*Το παρόν δημοσίευμα αποτελεί το Β’ μέρος της ανάλυσης των επιπτώσεων της πανδημίας του κορωνοϊού (COVID-19) επτά (7) χωρών, με κριτήριο αυτές που γειτονεύουν με την Κύπρο και έχουν άμεση σχέση με αυτή, χώρες με την ισχυρότερη οικονομία παγκοσμίως, καθώς και αυτές που επλήγησαν στον μέγιστο βαθμό. Πρόκειται για τις Ελλάδα, Τουρκία, Ιταλία, Αγγλία, Γερμανία, Ρωσία και ΗΠΑ.

>>> Διαβάστε ΕΔΩ το αντίκτυπο του COVID-19 στις οικονομίες των χωρών – Μέρος Α΄ <<<

Όπως όλα τα στοιχεία δείχνουν, σε καμιά περίπτωση οι οικονομίες των χωρών δεν ήταν προετοιμασμένες ώστε να αντιμετωπίσουν μια τόσο έντονη κρίση όπως αυτή του κορωνοϊού, καθώς σύμφωνα με το ΔΝΤ πρόκειται για τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση έπειτα αυτή της δεκαετίας του 1930.

Ο κορωνοϊός φαίνεται να είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια κρίση υγείας, αφού κατάφερε να δημιουργήσει καταστροφικές κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές κρίσεις που θα στιγματίσουν βαθιά τις κοινωνίες.

Οι κυβερνήσεις αγωνίζονται αφενός να επιβραδύνουν την εξάπλωση του ιού εφαρμόζοντας στρατηγικές κοινωνικής απόστασης, ως επί το πλείστον με τακτικές “lockdown” και αφετέρου επιχειρώντας πρώιμες δημοσιονομικές παρεμβάσεις για την σταθεροποίηση των αγορών.

Η προσοχή ωστόσο τώρα, στρέφεται στην επανεκκίνηση της οικονομίας και την προσαρμογή στα νέα δεδομένα, έπειτα των επιπτώσεων που έφερε η πανδημία, καθώς τώρα αρχίζουν να καταγράφονται σταδιακά οι συνέπειες.

Ποια οικονομικά μέτρα στήριξης ανακοίνωσαν οι κυβερνήσεις της κάθε χώρας και ποια επιρροή είχε τελικά το “lockdown” σε ΑΕΠ και αγορές; Πότε αναμένεται να ανακάμψει η κάθε οικονομία σύμφωνα με τις προβλέψεις της Κομισιόν;

>>> Διαβάστε ΕΔΩ τα οικονομικά μέτρα στήριξης 7 χωρών για τον COVID-19 <<<

Ηνωμένο Βασίλειο

Ένα μήνα μετά την κήρυξη του εθνικού “lockdown” σε μια προσπάθεια περιορισμού της εξάπλωσης του κορωνοϊού, είναι σαφές ότι η Βρετανία κατευθύνεται προς τη βαθύτερη ύφεση στη μέχρι στιγμής πορεία της, έπειτα αυτή της δεκαετίας του 1930. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην έκθεσή της για την Άνοιξη του 2020, το «κεφάλαιο επένδυση» αναμένεται να χρειαστεί αρκετό χρόνο για να ανακάμψει, λόγω τόσο των συνεπειών της πανδημίας, όσο και της συνεχιζόμενης αβεβαιότητας σχετικά με τις μελλοντικές εμπορικές σχέσεις του Ηνωμένου Βασιλείου με την ΕΕ. Όσον αφορά το καθαρό εμπόριο, προβλέπεται να παραμείνει τροχοπέδη στην ανάπτυξη.

