Νομοσχέδιο για εκσυγχρονισμό της Στατιστικής Υπηρεσίας Κύπρου ενέκρινε και απέστειλε στην Βουλή για συζήτηση και ψήφιση το Υπουργικό Συμβούλιο, σε συνεδρία του στις 13 Απριλίου.

Όπως αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση που το συνοδεύει, το προτεινόμενο νομοσχέδιο που τιτλοφορείται «Ο περί Επίσημων Στατιστικών Νόμος του 2019», το οποίο έχει ελεγχθεί νομοτεχνικά από τη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας, αποσκοπεί στην αναθεώρηση και εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας που διέπει την ανάπτυξη, παραγωγή και διάδοση των επίσημων στατιστικών στην Κύπρο. 

Επιπρόσθετα, το νομοσχέδιο προνοεί την κατάργηση του περί Στατιστικής Νόμου, αρ. 15(Ι) του 2000 και την αντικατάστασή του με τον περί Επίσημων Στατιστικών Νόμο του 2019, ο οποίος συνάδει με τις πρόνοιες του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 223/2009 για τις ευρωπαϊκές στατιστικές, με έμφαση στην πρόσφατη τροποποίησή του με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2015/759.

>>> Ροή Ειδήσεων Brief – Επιλεγμένο περιεχόμενο <<<

Το νομοσχέδιο επιχειρεί επίσης να περιλάβει υποδείξεις που επισημάνθηκαν κατά τη διαδικασία επιθεώρησης του εθνικού στατιστικού συστήματος από ομάδα ομοτίμων (peer review), που διενεργήθηκε στην Κύπρο τον Μάρτιο 2015. Σημειώνεται πως, η επόμενη ανάλογη επιθεώρηση είναι προγραμματισμένη για τη διετία 2021-2022.

Οι κυριότερες αλλαγές
Βάσει των όσων αναφέρονται στην εισηγητική έκθεση, οι κυριότερες νέες πρόνοιες που περιλαμβάνει το νομοσχέδιο αφορούν:

• Στην οριοθέτηση του εθνικού στατιστικού συστήματος, το οποίο περιλαμβάνει, εκτός από τη Στατιστική Υπηρεσία, και τα Υπουργεία, Τμήματα και Υπηρεσίες ή νομικά πρόσωπα δημόσιου δικαίου (εφεξής «άλλες εθνικές αρχές») που παράγουν ευρωπαϊκές στατιστικές στη βάση νομοθετικών πράξεων της ΕΕ και τις υποβάλλουν στη Eurostat,
• Στην ενδυνάμωση του συντονιστικού ρόλου της Στατιστικής Υπηρεσίας εντός του εθνικού στατιστικού συστήματος και στην απόδοση συγκεκριμένων αρμοδιοτήτων στον Διευθυντή της Στατιστικής Υπηρεσίας,
• Στον ορισμό λειτουργού-επικεφαλής για θέματα επίσημων στατιστικών στις άλλες εθνικές αρχές, ο οποίος θα έχει την ευθύνη εφαρμογής των προνοιών του προτεινόμενου νομοσχεδίου και ειδικότερα της εφαρμογής των στατιστικών αρχών και της διασφάλισης της ποιότητας των στατιστικών,
• Στη διαμόρφωση του πλαισίου συνεργασίας με την Κεντρική Τράπεζα,
• Στον καθορισμό των κριτηρίων στατιστικής ποιότητας που πρέπει να διέπουν τα στοιχεία που παράγονται ώστε να διασφαλίζεται η εμπιστοσύνη του κοινού στις στατιστικές, σύμφωνα και με τον Κώδικα Ορθής Πρακτικής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές,
• Στην ενδυνάμωση των ρυθμίσεων σε σχέση με την πρόσβαση και χρήση των διοικητικών αρχείων για σκοπούς παραγωγής στατιστικών,
• Στη βελτίωση των ρυθμίσεων για τη συλλογή των στοιχείων και την προστασία των εμπιστευτικών δεδομένων, και
• Στην επικαιροποίηση των διατάξεων που αφορούν στα αδικήματα και τις ποινές.

Σύσταση Επιτροπής Συντονισμού για τις Επίσημες Στατιστικές
Ανάμεσα σε άλλα, το νομοσχέδιο προνοεί και την ίδρυση Επιτροπής Συντονισμού για τις Επίσημες Στατιστικές, η οποία θα αποτελείται από τον Διευθυντή της Στατιστικής Υπηρεσίας και όλους τους επικεφαλής για θέματα επίσημων στατιστικών στις άλλες εθνικές αρχές.
    
Βάσει των σχετικών διατάξεων, ο Διευθυντής της Στατιστικής Υπηρεσίας συγκαλεί και προεδρεύει των συναντήσεων της Επιτροπής Συντονισμού για τις Επίσημες Στατιστικές.
    
