- Τράπεζες: Ανάγκη διεύρυνσης των πηγών εισοδημάτων με ταυτόχρονη σημαντική μείωση του λειτουργικού κόστους
ΓΡΑΦΕΙ Η
ΧΡΥΣΩ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ
O γνωστός οικονομολόγος και οικονομικός αναλυτής Γιάννης Τελώνης σε συνέντευξή του στη Brief προδιαγράφει τις εξελίξεις σε σχέση με την οικονομία, τις τράπεζες και τις μεταρρυθμίσεις στο δημόσιο, καθώς επίσης και τις προκλήσεις από την εφαρμογή του ΓεΣΥ.
>>> Διαβάστε ακόμη: Μ. Φλωρεντιάδης - Καλή χρονιά για επιχειρήσεις & νοικοκυριά το ‘20 <<<
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η κυπριακή οικονομία με τη νέα χρονιά;
Η κυπριακή οικονομία είναι μια μικρή μεν σε μέγεθος ανοικτή οικονομία αλλά με χαρακτηριστικά δυναμισμού και εξωστρέφειας. Αυτά τα γενικά χαρακτηριστικά της συνοψίζουν εν πολλοίς και τις δυνάμεις και τις αδυναμίες της και παράλληλα οριοθετούν το ανταγωνιστικό περιβάλλον στο οποίο θα κληθεί να δράσει το 2020.
Το 2020 αρχίζει με αρκετές αβεβαιότητες να τρέχουν.
Η διαδικασία εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε. μπαίνει επιτέλους σε μια συγκεκριμένη πορεία η οποία όμως κάθε άλλο παρά βέβαιη είναι. Δεδομένης της μεγάλης εξάρτησης του τουρισμού μας από αυτή τη χώρα τυχόν πισωγυρίσματα στο Ηνωμένο Βασίλειο θα επηρεάσουν αυτό που δίκαια χαρακτηρίζεται η ατμομηχανή της οικονομίας μας.
Η αβεβαιότητα στο παγκόσμιο εμπόριο με τις διαμάχες των ΗΠΑ με την Κίνα και την Ε.Ε. έχουν δημιουργήσει μια άλλη πηγή σοβαρής αβεβαιότητας που επηρεάζει τόσο τις διεθνείς επενδύσεις όσο και την καταναλωτική ζήτηση αφού οι διάφοροι τιμωρητικοί δασμοί καταλήγουν στο τέλος ως επιπρόσθετο κόστος για τους καταναλωτές. Στη δική μας περίπτωση το τι μπορεί να επηρεαστεί σε περίπτωση που οι διεθνείς επενδύσεις επιβραδυνθούν σημαντικά είναι οι επενδύσεις στον κατασκευαστικό τομέα.
Ένα άλλο κεφάλαιο που απασχολεί τον τελευταίο καιρό, ίσως και τα τελευταία χρόνια είναι τα ενεργειακά ζητήματα.
Στον τομέα της ενέργειας, στην αβεβαιότητα που είναι μέρος του επιχειρηματικού κινδύνου των γεωτρήσεων έρχεται να προστεθεί και η πολιτική αβεβαιότητα που δημιουργείται από τις κινήσεις αμφισβήτησης της Τουρκίας. Ο τομέας αυτός είναι δυνητικά σημαντικός για την Κύπρο τόσο σε σχέση με την απεξάρτηση της παραγωγής ενέργειας από τα υγρά ορυκτά όσο και από την προοπτική δημιουργίας μεγάλου αριθμού θέσεων εργασίας.
>>> Διαβάστε ακόμη: Οι σταθμοί για την κυπριακή οικονομία το 2020 <<<
ΜΕΔ και μείωση κόστους
Πώς βλέπετε να εξελίσσονται τα θέματα στον τραπεζικό τομέα;
Στον τομέα των τραπεζών η μεγαλύτερη πρόκληση είναι και πάλι το μεγάλο απόθεμα των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ). Το κυπριακό τραπεζικό σύστημα παρ’ όλες τις προσπάθειες που έχουν καταβληθεί, εξακολουθεί να έχει μεγαλύτερο από το εξαπλάσιο του μέσου όρου της Ευρωζώνης μέγεθος ΜΕΔ. Η άλλη μεγάλη πρόκληση αφορά την ανάγκη διεύρυνσης των πηγών εισοδημάτων με ταυτόχρονη σημαντική μείωση του λειτουργικού κόστους στο πλαίσιο της προσπάθειας για ψηφιακή μεταμόρφωση.