Η χώρα με πληθυσμό 67.886.004 πολίτες, $2,744 τρις ΑΕΠ και $41,030 Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ, φέρει μια ασταθή εικόνα προς τα έξω, όντας ήδη επηρεασμένη από την έξοδό της από την ΕΕ αλλά και από τις συνέπειες που έφερε η κρίση της πανδημίας στην οικονομία, αφού σύμφωνα με την τρέχουσα πρόβλεψη της Κομισιόν, το ΑΕΠ αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 8,3% φέτος και να ανακάμψει το 2021 στο 6%.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ποσοστό ανεργίας, το οποίο έφτασε το 3,7%, ένα ιστορικά χαμηλό ποσοστό το 2019 για τη χώρα, αναμένεται να αυξηθεί σε 6,7% κατά μέσο όρο το 2020. Το 2021, η ανεργία αναμένεται να μειωθεί ελαφρώς στο 6%.

Σε ασταθείς ρυθμούς κινείται και το χρηματιστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου, με το δείκτη FTSE 100 να φτάνει το υψηλότερο επίπεδο τον Ιανουάριο 2020 με 7.686,61 μονάδες, ενώ στις 21 Μαΐου άνοιξε στις μόλις 6.067,16 μονάδες, καταγράφοντας μια πτώση της τάξεως του 21%.  Τον Μάρτη 2020, εν μέσω πανδημίας, ο δείκτης βρέθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο με μόλις 4.993,89 μονάδες και έτσι εντοπίζουμε μια αύξηση από τα χαμηλότερα μέχρι το άνοιγμά του σήμερα 21,5%.

Ο Καγκελάριος της Αγγλίας έχει καθορίσει ένα πακέτο προσωρινών, έγκαιρων και στοχοθετημένων μέτρων για την υποστήριξη δημόσιων υπηρεσιών, ατόμων και επιχειρήσεων λόγω της οικονομικής αναστάτωσης που προκλήθηκε από την πανδημία του κορωνοϊού. Η κυβέρνηση συνεχίζει να συνεργάζεται στενά με την Τράπεζα της Αγγλίας και τους διεθνείς εταίρους και ανακοίνωσε ένα σχέδιο τριών σημείων στον Προϋπολογισμό: 1) για την υποστήριξη των Δημόσιων Υπηρεσιών, 2) προς υποστήριξη των ατόμων που πλήττονται από τον κορωνοϊό και 3) για να υποστηρίξει επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν αυξήσεις στο κόστος ή οικονομικές διαταραχές. Πρόσθετα μέτρα και οδηγίες ανακοινώνονται κάθε εβδομάδα και η Κυβέρνηση βρίσκεται σε διάλογο με επιχειρήσεις, βιομηχανικούς φορείς και την κοινότητα των επαγγελματικών υπηρεσιών για να διασφαλίσει την επίτευξη των στόχων πολιτικής.

Σχετικά με τα φορολογικά μέτρα που εξήγγειλε η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, ανάμεσα σε άλλα είναι η αναβολή πληρωμών ΦΠΑ μεταξύ 20 Μαρτίου 2020 και 30 Ιουνίου 2020 κατόπιν επιλογής του φορολογούμενου και η αναβολή πληρωμής φόρου εισοδήματος έως 31 Ιανουαρίου 2021, δεδομένου ότι όσοι εξακολουθούν να είναι σε θέση να πραγματοποιήσουν πληρωμές τον Ιούλιο ενθαρρύνονται να συμπεριφέρονται ως «καλοί πολίτες» και να πληρώσουν τον φόρο που οφείλουν εγκαίρως.

Όσον αφορά την απασχόληση, δημιουργήθηκε ένα σχέδιο διατήρησης εργασίας προς υποστήριξη σε εργοδότες των οποίων οι λειτουργίες έχουν επηρεαστεί σοβαρά από το ξέσπασμα του κορωνοϊού. Στην περίπτωση αυτή, η υπηρεσία της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου (HMRC) θα πληρώσει το 80% των «εργαζομένων με απαλλαγή» έως και το ανώτατο όριο των £2.500 το μήνα καθώς και εθνικές ασφαλιστικές εισφορές των συνδεδεμένων εργοδοτών και ελάχιστες αυτόματες συνταξιοδοτικές εισφορές εργοδότη.

