Η κατάληξη σε συμφωνία για τον αγωγό EastMed ανάμεσα σε Κύπρο, Ελλάδα και Ισραήλ, ήταν το σημαντικότερο γεγονός στον ενεργειακό και πολιτικό τομέα για το 2018, που σε συνδυασμό με τις τριμερείς συνεργασίες που ανέπτυξε η χώρα μας, για τις οποίες επιδεικνύουν έντονο ενδιαφέρον και οι ΗΠΑ, βάζουν για τα καλά την Κύπρο στον ενεργειακό χάρτη, καθιστώντας την, μάλιστα, ένα από τους βασικούς παίκτες στην ενεργειακή σκακιέρα.

Η Brief με αφορμή την νέα χρονιά, προχώρησε σε μία ανασκόπηση των γεγονότων που σημάδεψαν το 2018. Τα πέντε πιο σημαντικά γεγονότα που συνέβησαν το 2018, σύμφωνα με την έρευνά μας, είναι τα εξής:

1/ Η συμφωνία για τον EastMed σε συνάρτηση με τις Τριμερείς Συνεργασίες που αναπτύσσει η Κύπρος.

2/ Η συνέχιση του ενεργειακού προγράμματος της Κυπριακής Δημοκρατίας παρά τις τουρκικές προκλήσεις.

3/ Η εμπλοκή της Κύπρου στον «ψυχρό πόλεμο» Ρωσίας-ΗΠΑ.

4/ Οι προσπάθειες επανέναρξης των συνομιλιών και κατάληξης στους όρους αναφοράς.

5/ Η επανεκλογή του Νίκου Αναστασιάδη στην Προεδρία της Δημοκρατίας για δεύτερη θητεία.

>>> ΟΛΕΣ ΟΙ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΤΗΣ BRIEF <<<

Πιο κάτω ακολουθεί ανάλυση αυτών των πέντε σημαντικών στιγμών στα πολιτικά και ενεργειακά ζητήματα της Κύπρου.

Η συμφωνία για τον EastMed και οι τριμερείς συνεργασίες
Η Κύπρος κατά την διάρκεια του 2018, όπως αναφέρθηκε και εισαγωγικά, μπήκε για τα καλά στον ενεργειακό χάρτη, με την πρόσφατη κατάληξη σε συμφωνία με την Ελλάδα και το Ισραήλ, για τον αγωγό EastMed, μία συμφωνία που αναμένεται πως θα υπογραφεί κατά την 6η Σύνοδο Κορυφής των τριών χωρών που θα γίνει τον άλλο μήνα στην Κρήτη.

Μάλιστα, την δημιουργία του αγωγού στηρίζουν εμπράκτως και οι ΗΠΑ, οι οποίες δια του Πρέσβη τους στο Ισραήλ, Ντέιβιντ Φρίντμαν, κατά την 5η Σύνοδο Κορυφής Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ, έστειλαν το μήνυμα πως, «το έργο είναι μεγάλης σημασίας για τη σταθερότητα και την ευημερία της Μέσης Ανατολής και της Ευρώπης». 

>>> Ο EastMed γράφει νέα ιστορία στα ενεργειακά <<<

Οι ΗΠΑ εξέφρασαν, ακόμη, την στήριξή τους στην τριμερή συνεργασία μεταξύ του Ισραήλ, της Ελλάδας και της Κύπρου. Αυτή η συνεργασία, όπως τόνισε ο Πρέσβης των ΗΠΑ στο Ισραήλ, αποτελεί άγκυρα σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο και βασίζεται σε κοινά συμφέροντα, αλλά και κοινές αξίες που οι τρεις χώρες μοιράζονται μαζί με τις ΗΠΑ.

Αξίζει, εξάλλου, να αναφερθεί πως κατά την διάρκεια του 2018 η Κύπρος πραγματοποίησε σειρά Τριμερών Συνόδων Κορυφής, με την Ελλάδα, το Ισραήλ, την Ιορδανία και την Αίγυπτο, ενώ υπάρχει προοπτική διεύρυνσης αυτών των συνεργασιών και με τις ΗΠΑ, καθώς και με άλλες χώρες της περιοχής και όχι μόνο. Επίσης, κατά το 2018 πραγματοποιήθηκαν και Συνόδοι σε διμερές επίπεδο, ανάμεσα σε Ουγγαρία και Σερβία, κατά την διάρκεια των οποίων υπογράφησαν και μνημόνια συνεργασίας. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται και μνημόνιο συνεργασίας στον ενεργειακό τομέα.

