ΓΡΑΦΕΙ Ο ΑΓΓΕΛΟΣ ΑΓΓΕΛΟΔΗΜΟΥ

Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για το θέμα των τιμών των καυσίμων. Πώς καθορίζονται οι τιμές, γιατί δεν ακολουθείται η πορεία των τιμών με αυτές του αργού πετρελαίου, ποιοι κερδίζουν από αυτή την πορεία, είναι μόνο μερικά από τα ερωτήματα που διατυπώνονται. Η συζήτηση αυτή γίνεται κάθε φορά που οι τιμές έχουν ανοδική πορεία και βέβαια στο στόχαστρο βρίσκονται οι εταιρείες πετρελαιοειδών. Όχι μόνο στην Κύπρο αλλά και σε άλλες χώρες, όπου οι τιμές ακολουθούν ανάλογη πορεία. Και είναι παραδεκτό ότι στην Κύπρο το θέμα μας αγγίζει όλους λίγο περισσότερο ένεκα του γεγονότος ότι δεν υπάρχουν επαρκή μέσα συγκοινωνίας, με αποτέλεσμα η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών να πρέπει να διακινείται με το ιδιωτικό τους όχημα.

Ωστόσο, όπως προκύπτει από ορισμένες πληροφορίες που καταφέραμε να συλλέξουμε έπειτα από μια μικρή έρευνα, το θέμα του καθορισμού της τελικής τιμής των καυσίμων είναι σχετικά περίπλοκο και σίγουρα δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τις τιμές του αργού πετρελαίου. Υπάρχει αριθμός παραγόντων που επηρεάζουν τις τιμές, όπως είναι η ισοτιμία ευρώ δολαρίου, οι φόροι που επιβάλλει κάθε κράτος, το μέγεθος της κάθε αγοράς και οι ποσότητες που αγοράζονται και αρκετοί άλλοι λόγοι. Επίσης, θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα προϊόντα πετρελαίου αποτελούν αντικείμενο χρηματιστηριακών συναλλαγών και οι τιμές διαμορφώνονται καθημερινά, σύμφωνα με τους κανόνες της προσφοράς και της ζήτησης. Συναφώς, η σύγκριση δεν μπορεί να γίνεται με όλες τις χώρες και ειδικότερα με χώρες μεγαθήρια αφού η αγορά πετρελαίου και δη οι τιμές Platt’s χωρίζονται σε υποκατηγορίες.

Αναλυτικότερα, ας δούμε 11 βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές των πετρελαιοειδών. Η διεθνής τιμή πρώτης ύλης, δηλαδή το αργό πετρέλαιο, όπως είπαμε είναι μόνο ένας λόγος που διαμορφώνει τις τελικές τιμές. Οι άλλοι 10 είναι: Οι διεθνείς τιμές βάσης προϊόντων πετρελαίου (βενζίνη, diesel κτλ), η νομισματική ισοτιμία ευρώ και δολαρίου, οι δασμοί και οι φόροι που επιβάλει το κάθε κράτος, η ύπαρξη Μονάδων Παραγωγής (διυλιστήρια), το κόστος μεταφοράς προϊόντων, το κόστος επενδύσεων και λειτουργίας εγκαταστάσεων προϊόντων, η υποχρέωση πρόσμιξης βιοκαυσίμων στο τελικό προϊόν, το κόστος των στρατηγικών αποθεμάτων, το μέγεθος της αγοράς και κατ’ επέκταση οι ποσότητες που εισάγονται σε μια χώρα και τέλος το μικτό  περιθώριο εμπορίας.

Όπως έχει προαναφερθεί, τα προϊόντα πετρελαίου αποτελούν αντικείμενο χρηματιστηριακών συναλλαγών και οι τιμές διαμορφώνονται καθημερινά, σύμφωνα με τους κανόνες της προσφοράς και της ζήτησης. Στο κομμάτι της προσφοράς ρόλο διαδραματίζουν η πολιτική του ΟΠΕΚ, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, οι πολεμικές συγκρούσεις, το κόστος παραγωγής και άλλα. Στο κομμάτι της ζήτησης, το δικό τους ρόλο παίζει η εποχικότητα, η οικονομική ανάπτυξη ή ύφεση των χωρών, το θέμα της εξοικονόμησης ενέργειας και άλλα.

Περαιτέρω, όσον αφορά την τιμολόγηση προϊόντων πετρελαίου, σημειώνεται ότι οι τιμές δημοσιεύονται στο δελτίο Platt’s European Marketscan και αφορούν (α) τη λεκάνη της Μεσογείου «MED Genova» και (β) την περιοχή ARA (Amsterdam – Rotterdam – Amversa) τοποθεσίες που βρίσκονται οι εγκαταστάσεις μεγάλων διυλιστηρίων. Επίσης θα πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι τιμές Platt’s υπάρχουν για διάφορες περιοχές της Μεσογείου και της Ευρώπης όπως East Med, Med Italy, Rotterdam και άλλες. Επομένως, σύγκριση τιμών μεταξύ χωρών μπορεί να γίνεται νοουμένου ότι χρησιμοποιούν την ίδια τιμή βάσης Platt’s. Για παράδειγμα, δεν μπορεί να γίνει σύγκριση καυσίμων μεταξύ Ολλανδίας και Ελλάδας η Κύπρου. Οι τιμές της Κύπρου για παράδειγμα μπορούν να συγκριθούν με Ελλάδα, Ιταλία και Μάλτα αν και στην τελευταία οι τιμές καθορίζονται από το κράτος. Επίσης εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι για μεγάλο διάστημα οι τιμές του αργού με τις τιμές Platt’s συμβάδιζαν ως ένα σημείο, ωστόσο με την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και μετά παρέκκλιναν σημαντικά.

Όσον αφορά τώρα την κυπριακή αγορά, το κράτος, μέσω του Τελωνείου, αλλά και της Υπηρεσίας Καταναλωτή, ασκούν αυστηρό έλεγχο στις εταιρείες πετρελαιοειδών, τόσο σε σχέση με τις ποσότητες, όσο και σε σχέση με τις τιμές που αγοράζουν. Γι αυτό άλλωστε το λόγο και δεν κρίθηκε αναγκαίο να επιβληθεί πλαφόν στις τιμές καθώς αυτές όπως φαίνεται δικαιολογούνται από τα δεδομένα της αγοράς. Επίσης, σημαντικό είναι να τονιστεί ότι τα πρατήρια καθορίζουν τα ίδια την τιμολογιακή τους πολιτική γι αυτό και υπάρχουν πρατήρια της ίδιας εταιρείας που ανταγωνίζονται μεταξύ τους όσον αφορά στον καθορισμό της τιμής των προϊόντων.

Και δυο λόγια για τον παράγοντα ηλεκτροκίνηση. Όπως είναι γνωστό οι εξελίξεις τρέχουν γύρω από το συγκεκριμένο θέμα και όλοι οι εμπλεκόμενοι παρακολουθούν τις εξελίξεις καθώς θέλουν να συμβαδίζουν με τα νέα διεθνή δεδομένα. Όπως πληροφορούμαστε τόσο το κράτος όσο και οι εταιρείες πετρελαιοειδών βρίσκονται σε επαφές για το θέμα της εγκατάστασης φορτιστών για ηλεκτρικά οχήματα και ενδεχομένως με τη νέα χρονιά να υπάρξουν εξελίξεις γύρω από το συγκεκριμένο θέμα.