Ποιο το αντίκτυπο του COVID-19 στις οικονομίες – Μέρος Α΄
Όπως όλα τα στοιχεία δείχνουν, σε καμιά περίπτωση οι οικονομίες των χωρών δεν ήταν προετοιμασμένες ώστε να αντιμετωπίσουν μια τόσο έντονη κρίση όπως αυτή του κορωνοϊού, καθώς σύμφωνα με το ΔΝΤ πρόκειται για τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση έπειτα αυτή της δεκαετίας του 1930.
Ο κορωνοϊός φαίνεται να είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια κρίση υγείας, αφού κατάφερε να δημιουργήσει καταστροφικές κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές κρίσεις που θα στιγματίσουν βαθιά τις κοινωνίες.
Οι κυβερνήσεις αγωνίζονται αφενός να επιβραδύνουν την εξάπλωση του ιού εφαρμόζοντας στρατηγικές κοινωνικής απόστασης, ως επί το πλείστον με τακτικές “lockdown” και αφετέρου επιχειρώντας πρώιμες δημοσιονομικές παρεμβάσεις για την σταθεροποίηση των αγορών.
Η προσοχή ωστόσο τώρα, στρέφεται στην επανεκκίνηση της οικονομίας και την προσαρμογή στα νέα δεδομένα, έπειτα των επιπτώσεων που έφερε η πανδημία, καθώς τώρα αρχίζουν να καταγράφονται σταδιακά οι συνέπειες.
Ποια οικονομικά μέτρα στήριξης ανακοίνωσαν οι κυβερνήσεις της κάθε χώρας και ποια επιρροή είχε τελικά το “lockdown” σε ΑΕΠ και αγορές; Πότε αναμένεται να ανακάμψει η κάθε οικονομία σύμφωνα με τις προβλέψεις της Κομισιόν;
>>> Διαβάστε ΕΔΩ τα οικονομικά μέτρα στήριξης 7 χωρών για τον COVID-19 <<<
Ελλάδα
Σύμφωνα με ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Άνοιξη του 2020, σοβαρά αναμένεται να πληγεί φέτος η οικονομία της Ελλάδας έπειτα από τις επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού αλλά και τα μέτρα στήριξης που έλαβε η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της εξάπλωσής του.
Μια πρώτη εικόνα της χώρας, με πληθυσμό 10.768.477 πολίτες, $222,785 δις ΑΕΠ και $20,845 Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ, δείχνει αποθαρρυντική για το 2020, καθώς το ΑΕΠ, σύμφωνα με την τρέχουσα πρόβλεψη της Κομισιόν, αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 9,7% φέτος, καταγράφοντας το υψηλότερο ποσοστό μείωσης από όλες τις χώρες της ΕΕ, καθώς η ανάκαμψη αναμένεται να φτάσει το 7,9% το 2021. Η Επιτροπή αναφέρει επίσης ότι το ποσοστό ανεργίας της χώρας ενδέχεται να φτάσει μέχρι και το 19,9% από το 17,3% που έλαβε χώρα το 2019.
Έπειτα από την παγκόσμια οικονομική αναταραχή που προκάλεσε η πανδημία, σε αχαρτογράφητα νερά πλέει πια και το ελληνικό χρηματιστήριο καθώς ο δείκτης βρισκόταν στα υψηλότερα επίπεδα τον Ιανουάριο 2020 με 948.64 μονάδες, ενώ στις 18 Μαΐου 2020 άνοιξε στις μόλις 596.68 μονάδες, άρα καταγράφεται μια αξιόλογη πτώση 37,1%. Τον Μάρτη 2020, εν μέσω πανδημίας, ο δείκτης βρέθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο με μόλις 484.4 μονάδες και έτσι εντοπίζουμε μια αύξηση από τα χαμηλότερα μέχρι το άνοιγμά του σήμερα 23,17%.
Για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας κορωνοϊού (COVID -19), μεταξύ άλλων, η Ελληνική Κυβέρνηση ανακοίνωσε μέτρα φορολογικών ελαφρύνσεων τον Μάρτιο του 2020. Τα μέτρα αυτά αφορούν επιχειρήσεις που έχουν αναστείλει ολικώς ή μερικώς την λειτουργία τους, δίνοντας παράταση έως 31.08.2020 για την καταβολή ποσών ΦΠΑ, αναστέλλοντας εισπράξεις φόρων που δεν είχαν καταβληθεί από τις 11.3.2020 έως τις 31.8.2020, καθώς σε ορισμένες περιπτώσεις επιτάχυνε τις επιστροφές φόρου εισοδήματος και ΦΠΑ.