Οι γεωτρήσεις και οι προκλήσεις της Άγκυρας
Κατά την διάρκεια του 2018 η Κύπρος, παρά τις προκλήσεις της Άγκυρας, προχώρησε στην εφαρμογή του ενεργειακού της προγράμματος. Αυτή την περίοδο βρίσκεται σε εξέλιξη η δεύτερη γεώτρηση της ExxonMobil και Qatar Petroleum στον στόχο «Γλαύκος» της Κυπριακής ΑΟΖ, τα αποτελέσματα της οποίας αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όπως επίσης και τα αποτέλεσμα της γεώτρησης στον στόχο «Δελφύνη», η οποία ολοκληρώθηκε αυτή την βδομάδα.

Μάλιστα, σύμφωνα με καλά ενημερωμένη πηγή που βρίσκεται σε κέντρο λήψης αποφάσεων, εάν εντοπισθούν μεγάλα κοιτάσματα στο οικόπεδο «10» από πλευράς ExxonMobil τότε οι Αμερικανοί θα προσανατολιστούν προς την επιλογή της κατασκευής τερματικού υγροποιήσης στην Κύπρο.

>>> Η «Δελφύνη» κρύβει Τερματικό – Ο αντίκτυπος στο κυπριακό <<< 

Αυτό θα πρόκειται για μια εξέλιξη, η οποία αλλάζει άρδην τα μέχρι τώρα δεδομένα στην Ανατολική Μεσόγειο, αφού μια τέτοια ενέργεια τοποθετεί την Κύπρο στον χάρτη ως «ενεργειακό κόμβο» με ενδεχόμενο προσέλκυσης και των ισραηλινών αποθεμάτων. 

Αξίζει, πάντως, να αναφερθεί πως η ENI επιχείρησε να κάνει γεώτρηση τον Φεβρουάριο στο τεμάχιο 3, ωστόσο, λόγω των προκλητικών κινήσεων της Τουρκίας, το γεωτρύπανο  «Saipem 12000» δεν κατάφερε να φθάσει στον στόχο «Σουπιά» και συνεπώς η γεώτρηση δεν έγινε και ακόμη δεν έχει ξεκαθαριστεί πότε αυτή θα επαναληφθεί.

>>> ΑΟΖ Κύπρου: Υπό την προστασία ΗΠΑ, Γαλλίας, Ισραήλ. Τι συμφώνησαν <<<

Σημειώνεται πως, εντός του 2019, πιθανότατα, να πραγματοποιηθεί γεώτρηση στο τεμάχιο 7 από την κοινοπραξία Total και Eni, η οποία ήταν και η μόνη που υπέβαλε αίτηση για χορήγηση άδειας έρευνας υδρογονανθράκων για το εν λόγω τεμάχιο. 

Ένεκα, πάντως, της συνέχισης του ενεργειακού προγράμματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, η Άγκυρα έχει κορυφώσει τις προκλήσεις της, ενώ ανά τακτά χρονικά διαστήματα στέλνει τα δικά της μηνύματα, αφού νοιώθει ότι μένει εκτός των ενεργειακών εξελίξεων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, ανά χρονικά διαστήματα στέλνει το Μπαρμπαρός στην Μεσόγειο, επιχειρώντας να αποδείξει ότι είναι κυρίαρχος στην περιοχή και πως καμία κίνηση δεν μπορεί να γίνει χωρίς την έγκρισή της.

>>> Οι τρεις λόγοι που η Τουρκία στέλνει ξανά το "Μπαρμπαρός" <<<

Στο πλαίσιο αυτό, το τελευταίο διάστημα κάνει συνεχώς λόγο για «μπλε θάλασσα» 462 τετραγωνικών χιλιομέτρων στο Αιγαίο, τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα.

Πρόσφατα, εξάλλου, πραγματοποιήθηκε και η τελετή ολοκλήρωσης του θαλάσσιου μέρους του αγωγού Turkish Stream, στην παρουσία και του Ρώσου Προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος, σύμφωνα με τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, θα λειτουργήσει εντός του 2019.

Η Κύπρος στο επίκεντρο της διαμάχης ΗΠΑ- Ρωσία 
Στις 5 Δεκεμβρίου η Κύπρος βρέθηκε ξανά στο επίκεντρο της διαμάχης ΗΠΑ-Ρωσίας, με την Μόσχα να προειδοποιεί ότι θα λάβει μέτρα σε περίπτωση αμερικανικής στρατιωτικής συγκέντρωσης στην χώρα μας. 

Ειδικότερα, η εκπρόσωπος Τύπου του Ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, τόνισε, μεταξύ άλλων, πως «η περαιτέρω στρατιωτικοποίηση του νησιού και η εμπλοκή του στην εφαρμογή σχεδίων των Αμερικανικών και του ΝΑΤΟ θα έχει αναπόφευκτα επικίνδυνες και αποσταθεροποιητικές συνέπειες για την ίδια την Κύπρο».

