• Γιατί δεν μειώνεται η τιμή του ηλεκτρισμού
• Πώς επενεργεί αρνητικά στην οικονομία η μη έλευση του Φ.Α.
• Πόσα θα στοιχίσει η κατασκευή του τερματικού παραλαβής υγροποιημένου ΥΦΑ

Της Χρύσως Αντωνιάδου

Εικοσαετές μονοπωλιακό καθεστώς στην αγορά Φυσικού Αερίου «σφραγίζει» η Δημόσια Επιχείρηση Φυσικού Αερίου (ΔΕΦΑ), ώστε να εξασφαλίσει την αποπληρωμή και συντήρηση του τερματικού σταθμού εισαγωγής LNG. Το έργο έχει εξαγγελθεί και διαφημιστεί ως η υψηλότερη βιώσιμη επένδυση που έχει πραγματοποιήσει ποτέ η Κυπριακή Κυβέρνηση και καθοριστικό στοιχείο της ενεργειακής στρατηγικής της Κύπρου με σημαντικά οφέλη για την ενεργειακή ασφάλεια, το περιβάλλον και την οικονομία. Σημειώνεται ότι η ΔΕΦΑ θα πρέπει να υπογράψει μακροπρόθεσμα συμβόλαια εισαγόμενου υγροποιημένου φυσικού αερίου, με κάποιες ποσότητες στην αγορά σποτ για ηλεκτροπαραγωγή.

Ο σύμβουλος ενεργειακών θεμάτων Άντης Βαρωσιώτης εξηγεί στη Brief πως «με το μονοπωλιακό καθεστώς της ΔΕΦΑ το φθηνότερο κυπριακό φυσικό αέριο από τα κοιτάσματά μας δεν παρουσιάζει μέλλον ή προοπτική καθώς η όποια επένδυση πρέπει να βασίζεται σε ποσότητες και οικονομίες κλίμακας».«Η κυβέρνηση πρέπει να μελετήσει σοβαρά τις επιλογές της και να καλέσει εταιρείες από το εξωτερικό για να προσφέρουν μια ενδιάμεση λύση για δύο - τρία χρόνια ώστε να επιτύχει μετάβαση στο ΦΑ, να μειώσει τις τιμές ηλεκτρισμού και να βοηθήσει την ελευθεροποίηση της αγοράς», επισημαίνει.

Όπως εξηγεί «η επιλογή του κρατικού μονοπωλίου δεν θα βοηθήσει στη μείωση της τιμής του ηλεκτρισμού καθώς θα καταστεί “όμηρος” σε πανάκριβες λύσεις για τα επόμενα 20 χρόνια, ενώ η Ευρώπη κινείται προς το υδρογόνο και προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την πράσινη ανάπτυξη».

Να σημειωθεί πως το κόστος μη έγκαιρης έλευσης του φυσικού αερίου, έστω και με ενδιάμεση λύση, είναι για την οικονομία και το περιβάλλον εξαιρετικά μεγάλο. 

Αγορά ρύπων

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία, η Κύπρος παράγει 3,2 εκατομμύρια τόνους CO2 τον χρόνο από ηλεκτροπαραγωγή. Από τον Ιανουάριο του 2020 αγοράζει όλες τις ποσότητες ρύπων λόγω ευρωπαϊκών παρεκκλίσεων. Μόνο το 2020 πληρώθηκαν πρόστιμα για ρύπους 180 εκ. ευρώ  και 20 εκ. ευρώ σε άλλα χημικά αέρια (θείο και άζωτο). Η τιμή στα χρηματιστήρια ρύπων κυμαίνεται από € 60 - €80 τον τόνο ενώ το 2020 η τιμή ήταν γύρω στα €23.

Σύμφωνα με πληροφορίες μας, η Κύπρος έλαβε μέσω του Υπουργείου Ενέργειας επιχορήγηση 101 εκ. ευρώ από την Ε.Ε. για την κατασκευή υποδομών εισαγωγής ΥΦΑ. Ο ανάδοχος τού έργου, η ΔΕΦΑ και η θυγατρική της, ιδιοκτήτρια των υποδομών ΕΤΥΦΑ, έλαβαν εντολή για την κατασκευή του τερματικού παραλαβής υγροποιημένου ΥΦΑ (Jetty και χερσαία τμήματα) και τη μετατροπή ενός καραβιού LNG Carrier. Το καράβι βρίσκεται εκτός ενέργειας (εκμετάλλευσης), έχει παροπλιστεί από τον στόλο της Shell, γιατί ξεπέρασε το όριο ηλικίας των 20 ετών. Η σύμβαση προνοούσε τη μετατροπή του συμβατικού πλοίου ΥΦΑ Galea, το οποίο μετονομάστηκε σε «ΕΤΥΦΑ Προμηθέας» σε πλωτή μονάδα επανααεροποίησης (FSRU).
Το έργο θα στοιχίσει στην Κυπριακή Δημοκρατία πέραν των 300 εκ. ευρώ συν τόκους, αποσβέσεις και λειτουργικά έξοδα για μια εικοσαετία. Μόνο η λειτουργία του κοστίζει 10.5 εκ. ευρώ ετησίως χωρίς τα λιπαντικά.

Κυβερνητικοί σχεδιασμοί

Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν πως η προσφορά που κατακυρώθηκε στην κοινοπραξία προνοούσε χρονοδιάγραμμα παράδοσης του έργου το 2021 ή αρχές του 2022 και συμπεριλάμβανε ρήτρες καθυστερήσεων με ημερήσιο πρόστιμο. Παρόλο που υπήρξαν διαφωνίες από τη βιομηχανία ενέργειας και παρά τις συστάσεις να χρησιμοποιηθούν υφιστάμενες υποδομές και να χρονοναυλωθεί ένα καινούργιο (FSRU) και να λειτουργήσει γεφυρωτικά ως ενδιάμεση λύση, η Κυβέρνηση αποφάσισε να προχωρήσει με τους σχεδιασμούς της.

Όπως πληροφορείται η Brief, το έργο της ΔΕΦΑ και της ΕΤΥΦΑ δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν το τέλος του 2024 λόγω της πανδημίας, των μηχανολογικών μελετών, των κατασκευαστικών έργων που δεν έχουν ακόμη αρχίσει. 

Να σημειωθεί πως η Κυβέρνηση απέρριψε ή δεν εξέτασε γεφυρωτικές προτάσεις ή λύσεις που προσφέρθηκαν από εταιρείες όπως την Golar, Shell, Energean, Hoegh κ.ά. οι οποίες θα προωθούσαν την έλευση του φυσικού αερίου χωρίς κόστος επένδυσης και χωρίς δανειοδότηση από το κράτος.
Οι εταιρείες αυτές παρουσιάζουν εμπειρίες παρόμοιων έργων και τερματικών.