Αρμοδιότητα της Επιτροπής Συντονισμού για τις Επίσημες Στατιστικές είναι η ενημέρωση και ο συντονισμός των μελών του Εθνικού Στατιστικού Συστήματος σε θέματα ανάπτυξης, παραγωγής και διάδοσης των επίσημων στατιστικών, περιλαμβανομένης της συνεισφοράς των μελών του Εθνικού Στατιστικού Συστήματος στον καταρτισμό των προγραμμάτων στατιστικών δραστηριοτήτων.

Επίσης, η Επιτροπή Συντονισμού για τις Επίσημες Στατιστικές δύναται να εκδίδει κανόνες που ρυθμίζουν τον τρόπο λειτουργίας της.

>>> Οι οικονομικές εξελίξεις σήμερα <<<

Λειτουργία Στατιστικού Συμβουλίου
Επιπρόσθετα το νομοσχέδιο προνοεί και τη σύσταση Στατιστικού Συμβουλίου, το οποίο θα αποτελεί συμβουλευτικό όργανο του Εθνικού Στατιστικού Συστήματος.
    
Σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις, το Στατιστικό Συμβούλιο παρακολουθεί, γνωμοδοτεί και υποβάλλει εισηγήσεις ως προς την ετοιμασία, εφαρμογή και περαιτέρω ανάπτυξη των προγραμμάτων στατιστικών δραστηριοτήτων. 

Επίσης, συμβουλεύει τον Διευθυντή και τους επικεφαλής για θέματα επίσημων στατιστικών στις άλλες εθνικές αρχές σε ζητήματα που άπτονται των στατιστικών αρχών.
    
Το Στατιστικό Συμβούλιο συνίσταται από τον Πρόεδρο και δώδεκα άλλα μέλη, ως ακολούθως:

• Τον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Οικονομικών ή εκπρόσωπό του·
• Τον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων ή εκπρόσωπό του·
• Τον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος ή εκπρόσωπό του·
• Τον Διευθυντή της Στατιστικής Υπηρεσίας·
• Έναν εκπρόσωπο της Κεντρικής Τράπεζας·
• Έναν εκπρόσωπο των άλλων εθνικών αρχών, μέλος της Επιτροπής Συντονισμού για τις Επίσημες Στατιστικές·
• Δύο εκπροσώπους των εργοδοτικών οργανώσεων·
• Δύο εκπροσώπους των συνδικαλιστικών οργανώσεων·
• Δύο ακαδημαϊκούς από κυπριακά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης·
• Έναν εκπρόσωπο της Κυπριακής Στατιστικής Εταιρείας.

Τονίζεται πως, ο Πρόεδρος και τα άλλα μέλη του Στατιστικού Συμβουλίου είναι πρόσωπα που έχουν γνώσεις, πείρα ή ασχολούνται με θέματα στατιστικής ή άλλα συναφή θέματα και τα πρόσωπα αυτά θα διορίζονται από το Υπουργικό Συμβούλιο.

Η θητεία των μελών του Στατιστικού Συμβουλίου, εκτός από τα ως εκ της θέσης τους (ex officio) μέλη, είναι πενταετής και μπορεί να ανανεωθεί άπαξ.
    
Σύμφωνα με τις πρόνοιες του νομοσχεδίου, μέλος του Στατιστικού Συμβουλίου το οποίο δεν ανήκει στη δημόσια υπηρεσία της Δημοκρατίας μπορεί να παραιτηθεί οποτεδήποτε από τη θέση του, κοινοποιώντας γραπτώς στο Υπουργικό Συμβούλιο την απόφασή του, ενώ οι εξουσίες του Στατιστικού Συμβουλίου ασκούνται, ακόμα και σε περίπτωση χήρευσης οποιασδήποτε θέσης, από τα μέλη του.
    
Προνοείται ακόμη πως, το Στατιστικό Συμβούλιο συνεδριάζει εντός ενός μηνός από την ημέρα που ο Διευθυντής της Στατιστικής Υπηρεσίας τού έχει κοινοποιήσει οποιοδήποτε από τα προγράμματα στατιστικών δραστηριοτήτων και όποτε άλλοτε κρίνεται αναγκαίο, ενώ το Στατιστικό Συμβούλιο δύναται να εκδίδει κανόνες που ρυθμίζουν τον τρόπο λειτουργίας του.