>>> Διαβάστε ΕΔΩ αναλυτικά όλα τα μέτρα στήριξης του Ηνωμένου Βασιλείου <<<

Γερμανία

Στη Γερμανία παρατηρήθηκε αύξηση των κρουσμάτων COVID-19 έπειτα της χαλάρωσης των περιοριστικών μέτρων και ενώ η γερμανική βιομηχανία έδειχνε σημάδια ανάκαμψης στις αρχές του 2020, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά και η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Άνοιξη του 2020, τα περιοριστικά αυτά μέτρα ήταν η αιτία για να αντιστραφεί η όλη κατάσταση.

Ωστόσο, τα δημοσιονομικά μέτρα που ελήφθησαν από τη γερμανική κυβέρνηση αναμένεται να δώσουν μια ώθηση στην αποτροπή μιας βαθύτερης ύφεσης. Παρ’ όλα αυτά δε σημαίνει πως το δημοσιονομικό κόστος που θα φέρουν δε θα είναι βαρύ αφού και το ισοζύγιο του προϋπολογισμού θα μετατραπεί σε ένα άνευ προηγουμένου μεγάλο έλλειμμα.

Η Γερμανία έχει πληθυσμό 83.149.300 πολίτες, $3,863 τρις ΑΕΠ και $46,653 Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ. Σύμφωνα με την τρέχουσα πρόβλεψη της Κομισιόν, το ΑΕΠ της χώρας προβλέπεται να μειωθεί κατά 6,5% φέτος, ενώ αναμένεται ανάκαμψη το 2021 στο 5,9%. Όσον αφορά τη δραστηριότητα, η Επιτροπή προβλέπει ανάκαμψη από το δεύτερο εξάμηνο του έτους και έπειτα, ωστόσο θα παραμείνει υπό του φυσιολογικού για κάποιο χρονικό διάστημα λόγω των παρατεταμένων περιορισμών στην κοινωνική ζωή και τα ταξίδια και το μειωμένο εξωτερικό εμπόριο.

Ο κορυφαίος δείκτης της Γερμανίας DAX αντικατοπτρίζει την τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο. Ο προβληματισμός ωστόσο που υπήρξε ήταν μεγάλος καθώς από τα υψηλότερα επίπεδα που βρισκόταν τον Φεβρουάριο 2020 με 13.789 μονάδες, υποχώρησε απότομα τον μήνα Μάρτιο στις 8.441,71 μονάδες, στο χαμηλότερο δηλαδή επίπεδο που έφτασε το 2020, καταφέρνοντας να ανοίξει στις 21 Μαΐου 2020 στις 11.088,12. Η πτώση που καταγράφηκε από το υψηλότερο επίπεδο που βρέθηκε μέχρι τις 21 Μαΐου 2020 υπολογίζεται στο 19,58%, ενώ από το χαμηλότερο επίπεδο που έφτασε ο δείκτης μέχρι το άνοιγμά του σήμερα εντοπίζεται αύξηση στο 31,35%.

Το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομικών, σε πρώτη φάση εξέδωσε διάταγμα σχετικά με τα φορολογικά μέτρα που πάρθηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού. Τα βασικά μέτρα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, την αναβολή των πληρωμών φόρου και μείωση των προκαταβολών φόρων εταιρειών και εμπορικού φόρου (δεδομένου ότι οι φορολογούμενοι μπορούν να αποδείξουν ότι επηρεάζονται άμεσα από τον κορωνοϊό), μια προστατευτική ασπίδα αξίας δισεκατομμυρίων για τις επιχειρήσεις με νέα μέτρα για την παροχή ρευστότητας ο όγκος της οποίας είναι απεριόριστος, πιο ευέλικτες παροχές αποζημίωσης και δάνεια ανοικοδόμησης καθώς και δάνεια για μεγάλες, μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις που επλήγησαν. Παράλληλα, το ταμείο οικονομικής σταθεροποίησης έδωσε 100 δις ευρώ για μέτρα άμεσης ανακεφαλαιοποίησης για τη διασφάλιση της φερεγγυότητας των εταιρειών.

