•    Χάρτης Πορείας για καλύτερη υγεία στις μικρές χώρες της Περιφέρειας Ευρώπης του ΠΟΥ

•    Εισηγήσεις για τα υπερφορτωμένα συστήματα υγείας και τους επαγγελματίες υγείας.

•    Προκλήσεις: Αυξήθηκε η εξάρτηση από μεγαλύτερες γειτονικές χώρες για το εμπόριο και την πρόσβαση σε φάρμακα και εμβόλια

ΓΡΑΦΕΙ ΧΡΥΣΩ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ

Κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές συνέπειες επέφερε η πανδημία του κορωνοϊού σε μεγάλο αριθμό μικρών χωρών που βρίσκονται εντός ή γειτνιάζουν με την Ε.Ε. και οι οποίες εξαρτώνται από τον τουρισμό.

Μια αποκαλυπτική μελέτη που κυκλοφόρησε και καλύπτει την περίοδο 2022 – 2025 με θέμα «Ο οδικός χάρτης για καλύτερη υγεία στις μικρές χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας», στις οποίες συγκαταλέγεται και η Κύπρος,  επισημαίνει πως «τόσο ο κλάδος της υγείας όσο και του τουρισμού χρειάζεται να ενισχύσουν τη συνεργασία και τον συντονισμό σε όλα τα επίπεδα για να δημιουργήσουν υγιείς τουρίστες, υγιείς κοινότητες, υγιές περιβάλλον και υγιείς οικονομίες για τις σημερινές και τις μελλοντικές γενιές».

>>Διαβάστε επίσης: Τελώνης: Πάμε σε σταδιακό εξορθολογισμό της αγοράς επιτοκίων<<

Η ενισχυμένη συνεργασία εντός και μεταξύ των μικρών χωρών θα μπορούσε να στηριχθεί μέσω:

• της ανάπτυξης ενός εγγράφου πολιτικής για συζήτηση στην ετήσια συνάντηση της Πρωτοβουλίας Μικρών Κρατών (SCI) και πιθανή υποβολή του στην Περιφερειακή Επιτροπή του ΠΟΥ για την Ευρώπη,
   
• ενός συνασπισμού εταίρων με στόχο την κατάρτιση εναρμονισμένης καθοδήγησης.

Οι νέες προκλήσεις

Ο Χάρτης Πορείας για καλύτερη υγεία στις μικρές χώρες της Περιφέρειας Ευρώπης του ΠΟΥ, 2020-2025, συμβάλλει στην επανεξέταση της υγείας σε όλους τους τομείς πολιτικής, λαμβάνοντας υπόψη πεδία που προκαλούν ανησυχία, όπως τα υπερφορτωμένα συστήματα υγείας και οι επαγγελματίες υγείας.

>>Διαβάστε επίσης: Αναστολή Εκποιήσεων: Κίνδυνος για πολλές ανατροπές από ΕΕ<<

Επιπλέον, φέρνει στο φως νέες προκλήσεις, όπως η διασφάλιση υγιούς και βιώσιμου τουρισμού σε συνθήκες μικρών χωρών, η ενίσχυση και ενδυνάμωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, της καινοτομίας στην ψηφιακή υγεία, της ψυχικής υγείας και της βιώσιμης χρηματοδότησης της υγείας, καθώς και η εξασφάλιση της μακροπρόθεσμης ετοιμότητας και ανταπόκρισης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Όπως τονίζεται, ο εν  λόγω Χάρτης αποτελεί ένα ακόμα πολύτιμο εργαλείο που μπορεί να συμβάλει στην υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Εργασίας 2020-2025, «Ενοποιημένη Δράση για Καλύτερη Υγεία».

Επίσης, αναφέρεται ότι «οι μικρές χώρες παρουσιάζουν κοινά γνωρίσματα όσον αφορά το πολιτικό πλαίσιο, τις οικονομικές ιδιαιτερότητες και τους περιορισμούς στους πόρους. Η Πρωτοβουλία Μικρών Χωρών (Small Countries Initiative, SCI), που παρουσιάστηκε από το Περιφερειακό Γραφείο του ΠΟΥ για την Ευρώπη το 2013, αφορά ένα ενεργό δίκτυο χωρών με πληθυσμό μέχρι τα δύο εκατομμύρια, που συνεργάζονται για την αντιμετώπιση κοινών ζητημάτων που αφορούν αποκλειστικά τις μικρές χώρες. Από το 2019, το δίκτυο περιλαμβάνει 11 χώρες σε όλη την Περιφέρεια Ευρώπης του ΠΟΥ, από τις οποίες οι έξι είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και οι πέντε είναι χώρες εκτός ΕΕ».

>>Διαβάστε επίσης: Επανέρχονται και εντείνονται οι απειλές για την οικονομία<<

Σοβαρό πλήγμα

Η μελέτη επισημαίνει πως «οι μικρές χώρες έχουν πληγεί σοβαρά από την πανδημία COVID-19 η οποία ενέτεινε τις προϋπάρχουσες προκλήσεις, όπως η εξάρτηση από μεγαλύτερες γειτονικές χώρες για το εμπόριο και την πρόσβαση σε φάρμακα και εμβόλια, καθώς και η έλλειψη και πίεση στους εργαζομένους στον τομέα της υγείας. Καθυστέρησε, επίσης, την περαιτέρω κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη, για παράδειγμα, μέσω της διακοπής του τουρισμού και των περιορισμών στις μετακινήσεις, και επιβάρυνε σημαντικά τους εγχώριους πόρους». 