Επιπλέον, ανακοινώθηκαν πρόσθετες φορολογικές ελαφρύνσεις και άλλα μέτρα στήριξης που θεσπίστηκαν στα τέλη Μαρτίου 2020 και τον Απρίλιο 2020, όπως 25% μείωση των εκτιμώμενων υποχρεώσεων σε δόσεις πληρωμών φόρου που οφείλονται μεταξύ 30.3.2020 και 30.4.2020, αναστολή πληρωμής δόσεων κεφαλαίου έως τις 30.9.2020 σχετικά με δάνεια και πιστώσεις που είχαν απόδοση έως τις 31.12.2019, κάλυψη τόκων πληρωμών δανείων προς εκτέλεση για μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις για τους μήνες Απρίλιο, Μάιο και Ιούνιο με δυνατότητα παράτασης για δύο ακόμη μήνες, ενίσχυση της ρευστότητας των εταιρειών μέσω της έκδοσης νέων δανείων καθώς και απαλλαγή των επιχειρήσεων από την καταβολή του 40% του ενοικίου ή την πληρωμή χρηματοδοτικών μισθώσεων για τον μήνα Απρίλιο του 2020. Παράλληλα, δόθηκε παράταση της προθεσμίας για την υποβολή φορολογικών δηλώσεων για δύο μήνες και σε κάποιες περιπτώσεις έως τις 29.5.20 ενώ σε περιπτώσεις ανεστάλησαν και οι φορολογικοί έλεγχοι.
>>> Όλες οι έρευνες και αναλύσεις της Brief <<<
Όσον αφορά την απασχόληση, εταιρείες των οποίων οι εργασίες έχουν ανασταλεί λόγω κρατικής εντολής, τα μέτρα υποστήριξης για τους υπαλλήλους είναι, ανάμεσα σε άλλα, η απαγόρευση απολύσεων από τις 18.3.2020 και για όσο διάστημα ισχύουν τα έκτακτα μέτρα, η είσπραξη αποζημίωσης του ποσού των 800 ευρώ, καθώς και η πλήρης κάλυψη κοινωνικής ασφάλισης των εργαζομένων από το κράτος. Παροχή άδειας ειδικού σκοπού δόθηκε επίσης σε εργαζόμενους γονείς παιδιών ηλικίας έως 15 ετών.
Σχετικά με τα μέτρα στήριξης κοινωνικής ασφάλισης δόθηκε αναστολή του δικαιώματος του κράτους να εισπράττει εκκρεμείς εισφορές κοινωνικής ασφάλισης έως τις 31.8.2020 ενώ πραγματοποιήθηκε μείωση κατά 25% των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης των ελεύθερων επαγγελματιών που αντιστοιχούν στον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 2020 εφόσον καταβλήθηκαν έως τις 10 Απριλίου 2020. Για τους ελεύθερους επαγγελματίες δόθηκε επίσης τρίμηνη παράταση της προθεσμίας για την πληρωμή των δόσεων των διακανονισμών με ημερομηνία λήξης από την 31.3.2020 και μετά.
>>> Διαβάστε ΕΔΩ αναλυτικά όλα τα μέτρα στήριξης της Ελλάδας <<<
Τουρκία
H οικονομία της Τουρκίας, στις αρχές του έτους σημείωνε πορεία ανάκαμψης έπειτα από μια βαθιά ύφεση δύο ετών. Η δε ανάκαμψη κράτησε πολύ λίγο αφού στη συνέχεια η χώρα δέχθηκε ισχυρό χτύπημα στην οικονομία έπειτα από το ξέσπασμα της πανδημίας.
Η Τουρκία βρέθηκε στην πρώτη δεκάδα με τα περισσότερα κρούσματα κορωνοϊού που σημειώθηκαν σε σχεδόν ένα μήνα και η έντονη αυτή επιτάχυνση του ποσοστού μόλυνσης ώθησε τη χώρα σε μια ισχυρή οικονομική αδυναμία, έπειτα από μία σειρά περιοριστικών μέτρων αλλά και των μέτρων που έλαβε σε επίπεδο δημοσιονομικής πολιτικής.
Σύμφωνα με την τρέχουσα πρόβλεψη της Κομισιόν, η χώρα με πληθυσμό 83.154.997 πολίτες, $813,810 δις ΑΕΠ και $9,683 Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ, πρόκειται να δεχθεί μείωση 5,4% στο ΑΕΠ για το 2020 ενώ φαίνεται να καταφέρνει να ανακάμπτει το 2021 στο 4,4%.