Σύμφωνα με τα μέτρα της απασχόλησης που εξήγγειλε η γερμανική κυβέρνηση, σε περίπτωση ασθένειας ή δικαιολογημένης υποψίας ασθένειας, κατά την οποία ο εργαζόμενος βρίσκεται σε καραντίνα, ο εργοδότης υποχρεούται βάσει του Νόμου περί Συνεχιζόμενων Αμοιβών να συνεχίσει να καταβάλλει στον υπάλληλο τον κανονικό του μισθό για έως και έξι εβδομάδες. Στις αρχές της 7^ης εβδομάδας, το επίδομα ασθενείας με το κανονικό ποσοστό περίπου 70% του καθαρού μισθού καταβάλλεται από την εταιρεία ασφάλισης υγείας. Σε αντίθεση με τη συνεχιζόμενη αμοιβή, οι αυτοαπασχολούμενοι και οι ελεύθεροι επαγγελματίες δικαιούνται επίσης αποζημίωση.

>>> Διαβάστε ΕΔΩ αναλυτικά όλα τα μέτρα στήριξης της Γερμανίας <<<

Ρωσία

Οι απότομα χαμηλές τιμές του πετρελαίου και η επιβράδυνση της εγχώριας ζήτησης που οφείλεται στο “lockdown” στο πλαίσιο της αντιμετώπισης των επιπτώσεων της πανδημίας, αποτελούν το διπλό χτύπημα που καλείται να διαχειριστεί η Ρωσία. Σε αυτό το πλαίσιο, αναμένεται απότομη κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας το πρώτο εξάμηνο του 2020.

Τα οικονομικά δεινά της χώρας, με πληθυσμό 146.745.098 πολίτες, $1,657 τρις ΑΕΠ και $11,305 Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ, δείχνουν να συνεχίζουν να αυξάνονται, καθώς το ΑΕΠ, σύμφωνα με την τρέχουσα πρόβλεψη της Κομισιόν, προβλέπεται να μειωθεί κατά 5% φέτος, καθώς η ανάκαμψη αναμένεται στο 1,6% το 2021.

Η Επιτροπή αναφέρει επίσης ότι η ανεργία αναμένεται να αυξηθεί σε ολόκληρη την οικονομία, -με ορισμένους τομείς (ενέργεια, τουρισμός, λιανικό εμπόριο, βιομηχανία αεροσκαφών) να επηρεάζονται ιδιαίτερα- φτάνοντας το υψηλότερο επίπεδο πολλών δεκαετιών. Σύμφωνα με δηλώσεις της αναπληρωτή πρωθυπουργού Τατιάνας Γκολίκοβα την Τετάρτη (20/5), το επίσημο επίπεδο ανεργίας της Ρωσίας έχει αυξηθεί κατά 30% από την έναρξη της πανδημίας κορωνοϊού.

>>> Όλες οι έρευνες και αναλύσεις της Brief <<<

Οι ρωσική οικονομία και κατά συνέπεια οι αγορές συγκλονίστηκαν από το ξέσπασμα του κορωνοϊού. Συνεχίζει να επικρατεί φόβος όσον αφορά το νέο σύμφωνο παραγωγής πετρελαίου του ΟΠΕΚ+ μεταξύ Ρωσίας και Σαουδικής Αραβίας στο ότι δεν θα είναι αρκετό για να αντιμετωπιστεί η ιστορική αυτή πτώση της ζήτησης. Η αναταραχή συγκλόνισε τους εμπόρους σε όλο τον κόσμο και οδήγησε σε απότομη αστάθεια τα ρωσικά χρηματιστήρια καθώς και μεταβολή στην αξία του ρούβλι.