«Επιπλέον», τονίζεται, «έχουν προκύψει νέες προκλήσεις που σχετίζονται, π.χ., με τη διαθεσιμότητα και την πρόσβαση σε φάρμακα και εμβόλια, τη διάδοση ψευδών πληροφοριών, τη διατήρηση των μέτρων δημόσιας υγείας, τον εντοπισμό παραλλαγών και την επιδείνωση μη μεταδοτικών ασθενειών (συμπεριλαμβανομένης της παιδικής παχυσαρκίας και της παχυσαρκίας των ενηλίκων, των καρκίνων μεταγενέστερου σταδίου και της αναπηρίας) και προβλημάτων ψυχικής υγείας, το μέγεθος των οποίων μάς είναι ακόμα άγνωστο».

Υγεία και Ευημερία

Αναγνωρίζοντας τα διδάγματα που αντλήθηκαν από την πανδημία COVID-19, για την επίτευξη ευέλικτου μετασχηματισμού και καινοτομίας, και για την επιτάχυνση της δράσης προς αυτή την κατεύθυνση, ο Χάρτης Πορείας επιδιώκει: 

•    να τοποθετήσει την υγεία και την ευημερία ψηλά στις κύριες πολιτικές ατζέντες των μικρών χωρών, 

•    να υποστηρίξει τις ανάγκες των μικρών χωρών σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, 

•    να προωθήσει τις επενδύσεις για την υγεία και την ευημερία, χωρίς αποκλεισμούς,

•    να δημιουργήσει μια πλατφόρμα λύσεων για καλύτερη υγεία του πληθυσμού και για ανθεκτικότερα συστήματα υγείας, 

•    να αξιολογεί την πρόοδο.

Οι μικρές χώρες που συμμετέχουν στην Πρωτοβουλία Μικρών Χωρών επανέλαβαν την ανάγκη για ενίσχυση τα πιεσμένων συστημάτων υγείας τους ώστε να μπορέσουν να μεταβούν γρήγορα σε βιώσιμη αντιμετώπιση, ανάκαμψη και έλεγχο του COVID-19 με έμφαση:

•    στην ανάπτυξη πολυτομεακών, μεσοπρόθεσμων σχεδίων αντιμετώπισης, ανάκαμψης και/ή έκτακτης ανάγκης,

•    στη συμμετοχή σε συνεχείς προσπάθειες ελέγχου της νόσου.

Οι μικρές χώρες κινδυνεύουν από ένα ευρύ φάσμα διεθνών και εθνικών περιβαλλοντικών, γεωπολιτικών, κοινωνικών και τεχνολογικών προκλήσεων και κινδύνων. 

Οι ψηφιακές τεχνολογίες

Μια σημαντική πτυχή που καλύπτει η μελέτη είναι οι ψηφιακές τεχνολογίες τονίζοντας ότι «στις μικρές χώρες, οι ψηφιακές τεχνολογίες ήταν απαραίτητες για την αντιμετώπιση της πανδημίας του COVID-19, συμπληρώνοντας τις προσπάθειες των συστημάτων υγείας για μετάβαση σε ασφαλείς, ανθρωποκεντρικές και χωρίς αποκλεισμούς υπηρεσίες υγείας». Τα επόμενα βήματα περιλαμβάνουν:

•    την ανταλλαγή διδαγμάτων μέσω ψηφιακών εμπειριών και ψηφιακής καινοτομίας,

•    τη διασφάλιση της κατάρτισης και της ανάπτυξης ικανοτήτων μέσω εργαστηρίων καινοτομίας,

•    την ανάπτυξη ολοκληρωμένων συστημάτων πληροφοριών υγείας σε πραγματικό χρόνο ειδικά για μικρές χώρες.

Ως μέσο για την επίτευξη μακροπρόθεσμης προώθησης και προστασίας της υγείας, η Πρωτοβουλία θα δώσει ιδιαίτερη προσοχή στην αντιμετώπιση:

•    της κλιματικής αλλαγής και του περιβάλλοντος (σε συντονισμό με την Ευρωπαϊκή Ειδική Ομάδα για το Περιβάλλον και την Υγεία και την Ομάδα Εργασίας για την Υγεία στην Κλιματική Αλλαγή,

•    ζητημάτων ισότητας, φύλου και ανθρωπίνων δικαιωμάτων,

•    του ελέγχου των μη μεταδοτικών ασθενειών (ιδιαίτερα της παχυσαρκίας) και την εφαρμογή των καλύτερων αποφάσεων και άλλων δεσμεύσεων που αναλήφθηκαν στις συνεδριάσεις υψηλού επιπέδου του ΟΗΕ για τις μη μεταδοτικές ασθένειες.