• ΚΤΚ: Με ένα υπερχρεωμένο εγχώριο ιδιωτικό τομέα, τα παρατεταμένα πολύ χαμηλά επιτόκια συνιστούν ένα ακόμα κίνδυνο για την κερδοφορία

ΓΡΑΦΕΙ Η 
ΧΡΥΣΩ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ

Μια νέα εποχή έχει ήδη αρχίσει και θα συνεχιστεί σε σχέση με την επιτοκιακή πολιτική των κυπριακών τραπεζών. Μια νέα εποχή την οποία έχει επιβάλει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την οποία είναι υποχρεωμένη να τηρεί και η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, ως τράπεζα του ευρωσυστήματος.

Η εποχή των αρνητικών επιτοκίων καταθέσεων των τραπεζών ήλθε για να μείνει και να μηδενίσει από τη μια τα έσοδα των καταθετών από τόκους αλλά από την άλλη να ενισχύσει τους δανειολήπτες. Έτσι, ένας καταθέτης που έχει αρνητικό επιτόκιο στις καταθέσεις του, επωφελείται από τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια που καταβάλλει για τον δανεισμό του και «επιδοτεί» έμμεσα έναν νέο δανειολήπτη ο οποίος επωφελείται χαμηλών επιτοκίων αλλά δεν διατηρεί καταθέσεις. 

Σύμφωνα με την Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων «τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια συμβάλλουν στη, σε γενικά επίπεδα, αύξηση της ζήτησης νέων δανείων από το μη-χρηματοοικονομικό ιδιωτικό τομέα, με συνεπακόλουθη θετική επίδραση στην εγχώρια οικονομική δραστηριότητα». 

>>> Διαβάστε ακόμη: Κεντρική - Το ιδιωτικό χρέος μειώθηκε στο 267% από 354% το 2015 <<<

Υποβοηθητικά για τα δάνεια
Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου θεωρεί ότι «τα ευνοϊκά επιτόκια είναι υποβοηθητικά για τη διαχείριση των υφιστάμενων δανειακών συμβάσεων μεταξύ των τραπεζών και του ιδιωτικού τομέα, μέσω αναδιαρθρώσεων ή μέσω της προσπάθειας του ιδιωτικού τομέα για απομόχλευση». Ωστόσο υπογραμμίζει ότι «το παρατεταμένο περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων, μειώνει το καθαρό επιτοκιακό περιθώριο των τραπεζών στη ζώνη του ευρώ, και είναι ιδιαίτερα επιζήμιο για τις κυπριακές τράπεζες, λόγω της μεγάλης εξάρτησης των επιχειρηματικών τους μοντέλων στα καθαρά έσοδα από τόκους». 

Σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, «από τον Σεπτέμβριο του 2018 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2019, η ψαλίδα των καταθετικών επιτοκίων για τα νοικοκυριά και τις μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις μειώθηκε κατά 41 και 56 μονάδες βάσεις, αντίστοιχα». 

Όπως καταγράφει η ΚΤΚ στο τελευταίο οικονομικό της δελτίο, με ημερομηνία αναφοράς τον Δεκέμβριο 2019, «τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια τα οποία αναμένεται να παραμείνουν χαμηλά για αρκετό καιρό, με βάση και τις τελευταίες αποφάσεις νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ, προβλέπεται να έχουν γενικά θετικό αντίκτυπο στην πραγματική οικονομία». 

Να σημειωθεί ότι, το επιτοκιακό περιθώριο βρίσκεται σε καθοδική πορεία από τον Μάρτιο του 2014, καταγράφοντας ετήσια μείωση 34 μονάδων βάσεων κατά την περίοδο Ιουνίου 2018 - Ιουνίου 2019 (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) από 2,3% στο 1,9%. «Επιπλέον», όπως επίσης καταγράφει η ΚΤΚ, «σε ένα περιβάλλον με υψηλή τραπεζική ρευστότητα, και υπερχρεωμένο εγχώριο ιδιωτικό τομέα, ο οποίος περιορίζει τη δυνατότητα βιώσιμου δανεισμού, τα παρατεταμένα πολύ χαμηλά επιτόκια συνιστούν ένα ακόμα κίνδυνο για την κερδοφορία των τραπεζών αφού οι τράπεζες υποχρεώνονται να διατηρούν υψηλό ποσοστό καταθέσεων στην ΕΚΤ με αρνητικό επιτόκιο».

>>> Διαβάστε επίσης: Ενώπιον πολλών προκλήσεων και το 2020 οι τράπεζες <<<

Νέες στρατηγικές
Για αυτό ακριβώς τον λόγο, εξαιτίας των πιέσεων στην κερδοφορία τους όπως επίσης και λόγω του ανταγωνισμού για νέο υγιή δανεισμό, οι τράπεζες αναζητούν νέες στρατηγικές αναζήτησης αποδόσεων, χαλάρωση των κριτηρίων δανεισμού, αύξηση της πιθανότητας εκτεταμένης ανάληψης κινδύνων και υποτιμολόγηση του πιστωτικού κινδύνου. Η ΚΤΚ προειδοποιεί ότι κάτι τέτοιο δημιουργεί «αρνητική επίπτωση στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα του τραπεζικού τομέα στην Κύπρο και γενικά σε όλη τη ζώνη του ευρώ». 
 
Να αναφέρουμε ότι, η ΕΚΤ λαμβάνει αποφάσεις για αρνητικά επιτόκια σε μια προσπάθειά της να αποθαρρύνει τις τράπεζες να καταθέτουν τα πλεονασματικά τους αποθέματα κοντά της και να διοχετεύουν τη ρευστότητά τους για τη χρηματοδότηση νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Ωστόσο στην Κύπρο τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Η κυπριακή κοινωνία από τη μια δεν έχει έλλειψη ρευστότητας και από την άλλη δεν υπάρχουν πάρα πολλά ποιοτικά δάνεια για χρηματοδότηση λόγω του υψηλού δανεισμού των νοικοκυριών και των υψηλών ποσοστών των μη εξυπηρετούμενων δανείων.