Καθώς η τουρκική λίρα δέχεται διαδοχικά χτυπήματα, το χρηματιστήριο της χώρας «εκτροχιάζεται», αφού από το υψηλότερο επίπεδο δηλαδή τις 123.556.1 μονάδες που κινούταν ο δείκτης τον Ιανουάριο 2020 ανοίγει στις 18 Μαΐου 2020 με 100.896,81 μονάδες, καταγράφοντας πτώση 18,3%. Το χαμηλότερο επίπεδο που άγγιξε ο δείκτης του χρηματιστηρίου εν μέσω της πανδημίας COVID-19 ήταν 83.675,33 μονάδες τον μήνα Μάρτιο 2020, άρα βλέπουμε ότι η αύξηση που έχει σημειώσει από τα χαμηλότερα επίπεδα μέχρι και σήμερα φτάνει το 20,58%.
Η Τουρκία ξεκίνησε με ένα πακέτο τόνωσης 21 σημείων, αποκαλούμενο ως ασπίδα οικονομικής σταθερότητας, αξίας σχεδόν 14,2 δισεκατομμυρίων ευρώ για την αντιμετώπιση της πανδημίας και μείωσε τα επιτόκια κατά 100 μονάδες βάσης. Επιπλέον, δεσμεύτηκε με μια «σειρά μέτρων» σχετικά με τη δημοσιονομική πολιτική, που περιλαμβάνει φορολογικές ελαφρύνσεις και αναβολές, καθώς και πιστωτικές εγγυήσεις και καθυστερήσεις στην αποπληρωμή δανείων.
>>> Οι οικονομικές εξελίξεις σήμερα <<<
Το τουρκικό Υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε την αναβολή πληρωμών που σχετίζονται με παρακράτηση φόρου, δηλώσεις ΦΠΑ και καταβολή κοινωνικών ασφαλίσεων και έγγραφα υπηρεσιών για τον Απρίλιο, Μάιο και Ιούνιο για εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε συγκεκριμένους κλάδους, μεταξύ άλλων, λιανικής, αυτοκινήτων, εφοδιασμού και μεταφορών, διαμονής, τροφίμων, ποτών και ενδυμάτων.
Το πακέτο τόνωσης που ανακοίνωσε η χώρα περιλαμβάνει τριμηνιαία αναβολή πληρωμών δανείου από εταιρείες και θα προσφέρει επιπλέον οικονομική υποστήριξη σε επιχειρήσεις που επηρεάζονται, μείωση του ΦΠΑ στα εσωτερικά αεροπορικά ταξίδια από 18% σε 1% για τρεις μήνες, ακύρωση φόρου διαμονής έως τον Νοέμβριο, αναβολή καταβολής κοινωνικών ασφαλίσεων κατά έξι μήνες για μέρος βιομηχανιών και βοήθεια χρηματοδότησης αποθεμάτων σε εισαγωγείς που πλήττονται από την παγκόσμια πανδημία.
>>> Διαβάστε ΕΔΩ αναλυτικά όλα τα μέτρα στήριξης της Τουρκίας <<<
Ιταλία
Ένα απότομο άλμα κρουσμάτων το οποίο συνέβαλε και στην ραγδαία καθημερινή τους αύξηση, κατέστησε την Ιταλία την πρώτη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που επλήγη από τον κορωνοϊό σε δραματικό βαθμό.
Η χώρα με πληθυσμό 60.254.680 πολίτες, $1,989 τρις ΑΕΠ και $32,947 Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ, ως πρώιμο επίκεντρο του ιού, αναμένεται να υποφέρει πολύ, με την τρέχουσα πρόβλεψη της Κομισιόν για μείωση στο ΑΕΠ 9,5% φέτος και ανάκαμψη 6,1% το 2021. Οι οικονομολόγοι δε, θέλουν το έλλειμα να εκτινάσσεται πάνω από 11% του ΑΕΠ και το χρέος να φτάνει στο 160% του ΑΕΠ.
