τρίμηνο του 2019 σε 2,3% και 2,0% τα επόμενα δύο τρίμηνα επιβεβαιώνοντας τις προβλέψεις διεθνών αναλυτών, οι οποίοι αναμένουν ότι ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ θα επιβραδυνθεί από 2,9% το 2018 στο 2,4% το 2019 και περαιτέρω στο 2,1% το 2020.

Στις χώρες του ευρώ η οικονομική ανάπτυξη φτάνει στο 1,2%, το δεύτερο και το τρίτο τρίμηνο του 2019, και καταγράφει σημαντική επιβράδυνση σε σύγκριση με τα αντίστοιχα τρίμηνα λόγω της αβεβαιότητας που δημιουργούν οι εμπορικές εντάσεις, η μείωση των εξαγωγών λόγω μειωμένης ζήτησης από την Κίνα.

Το ευχάριστο νέο είναι πως η κατανάλωση και ο χρηματοπιστωτικός τομέας δεν έχουν δεχθεί ακόμη σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να κυμανθεί στο 1,4% τα έτη 2019 και 2020.

Ωστόσο καταγράφεται μια αποδυνάμωση του ευρώ, λόγω της χαμηλότερης από την αναμενόμενη οικονομικής ανάπτυξης στη ζώνη του ευρώ, και των επιπτώσεων του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ και Κίνας καθώς και των όποιων εξελίξεων σχετικά με το Brexit. 

Εκείνο που πάντοτε προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι η τιμή του πετρελαίου τύπου Brent, το οποίο, κατά το 11μηνο του 2019, κατέγραψε πτώση 12,4% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2018. Η μείωση αυτή οφείλεται στη σημαντική αύξηση της παραγωγής πετρελαίου από τις ΗΠΑ, και της μη τήρησης της απόφασης για διατήρηση της μειωμένης παραγωγής από τον Οργανισμό Πετρελαιοπαραγωγών Εξαγωγών Χωρών (ΟΠΕΚ).

Η αστάθεια στην περιοχή και η Κύπρος

Όλες οι πιο πάνω διεθνείς εξελίξεις, οι οποίες αναμένεται να ανατραπούν από τυχόν πολεμική ή άλλη σύρραξη, σε συνάρτηση και με τα πρόσφατα γεγονότα στην περιοχή, επηρεάζουν το σκηνικό, οικονομικό και επιχειρηματικό,  και στην Κύπρο.

Οι ασταθείς γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο εκτιμάται ότι θα επηρεάσουν δυσμενώς τις προοπτικές του τουρισμού και των επαγγελματικών υπηρεσιών. Ωστόσο, ακόμη και σε αυτήν την αρνητική διάσταση που δίνει, η ΚΤΚ εκτιμά ότι «ενδεχόμενες προς τα πάνω αποκλίσεις από το βασικό σενάριο για το ΑΕΠ (ανοδικοί κίνδυνοι) συνδέονται με ένα υψηλότερο από το αναμενόμενο ποσοστό υλοποίησης επενδυτικών σχεδίων από τον ιδιωτικό τομέα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με τον τομέα της ενέργειας (υπογραφή συμφωνίας για εμπορική εκμετάλλευση κοιτάσματος «Αφροδίτη» από το 2025 στις 7 Νοεμβρίου 2019). Τέλος συνδέονται με υψηλότερες από τις αναμενόμενές επιδόσεις στον τομέα του τουρισμού λόγω της λειτουργίας του καζίνο - θερέτρου από το 2021». 

Ήδη η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου έχει αναθεωρήσει προς τα κάτω τις επικαιροποιημένες μακροοικονομικές προβλέψεις της για το ΑΕΠ κυρίως λόγω της αναθεώρησης της ιδιωτικής κατανάλωσης και των επενδύσεων και της μείωσης στην εξωτερική ζήτηση από τη ζώνη του ευρώ. Η κυπριακή οικονομία προβλέπεται να καταγράψει μεγέθυνση 3% (2019) και ο αναμενόμενος ρυθμός αύξησης της οικονομικής δραστηριότητας για το ίδιο έτος στηρίζεται στην εγχώρια ζήτηση. Η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να καταγράψει επίσης επιβράδυνση φθάνοντας στο 3,1%, παρά την αύξηση των συνολικών απολαβών (μισθοί και κοινωνικές εισφορές).

Τα επόμενα έτη προβλέπεται ότι θα καταγραφεί περαιτέρω ανάκαμψη του ΑΕΠ, εντούτοις με επιβραδυνόμενο ρυθμό, φθάνοντας το 2,7% το 2022. 

>>> ΟΛΗ Η ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ BRIEF ΜΕ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ <<< 

Ένας σημαντικός παράγοντας που θα κρίνει την οικονομία του 2020 είναι ο τουρισμός. Ήδη, οι επιπτώσεις καταγράφονται με μια μείωση των τουριστικών εσόδων, λόγω της μείωσης στην κατά κεφαλήν δαπάνη που ευτυχώς μετριάζει σε μικρό βαθμό την αύξηση των συνολικών εξαγωγών. 

Ωστόσο ο τουρισμός προβλέπεται να καταγράψει ανάκαμψη το 2021 και 2022, λόγω της αναμενόμενης λειτουργίας του καζίνο - θερέτρου, χωρίς ωστόσο να επιμετρηθούν οι οποιεσδήποτε αρνητικές εξελίξεις στην περιοχή.