>>> Διαβάστε εδώ ειδήσεις και στην αγγλική <<<

Προγράμματα στατιστικών δραστηριοτήτων
Πέραν των πιο πάνω, βάσει των διατάξεων του νομοσχεδίου, η Στατιστική Υπηρεσία, με τη συνεισφορά των άλλων εθνικών αρχών, θα καταρτίζει πολυετές πρόγραμμα στατιστικών δραστηριοτήτων, διάρκειας τριών έως και πέντε χρόνων, στο οποίο περιλαμβάνονται οι έρευνες ή άλλες εργασίες που θα διεξαχθούν κατά τη διάρκεια της χρονικής αυτής περιόδου, το οποίο κοινοποιείται στο Στατιστικό Συμβούλιο, ενώ έρευνα ή άλλη εργασία δύναται να διεξαχθεί αναφορικά με οποιοδήποτε οικονομικό, δημογραφικό, κοινωνικό, περιβαλλοντικό ή γεωργικό θέμα.
    
Στο πολυετές πρόγραμμα αναφέρονται, σε σχέση με κάθε έρευνα ή άλλη εργασία, ο σκοπός και η γενική περιγραφή της, το υπολογιζόμενο κόστος και το χρονοδιάγραμμα δημοσιοποίησης των αποτελεσμάτων.
    
Το πολυετές πρόγραμμα στατιστικών δραστηριοτήτων θα εγκρίνεται από το Υπουργικό Συμβούλιο και ο Υπουργός Οικονομικών μεριμνά για τη διασφάλιση των απαιτούμενων πόρων για την υλοποίησή του.
    
Επίσης, η Στατιστική Υπηρεσία, με τη συνεισφορά των άλλων εθνικών αρχών, θα καταρτίζει επίσης ετήσιο πρόγραμμα στατιστικών δραστηριοτήτων, στο οποίο περιλαμβάνονται εκείνες οι έρευνες ή άλλες εργασίες που αναφέρονται στο πολυετές πρόγραμμα οι οποίες θα διεξαχθούν κατά τη διάρκεια του υπό αναφορά έτους, το οποίο και θα κοινοποιείται στο Στατιστικό Συμβούλιο.
    
Τονίζεται πως, κατά τη διαδικασία ετοιμασίας του πολυετούς και του ετήσιου προγράμματος στατιστικών δραστηριοτήτων, η Στατιστική Υπηρεσία μεριμνά ώστε να λαμβάνει επαρκή πληροφόρηση για τις ανάγκες διάφορων ομάδων χρηστών για στατιστικά στοιχεία. Τέτοιες ομάδες χρηστών ορίζονται ο ευρύτερος δημόσιος τομέας, ο επιχειρηματικός κόσμος, η ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και η κοινωνία των πολιτών.
    
Εξάλλου, το πολυετές και το ετήσιο πρόγραμμα στατιστικών δραστηριοτήτων καταρτίζονται μέχρι το τέλος Οκτωβρίου του χρόνου πριν από την έναρξη της περιόδου στην οποία αναφέρονται.
    
Επιπρόσθετα, η Στατιστική Υπηρεσία και οι άλλες εθνικές αρχές δύνανται, σε έκτακτες ή απρόβλεπτες περιπτώσεις, να προβούν στη διεξαγωγή έρευνας ή άλλης εργασίας που δεν περιλαμβάνεται στο πολυετές πρόγραμμα, ενώ η Στατιστική Υπηρεσία θα αξιολογεί σε τακτική βάση την υλοποίηση των προγραμμάτων στατιστικών δραστηριοτήτων.

>>> Bloomberg στην ελληνική <<<

Ανάθεση εργασίας σε ιδιώτες
Με την ψήφιση του νομοσχεδίου, ακόμη, η Στατιστική Υπηρεσία και οι άλλες εθνικές αρχές θα μπορούν να αναθέσουν τη διεξαγωγή οποιασδήποτε έρευνας ή τμήματος έρευνας ή άλλης εργασίας σε ιδιώτη, με τη σύναψη δημόσιας σύμβασης, όπως ο όρος αυτός ερμηνεύεται στο άρθρο 2 του περί του Συντονισμού των Διαδικασιών Σύναψης Δημόσιων Συμβάσεων Προμηθειών, Έργων και Υπηρεσιών και για Συναφή Θέματα Νόμου του 2006, υπό τη γενική επίβλεψη του Διευθυντή ή του επικεφαλής για θέματα επίσημων στατιστικών ή εκπροσώπων τους. 
    
Η διασφάλιση της τήρησης του στατιστικού απορρήτου αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάθεση εργασίας σε ιδιώτη, ενώ ο ιδιώτης τηρεί τις διατάξεις και υπόκειται στις κυρώσεις που προβλέπονται στον Νόμο.