>>> Πώς ο «Ψυχρός Πόλεμος» με Ρωσία μπορεί να επηρεάσει τον τουρισμό <<<

Η Μόσχα δεν μπορεί παρά να λάβει υπόψη το αντιρωσικό υπόβαθρο αυτών των σχεδιασμών, είπε, σημειώνοντας ότι η Ρωσία θα πρέπει να λάβει μέτρα αντίδρασης σε περίπτωση εφαρμογής τους, όπως μεταδίδει το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων ΤΑSS.

Οι δηλώσεις της κας Ζαχάροβα προκάλεσαν τόσο την αντίδραση της Κυβέρνησης, όσο και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. 

Ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Πρόδρομος Προδρόμου, ξεκαθάρισε πως η Κύπρος δεν επιδιώκει καμία στρατιωτικοποίηση από κανένα κράτος, ενώ το Στέιτ Ντιπάρτμεντ χαρακτήρισε ως παράλογες τις αναφορές του Ρωσικού ΥΠΕΞ.

Επίσης, για το θέμα είχαν τηλεφωνική επικοινωνία ο Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Χριστοδουλίδης, με τον Ρώσο ομόλογό του, Σεργκέι Λαβρόφ, κατά την διάρκεια της οποίας αποφασίστηκε όπως οι δύο Υπουργοί συναντηθούν τους επόμενους μήνες, ενώ ο Πρέσβης της Ρωσίας, Στανισλάβ Οσάτσι, έκανε λόγο για παρεξήγηση, σημειώνοντας πως, οι σχέσεις Κύπρου - Ρωσίας βρίσκονται σε πολύ καλό επίπεδο.

Επί του θέματος τοποθετήθηκε και ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας, Αλέξης Τσίπρας, στο πλαίσιο κοινών δηλώσεων του με τον Πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, μετά την συνάντηση που είχαν στην Μόσχα.

Όπως τόνισε ο κ. Τσίπρας, δεν υπάρχει καμιά σκέψη για προοπτική στρατιωτικοποίησης της Κύπρου.

>>> Πολιάνσκι σε Άντρο: Βάσει πληροφοριών από ΗΠΑ η αντίδραση Μόσχας <<<

Επίσης, επίσκεψη στην Κύπρο πραγματοποίησε και ο Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Αλεξάντερ Γκρούσκο, ο οποίος συναντήθηκε με τον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Εξωτερικών, Μηνά Χατζημιχαήλ, και τον Πρόεδρο του ΔΗΣΥ, Αβέρωφ Νεοφύτου.

Στον «πάγο» το Κυπριακό-Προσπάθεια κατάληξης στους όρους αναφοράς
Κατά την διάρκεια του 2018 το Κυπριακό παρέμεινε στον «πάγο», αφού οι δύο πλευρές δεν κατέστη εφικτό να ξεπεράσουν τα προβλήματα που προέκυψαν κατά την διάρκεια της Διεθνούς Διάσκεψης για το Κυπριακό στο Κραν Μοντανά τον Ιούλιο του 2017.

Σε μία προσπάθεια άρσης του αδιεξόδου και επανεκκίνησης των διαπραγματεύσεων που θα οδηγήσουν στην επίλυση του κυπριακού προβλήματος, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, όρισε την Τζέιν Χολ Λουτ, ως Ειδική Απεσταλμένη του, στην οποία ανέθεσε την δύσκολη αποστολή να φέρει όλα τα εμπλεκόμενη μέρη ξανά στο ίδιο τραπέζι, αφού πρώτα υπάρξει κατάληξη στους όρους αναφοράς.

>>> Μουδιασμένες οι Εγγυήτριες Δυνάμεις για το Κυπριακό <<<

Μέχρι στιγμής, η κα Λουτ έχει πραγματοποιήσει συναντήσεις τόσο με τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων, Νίκο Αναστασιάδη και Μουσταφά Ακιντζί, όσο και με τις εγγυήτριες δυνάμεις, καθώς και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Για την ώρα, ωστόσο, δεν κατέστη εφικτός ο στόχος κατάληξης στους όρους αναφοράς, κυρίως, ένεκα της τουρκικής επιμονής για παραμονή τουρκικών στρατευμάτων, αλλά και των εγγυήσεων, κάτι που απορρίπτει η ελληνοκυπριακή πλευρά, καθώς και η Ελλάδα.