Ο ρωσικός δείκτης MOEX βρέθηκε στο υψηλότερο επίπεδο τον Ιανουάριο 2020 με 3.219,92 μονάδες, ενώ στις 21 Μαΐου 2020 άνοιξε στις μόλις 2.767,97 μονάδες, καταγράφοντας πτώση 14%. Τον Μάρτη 2020, εν μέσω κορωνοϊού, ο δείκτης βρέθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο με μόλις 2.112,64 μονάδες καταγράφοντας αύξηση από τα χαμηλότερα μέχρι το άνοιγμά του σήμερα 31%.

Τα οικονομικά και φορολογικά μέτρα που έλαβε η Ρωσία για την υποστήριξη επιχειρήσεων που πλήττονται από την πανδημία του κορωνοϊού (COVID-19) περιλαμβάνουν μέτρα από νομοσχέδια ή διατάξεις που έχουν ήδη θεσπιστεί. Μεταξύ των μέτρων στήριξης των επιχειρήσεων περιλαμβάνονται κίνητρα σε εταιρείες για να συνεχίσουν να λειτουργούν, όπως φορολογικές διακοπές για τη στήριξή τους, υποστήριξη στις βιομηχανίες που κινδυνεύουν με μερική απαλλαγή από υποχρεωτικές πληρωμές και φορολογικές διακοπές, εισαγωγή μορατόριουμ για τις επιθεωρήσεις των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, καθυστέρησης για την πληρωμή ασφαλιστικών εισφορών, επέκταση του προγράμματος για την επιδότηση της πρόσβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε δάνεια κεφαλαίων καθώς και προσωρινή αναβολή για πληρωμές ενοικίων από μισθωτές μικρομεσαίων επιχειρήσεων κρατικής ή δημοτικής ιδιοκτησίας.

>>> Οι οικονομικές εξελίξεις σήμερα <<<

Στις 25 Μαρτίου 2020 ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν μίλησε στο έθνος και ανακοίνωσε μέτρα στήριξης που αφορούν υποστήριξη στις επιχειρήσεις και νέα διαφοροποιημένη φορολογία. Εξαμηνιαία αναβολή φόρου για όλους τους φόρους εκτός ΦΠΑ και πληρωμές κοινωνικής ασφάλισης για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, εξαμηνιαία απαγόρευση πτώχευσης έναντι χρεωστών από πιστωτές ή χρηματοδότες, μείωση του ποσοστού κοινωνικής ασφάλισης από 30% σε 15% για τους μισθούς που υπερβαίνουν τον ελάχιστο νόμιμο μισθό, αύξηση έως 15% του φορολογικού συντελεστή για μερίσματα που καταβάλλονται από τη Ρωσία στις αποκαλούμενες δικαιοδοσίες διαμετακόμισης και φόρος εισοδήματος 13% επί των τόκων που συγκεντρώθηκαν σε καταθέσεις άνω του 1 εκατομμυρίου ρούβλια (περίπου 12.484 ευρώ) ξεκινώντας από το 2021 είναι κάποια από αυτά.

Η Ρωσία δημιούργησε ένα χρηματοοικονομικό αποθεματικό ύψους έως 300 δις RUB (€3.745.043.876) για τη στήριξη της οικονομίας και την αποζημίωση των πολιτών σε καραντίνα για απώλεια εισοδήματος. Όσον αφορά τους εργαζόμενους, σύμφωνα με το διάταγμα του Προέδρου, ιδρύθηκε μια αμειβόμενη περίοδος έως τις 30 Απριλίου 2020 με μέτρα που διαφοροποιούνται ανά περιοχές βάσει της επιδημιολογικής κατάστασης της κάθε μίας από αυτές.

>>> Διαβάστε ΕΔΩ αναλυτικά όλα τα μέτρα στήριξης της Ρωσίας <<<

ΗΠΑ

Η οικονομία των ΗΠΑ, σύμφωνα με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2020, πρόκειται να συρρικνωθεί απότομα το 2020 λόγω του αντίκτυπου της πανδημίας και της απότομης επιδείνωσης τόσο του καταναλωτικού όσο και του επιχειρηματικού κλίματος.