Πώς βλέπετε να εξελίσσονται τα θέματα που αφορούν τον δημόσιο τομέα, όπως μεταρρυθμίσεις, κρατικό μισθολόγιο και δικαστικές αποφάσεις;
Για τον δημόσιο τομέα η λέξη «κλειδί» αφορά τις μεταρρυθμίσεις. Οι πρωτοβουλίες της κυβέρνησης μπαίνουν και πάλι σε κρίσιμη καμπή με τη συζήτηση των σχετικών προτάσεων της υπό τη μορφή νομοσχεδίων στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Οι μεταρρυθμίσεις καλύπτουν τόσο το κρατικό μισθολόγιο και γενικά τα εργασιακά θέματα που αφορούν τον ευρύτερο δημόσιο τομέα όσο και την αναδόμηση συγκεκριμένων κλάδων π.χ. δικαστήρια, εκπαίδευση και τοπική αυτοδιοίκηση.
>>> ΟΛΗ Η ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ BRIEF ΜΕ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ <<<
Προσφυγές και ψηλό ιδιωτικό χρέος
Υπάρχουν όμως και τρία άλλα μέτωπα τα οποία μπορούν να εκτροχιάσουν τον οικονομικό προγραμματισμό του κράτους.
Βέβαια. Το ένα αφορά την τύχη της δικαστικής προσφυγής των δημόσιων υπαλλήλων για επιστροφή των αποκοπών τους που τυχόν αποδοχή της από το Ανώτατο Δικαστήριο θα δημιουργήσει ένα σοβαρό οικονομικό αντίκτυπο αλλά ακόμη χειρότερα θα αποδομήσει το κλίμα κοινωνικής σταθερότητας και αλληλεγγύης που υφίσταται σήμερα.
Το δεύτερο ανοικτό μέτωπο αλλά με πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα αφορά το ψηλό ιδιωτικό χρέος (ένα από τα ψηλότερα στον κόσμο) το οποίο συνδέεται, κατά μεγάλο μέρος, με τα ΜΕΔ των οικιστικών δανείων που βρίσκονται στο τραπεζικό σύστημα και στα χέρια του δημόσιου (ΚΕΔΙΠΕΣ) και στα χέρια ιδιωτικών επενδυτικών ταμείων.
Η απορρόφηση των κακών στοιχείων του Συνεργατισμού από το κράτος – στα οποία περιλαμβάνονται σημαντικός αριθμός στεγαστικών δανείων – έχει μεν αφαιρέσει αυτά τα δάνεια από το τραπεζικό σύστημα, πλην όμως ο δανεισμός εξακολουθεί να υφίσταται. Αυτό έχει δημιουργήσει δανειζόμενους με διαφορετικά δυνητικά καθεστώτα διαχείρισης που προοδευτικά θα δημιουργήσει άνιση μεταχείριση.
Η μείζονα κοινωνική αυτή διάσταση του θέματος δεν έχει ακόμη αναγνωριστεί αφού η αντιμετώπισή του από την πολιτεία ήταν μέχρι σήμερα διαχείριση οικονομικής φύσης. Η συνέπεια αυτής της αντιμετώπισης πολύ φοβάμαι θα μεταφραστεί σε κόστος επίλυσης διαστάσεων ενός μικρού μνημονίου.
>>> ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΡΕΥΝΕΣ & ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΤΗΣ BRIEF <<<
ΓεΣΥ και επιπτώσεις στα ταμεία
Όσον αφορά την τρίτη, αλλά σημαντικότατη πρόκληση, δηλαδή την εφαρμογή του ΓεΣΥ, πώς βλέπετε τις εξελίξεις;
Η τρίτη πρόκληση για τα δημόσια οικονομικά αφορά την εφαρμογή της τελευταίας φάσης του ΓεΣΥ. Όπως όλες οι ανεπτυγμένες χώρες, έχει επιβεβαιωθεί ότι τα συστήματα υγείας απορροφούν τεράστιους πόρους, είναι κοινωνικά πολύ ευαίσθητα και τυχόν λάθη και αστοχίες αντανακλώνται άμεσα στην κοινωνική συνοχή και στον πολιτικό τομέα.
Το ΓεΣΥ μπαίνει το 2020 στην πιο κρίσιμη του φάση με την έναρξη της αυτονόμησης των κρατικών νοσηλευτηρίων. Παρόλο που υπάρχει η πρόνοια στη νομοθεσία για την εφαρμογή του ΓεΣΥ για πενταετή στήριξη των κρατικών νοσηλευτηρίων από το κράτος, το μέγεθος της στήριξης που θα απαιτηθεί για το 2020, όπως αυτή έχει αντικατοπτριστεί στον κρατικό προϋπολογισμό, δημιουργεί εύλογες ανησυχίες για το ύψος της κρατικής χορηγίας για τα επόμενα χρόνια.