>>> To NATO μπαίνει για τα καλά στην συζήτηση του Κυπριακού <<< 

Σε ό,τι αφορά το θέμα των εγγυήσεων, αξίζει να αναφερθεί πως ο Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ, Άντρος Κυπριανού, σε συνέντευξή του στην Brief, είχε αποκαλύψει πως γίνονται σκέψεις για εμπλοκή του ΝΑΤΟ στο Κυπριακό ως εγγυητή της λύσης, με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, να δηλώνει πρόσφατα στο Euronews, πως εάν το ΝΑΤΟ μπορεί να διασφαλίσει την κατάργηση των εγγυήσεων, των επεμβατικών δικαιωμάτων και της παρουσίας τουρκικού στρατού, είναι ένα ενδεχόμενο που δεν πρέπει να αγνοηθεί

>>> Οι «Όροι Αναφοράς» του Αναστασιάδη προς την Λουτ <<< 

Η Ειδική Απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ αναμένεται πως θα επιστρέψει στην Κύπρο εντός Ιανουαρίου για να πραγματοποιήσει νέο κύκλο επαφών, ενώ με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται και η έγκριση του ψηφίσματος για ανανέωση της Ειρηνευτικής Δύναμης Κύπρου (ΟΥΝΦΙΚΥΠ).

Σημειώνεται, δε, πως σε μία προσπάθεια επανεκκίνησης της διαδικασίας των διαπραγματεύσεων, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, επανέφερε στο προσκήνιο την πρότασή του για χαλαρή ομοσπονδία, γεγονός το οποίο προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων, τόσο μεταξύ των κομμάτων, όσο και από τουρκοκυπριακής πλευράς.

>>> Οι “Όροι Αναφοράς” τoυ Ακιντζί - Περιλαμβάνονται και τα δύο κράτη <<< 

Σημειώνεται, εξάλλου, πως τον Νοέμβριο, ο Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ, Άντρος Κυπριανού, συναντήθηκε με τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στην Άγκυρα, ενώ την πρόθεσή του να συναντηθεί και με Τούρκους αξιωματούχους εξέφρασε και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης.

Αξίζει, επίσης, να αναφερθεί πως το ΑΚΕΛ μετά και την συνάντηση του Άντρου Κυπριανού με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, το τελευταίο διάστημα εξαπολύει έντονη και σφοδρή κριτική κατά των χειρισμών του Προέδρου Αναστασιάδη, ενώ απέσυρε και την εκπροσώπησή του από την διαπραγματευτική ομάδα για το Κυπριακό.

Επανεκλογή Αναστασιάδη στην Προεδρία της Δημοκρατίας
Τη δεύτερη θητεία του στην προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας εξασφάλισε ο Νίκος Αναστασιάδης, στις 6 Φεβρουαρίου 2018, επιτυγχάνοντας άνετη νίκη επί του Σταύρου Μαλά, ο οποίος στηριζόταν από το ΑΚΕΛ. Στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, ο κ. Αναστασιάδης επικράτησε με 56% έναντι 44% του κ. Μαλά, κλείνοντας έτσι μια αρκετά έντονη προεκλογική περίοδο τους τελευταίους δύο μήνες.

Σημειώνεται πως υποψήφιοι στις Προεδρικές Εκλογές ήταν ο Πρόεδρος του ΔΗΚΟ, Νικόλας Παπαδόπουλος, τον οποίο στήριξαν ΕΔΕΚ, Κίνημα Αλληγγύης και Κίνημα Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών, ο Πρόεδρος της Συμμαχίας Πολιτών, Γιώργος Λιλλήκας, και ο Πρόεδρος του ΕΛΑΜ, Χρίστος Χρίστου. Στον δεύτερο γύρο και οι τρεις υποψήφιοι και τα κόμματα που τους στήριζαν δεν στήριξαν κανένα εκ των Αναστασιάδη και Μαλά.

>>> ΟΛΗ Η ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ ΤΗΣ BRIEF ΜΕ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ <<<

Υπενθυμίζεται πως κατά τον πρώτο γύρο των Προεδρικών Εκλογών, οι πέντε υποψήφιοι για την Προεδρία της Δημοκρατίας έλαβαν:
1/ Νίκος Αναστασιάδης: 137.268 ψήφους ή ποσοστό 35,51%.
2/ Σταύρος Μαλάς: 116.920 ψήφους ή ποσοστό 30,24%.
3/ Νικόλας Παπαδόπουλος: 99.508 ψήφους ή ποσοστό 25,74%.
4/ Χρίστος Χρίστου: 21.846 ψήφους ή ποσοστό 5,65%.
5/ Γιώργος Λιλλήκας: 8.419 ψήφους ή ποσοστό 2,18%.

Στις Προεδρικές Εκλογές του 2018 καταγράφηκε και το υψηλότερο ποσοστό αποχής από τέτοιου είδους διαδικασία: 28,12% κατά τον πρώτο γύρο των Εκλογών και 26.03% κατά τον δεύτερο γύρο.