Η οικονομική αβεβαιότητα των ΗΠΑ, με πληθυσμό 328.239.523 πολίτες, $22,321 τρις ΑΕΠ και $67,426 Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ, παραμένει, καθώς το ΑΕΠ, σύμφωνα με την τρέχουσα πρόβλεψη της Κομισιόν, προβλέπεται να μειωθεί κατά 6,5% φέτος, καθώς η ανάκαμψη αναμένεται στο 4,9% το 2021. Η Επιτροπή αναφέρει επίσης ότι η ανεργία αναμένεται να αυξηθεί σε ολόκληρη την οικονομία, -με ορισμένους τομείς (ενέργεια, τουρισμός, λιανικό εμπόριο, βιομηχανία αεροσκαφών) να επηρεάζονται ιδιαίτερα- φτάνοντας το υψηλότερο επίπεδο πολλών δεκαετιών.

H «συντριβή» του χρηματιστηρίου έπειτα από την παγκόσμια οικονομική αναταραχή που προκάλεσε η πανδημία, φαίνεται να μοιάζει πολύ με την παγκόσμια οικονομική κρίση το 2007-08 και την απροσδόκητη συντριβή στο χρηματιστήριο το 1987. Ο αμερικάνικος δείκτης DOW JONES βρέθηκε στο υψηλότερο επίπεδο τον Φεβρουάριο 2020 με 29.551,42 μονάδες, ενώ στις 21 Μαΐου 2020 άνοιξε στις μόλις 24.455,94 μονάδες, καταγράφοντας μια αξιόλογη πτώση 17,24%. Τον Μάρτη 2020, εν μέσω πανδημίας, ο δείκτης βρέθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο με μόλις 18.591,93 μονάδες καταγράφοντας αύξηση από τα χαμηλότερα μέχρι το άνοιγμά του σήμερα 30,54%.

Σε πρώτη φάση οι ΗΠΑ και πιο συγκεκριμένα στις 6 Μαρτίου 2020, με νόμο περί συμπληρωματικών πιστώσεων ενισχύουν με 8,3 δις δολάρια την ανάπτυξη εμβολίων. Έπειτα, προς στήριξη των οικογενειών, στις 18 Μαρτίου 2020 παρέχουν 105 δις δολάρια για άδειες ασθενείας επί πληρωμή, ανεργία και επισιτιστική βοήθεια. Με νόμο περί αρωγής και οικονομικής ασφάλειας, στις 27 Μαρτίου 2020, διαθέτουν 2,3 τρις δολάρια για ατομική και επιχειρηματική βοήθεια και οικονομική ώθηση.

Για οικονομική σταθεροποίηση και βοήθεια σε σοβαρά πληγέντες τομείς παρέχεται πίστωση και ρευστότητα σε μικρές επιχειρήσεις και αγορές. Συνολικά 500 δις δολάρια διατίθενται στο Ταμείο Σταθεροποίησης Συναλλαγών για δάνεια, εγγυήσεις δανείων και άλλες επενδύσεις. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των κεφαλαίων, 454 δις δολάρια, θα διατεθούν στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα Αποθεμάτων (FRB) για να υποστηρίξει τις πιστώσεις και τις ρευστότητές του για επιλέξιμες επιχειρήσεις, πολιτείες και δήμους.

Παρέχονται 349 δις δολάρια σε άμεσες πιστώσεις για εγγυήσεις δανείων μικρών επιχειρήσεων και πρόσθετη χρηματοδότηση για προγράμματα διαχείρισης μικρών επιχειρήσεων προς ανακούφιση των δανειοληπτών και δανειστών.

>>> Διαβάστε ΕΔΩ αναλυτικά όλα τα μέτρα στήριξης των ΗΠΑ <<<