Το χρηματιστήριο της χώρας φαίνεται να κινείται χωρίς σαφή κατεύθυνση καθώς ο δείκτης τον Φεβρουάριο 2020 εκινείτο στα υψηλότερα επίπεδα στις 25.477,55 μονάδες. Στις 18 Μαΐου 2020 άνοιξε με 16.998,15 μονάδες, άρα καταγράφεται μια πτώση 33,3%. Το χαμηλότερο επίπεδο που άγγιξε ο δείκτης του χρηματιστηρίου εν μέσω της πανδημίας COVID-19 ήταν τον μήνα Μάρτιο 2020 με 14.894,44 μονάδες, άρα βλέπουμε ότι η αύξηση που έχει σημειώσει από τα χαμηλότερα φτάνει το 14,1%.
Η Ιταλία ανακοίνωσε στις 8 Απριλίου 2020 «διάταγμα ρευστότητας», το οποίο περιλαμβάνει μέτρα που αποσκοπούν να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις, παρέχοντας εγγυήσεις δανείων, ανάληψη κρατικών κινδύνων από την αγορά και ορισμένες στοχευμένες φορολογικές ελαφρύνσεις.
Για περαιτέρω διευκόλυνση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση, το Εθνικό Ινστιτούτο Προώθησης και το Ίδρυμα χρηματοδότησης ανάπτυξης αύξησαν το όριο χρηματοδότησης για το τραπεζικό σύστημα από 1 εκατ. ευρώ σε 3 εκατ. ευρώ. Οι πολύ μικρές επιχειρήσεις και οι μικρομεσαίες όλων των τύπων μπορούν να επωφεληθούν από ένα μορατόριουμ για ένα συνολικό όγκο δανείων που εκτιμάται σε περίπου 220 εκατ. ευρώ. Μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2020, ο ιταλικός οργανισμός εξαγωγικών πιστώσεων εκδίδει εγγυήσεις για δάνεια 200 δις ευρώ που χορηγούνται σε εταιρείες οποιουδήποτε μεγέθους εκ των οποίων 30 δις για μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Σχετικά με την απασχόληση, η ιταλική κυβέρνηση παρέχει στους εργοδότες τη δυνατότητα να αναστείλουν ή να μειώσουν την εργασιακή δραστηριότητα (σε περιπτώσεις) και να υποβάλουν αίτηση για επιταγή «μισθολογικής ολοκλήρωσης».
Αυτόνομοι και εποχιακοί εργαζόμενοι δύναται να αποζημιώνονται από την κυβέρνηση 600 ευρώ για τον μήνα Μάρτιο καθώς επίσης δόθηκε και ένα ταμείο απόλυσης ύψους 5 δις ευρώ για να παρέχει μισθό 9 εβδομάδων σε εργαζόμενους που δεν καλύπτονται από άλλα δίκτυα κοινωνικής ασφάλισης. Ιδρύεται παράλληλα ένα ταμείο ύψους 300 εκατ. ευρώ για το 2020 για την υποστήριξη εισοδήματος τελευταίας προσφυγής για τους εργαζόμενους και τους αυτοαπασχολούμενους που έπαψαν, μείωσαν ή ανέστειλαν τη εργασία τους ή την επιχείρησή τους λόγω της πανδημίας.
Όσον αφορά εργαζόμενους γονείς παιδιών κάτω των 12 ετών, είτε δουλεύουν σε ιδιωτικό, είτε σε δημόσιο τομέα, παρέχεται η δυνατότητα να επωφελούνται από γονική άδεια έως και 15 ημερών, που καλύπτεται από επίδομα κοινωνικής ασφάλισης ίση με το 50% της αμοιβής. Ως εναλλακτική λύση στη γονική άδεια, οι εργαζόμενοι μπορούν να επωφεληθούν από το επίδομα παιδικής φροντίδας, ύψους 600 ευρώ (1.000 ευρώ για γιατρούς, νοσηλευτές, προσωπικό που εργάζεται στον τομέα της υγείας και της βιοϊατρικής κλπ.)
>>> Διαβάστε ΕΔΩ αναλυτικά όλα τα μέτρα στήριξης της Ιταλίας <<<
*Το παρόν δημοσίευμα αποτελεί το Α’ μέρος της ανάλυσης των επιπτώσεων της πανδημίας του κορωνοϊού (COVID-19) επτά (7) χωρών, με κριτήριο αυτές που γειτονεύουν με την Κύπρο και έχουν άμεση σχέση με αυτή, χώρες με την ισχυρότερη οικονομία παγκοσμίως, καθώς και αυτές που επλήγησαν στον μέγιστο βαθμό. Πρόκειται για τις Ελλάδα, Τουρκία, Ιταλία, Αγγλία, Γερμανία, Ρωσία και ΗΠΑ.