• Επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα αναμένεται να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για συμμετοχή στην αγορά ηλεκτρισμού,  ως παραγωγοί ή προμηθευτές
• Ο ανταγωνισμός αυξάνει την προσφορά και βελτιώνει την ποιότητα των υπηρεσιών 

Γράφει Χρύσω Αντωνιάδου

Η ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού θα είναι πια γεγονός με τη νέα χρονιά, με τις εκτιμήσεις να πληθαίνουν ότι, καλώς εχόντων των πραγμάτων, θα μειωθεί η τιμή του ηλεκτρισμού. 

Με τη ρύθμιση της αγοράς ηλεκτρισμού:

• Πρώτο, οι καταναλωτές θα έχουν την ευκαιρία να επιλέγουν εταιρεία προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας και να παρακολουθούν τα δεδομένα και τις υπηρεσίες κάθε εταιρείας, συμπεριλαμβανομένης της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου.
• Δεύτερο, η αρμοδιότητα της λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρισμού ανατίθεται στον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) και προνοεί την ανεξαρτησία του από την καθετοποιημένη Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου.
• Τρίτο, εκτελείται και χρηματοδοτείται το δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης του συστήματος μεταφοράς και εισάγεται πρόνοια με την οποία η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) καθορίζει μηχανισμό υπολογισμού του κόστους που συνεπάγεται για τους προμηθευτές η εφαρμογή μέτρων προστασίας ευάλωτων πελατών. 

Καταργούνται τα μονοπώλια

Σύμφωνα με πηγές του Υπουργείου Εμπορίου «η κατάργηση των μονοπωλίων στις αγορές της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου παρέχει τη δυνατότητα στον καταναλωτή να επιλέγει τον προμηθευτή του». Η ίδια πηγή επικαλείται μελέτη της Ε.Ε.  η οποία αναφέρεται στα οικονομικά οφέλη της αλλαγής προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου επισημαίνοντας πως μπορεί να βοηθήσει την εξοικονόμηση με ποσό πάνω από 13 δις ευρώ ετησίως (100 ευρώ ανά νοικοκυριό). 

Σύμφωνα με τη μελέτη «οι επιχειρήσεις είναι οι πρώτες που επιλέγουν τον προμηθευτή τους. Ο ανταγωνισμός ανάμεσα στους προμηθευτές ενέργειας αυξάνει την προσφορά, βελτιώνει την ποιότητα των υπηρεσιών και διατηρεί τις τιμές σε χαμηλότερα επίπεδα.

Ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος για να μειωθεί ο λογαριασμός είναι να καταναλώνουμε λιγότερο. Αν οι ευρωπαϊκοί στόχοι για εξοικονόμηση ενέργειας επιτευχθούν, αυτό σημαίνει ότι κάθε ευρωπαϊκό νοικοκυριό θα εξοικονομεί 1.000 ευρώ ετησίως».

Οι τρεις νομοθεσίες – σταθμοί

Ήδη η Βουλή ενέκρινε τρεις νομοθεσίες που στηρίζουν το άνοιγμα της αγοράς: ο  πρώτος νόμος προβλέπει τη θέσπιση νέου καθεστώτος χορήγησης αδειών παραγωγής, μεταφοράς, διανομής, προμήθειας και αποθήκευσης ηλεκτρισμού, καθώς και τη προστασία των καταναλωτών με τη διασφάλιση προσιτών και διαφανών τιμών. Προβλέπει επίσης η ανοικτή πρόσβαση στην αγορά και η παροχή δυνατότητας για την πρόσβαση τρίτων μερών στις υποδομές μεταφοράς και διανομής, ώστε να επιτευχθεί εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με τις πράξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο δεύτερος νόμος αφορά τη ρύθμιση της σύστασης και λειτουργίας της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου, ώστε να επιτευχθεί εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας  με τις πράξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Ο τρίτος νόμος αφορά τροποποίηση του περί Ρύθμισης της Αγοράς Φυσικού Αερίου Νόμου, ώστε να συνάδει με τις πρόνοιες των πιο πάνω νομοσχεδίων.

Η ψήφιση των νομοθεσιών ανοίγει τον δρόμο για τη μεταρρύθμιση στην αγορά ηλεκτρισμού και για την εφαρμογή του μοντέλου ανταγωνιστικής αγοράς, σύμφωνα με τους Κανόνες Αγοράς Ηλεκτρισμού που ενέκρινε η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) το 2017.

Για να λειτουργήσει, ωστόσο, η ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού θα πρέπει να εφαρμοστεί ένα χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης της απαραίτητης υποδομής, η οποία αναμένεται να λειτουργήσει δοκιμαστικά τον Απρίλιο του 2022.

Επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα που επιθυμούν εκτιμάται ότι θα εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους για συμμετοχή στην αγορά ηλεκτρισμού,  ως παραγωγοί ή ως προμηθευτές, αυτοκαταναλωτές, φορείς σωρευτικών υπηρεσιών μέσω του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου.

Εσωτερική αγορά

Η δημιουργία της απελευθερωμένης αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας, την αποδοτικότερη παραγωγή, τη μεταφορά και διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας, την ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας σε συνδυασμό με την προστασία του περιβάλλοντος.

Για την ενοποίηση των Ευρωπαϊκών Αγορών, ο Οργανισμός για τη Συνεργασία των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας έχει προτείνει το ενιαίο ευρωπαϊκό μοντέλο αγοράς, γνωστό και ως Μοντέλο Στόχο (Target Model). Με το Μοντέλο αυτό επιτυγχάνεται η βελτιστοποίηση της χρήσης της δυναμικότητας του Συστήματος Μεταφοράς μέσα από πρακτικές των Διαχειριστών των Συστημάτων, αξιόπιστες τιμές και ρευστότητα στον καταμερισμό της δυναμικότητας των διασυνδέσεων για την αγορά της επόμενης ημέρας,  αποτελεσματική λειτουργία των προθεσμιακών αγορών και αποτελεσματικός σχεδιασμός ενδοημερήσιων αγορών για τον καταμερισμό της δυναμικότητας των διασυνδέσεων.

Το Ευρωπαϊκό Μοντέλο βασίζεται στις κατευθυντήριες γραμμές-πλαίσιο (Framework Guidelines) που έχουν εκδοθεί από τον ACER και στους κώδικες δικτύου (Network Codes) που εκδίδονται από τον Ευρωπαϊκό Δίκτυο των Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας (ENTSO-E) και εγκρίνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.