Αδικήματα και ποινές
Στο νομοσχέδιο, επίσης, προβλέπονται και σειρά αδικημάτων και ποινές που δύναται να επιβληθούν. Ειδικότερα και βάσει των διατάξεων του νομοσχεδίου, οποιοδήποτε πρόσωπο, νομικό ή φυσικό, 

• αρνείται, παραλείπει ή αμελεί να παρέχει στοιχεία στη Στατιστική Υπηρεσία ή σε άλλη εθνική αρχή· ή 
• δε συμμορφώνεται με τα χρονικά πλαίσια που θέτει η Στατιστική Υπηρεσία ή άλλη εθνική αρχή για τη συλλογή στοιχείων· ή
• παρέχει ψευδή, ελλιπή ή ανακριβή στοιχεία στη Στατιστική Υπηρεσία ή σε άλλη εθνική αρχή· ή 
• αρνείται την πρόσβαση της Στατιστικής Υπηρεσίας ή άλλης εθνικής αρχής σε διοικητικά αρχεία ή σε αρχεία ιδιωτών με σκοπό τη χρήση τους για στατιστικούς σκοπούς, 

είναι ένοχο ποινικού αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται σε φυλάκιση για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τα τέσσερις χιλιάδες ευρώ (€4.000) ή και στις δύο αυτές ποινές.
    
Επίσης, οποιοσδήποτε λειτουργός της Στατιστικής Υπηρεσίας ή άλλης εθνικής αρχής και οποιοσδήποτε ιδιώτης, παραβιάσει εκούσια την εμπιστευτικότητα στοιχείων που έχει στη διάθεσή της η Στατιστική Υπηρεσία ή άλλη εθνική αρχή ή προβεί σε οποιαδήποτε παραβίαση των προνοιών του άρθρου 16 είναι ένοχος ποινικού αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται σε φυλάκιση για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τα δύο χρόνια ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τα πέντε χιλιάδες ευρώ (€5.000) ή και στις δύο αυτές ποινές.
    
Εξάλλου, οποιοδήποτε πρόσωπο το οποίο: 

• χωρίς νόμιμη εξουσιοδότηση δημοσιοποιεί ή κοινοποιεί σε οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο, εκτός κατά τη συνήθη άσκηση των καθηκόντων του, οποιαδήποτε πληροφορία που περιήλθε σε γνώση του κατά την άσκηση των καθηκόντων του· ή
• ενώ έχει στην κατοχή του πληροφορία η οποία εν γνώσει του τού αποκαλύφθηκε κατά παράβαση των διατάξεων του παρόντος Νόμου, δημοσιοποιεί ή κοινοποιεί την εν λόγω πληροφορία· ή
• ψευδώς παριστάνει τον εαυτό του ότι ασκεί καθήκοντα δυνάμει του παρόντος Νόμου ή ζητά πληροφορίες, ενώ δεν είναι εξουσιοδοτημένο να το πράξει,

είναι ένοχο ποινικού αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται σε φυλάκιση για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τα πέντε χιλιάδες ευρώ (€5.000) ή και στις δύο αυτές ποινές.
    
Επίσης, οποιοδήποτε πρόσωπο που έχει πρόσβαση σε εμπιστευτικά δεδομένα της Στατιστικής Υπηρεσίας παραβιάσει τους όρους της αίτησης παροχής στοιχείων, είναι ένοχο ποινικού αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται σε φυλάκιση για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τα δύο χρόνια ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τα πέντε χιλιάδες ευρώ (€5.000) ή και στις δύο αυτές ποινές.
    
Ακόμη, οποιοσδήποτε ερευνητής που έχει πρόσβαση σε εμπιστευτικά στοιχεία από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Eurostat) με βάση τις πρόνοιες του άρθρου 23 του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 223/2009 ή που έχει λάβει εμπιστευτικά στοιχεία στη βάση αντίστοιχης νομοθεσίας οποιουδήποτε κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης προβεί στο έδαφος της Δημοκρατίας σε παραβίαση του στατιστικού απορρήτου είναι ένοχος ποινικού αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται σε φυλάκιση για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τα δύο χρόνια ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τα πέντε χιλιάδες ευρώ (€5.000) ή και στις δύο αυτές ποινές.

>>> Ροή Ειδήσεων Brief – Επιλεγμένο περιεχόμενο <<<
    
Ταυτόχρονα, οποιοδήποτε πρόσωπο προβεί σε ενέργειες που καταστρατηγούν και επηρεάζουν την επαγγελματική ανεξαρτησία της Στατιστικής Υπηρεσίας και των άλλων εθνικών αρχών, κατά την ανάπτυξη, την παραγωγή και τη διάδοση των επίσημων στατιστικών, είναι ένοχο ποινικού αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται σε φυλάκιση για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τα δύο χρόνια ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τα πέντε χιλιάδες ευρώ (€5.000) ή και στις δύο αυτές ποινές.

Αξίζει, τέλος, να αναφερθεί πως, στα πλαίσια της ετοιμασίας του νομοσχεδίου, διενεργήθηκε άτυπη δημόσια διαβούλευση κατά την οποία οι εμπλεκόμενοι φορείς κλήθηκαν όπως το μελετήσουν και, σε περίπτωση που το επιθυμούσαν, εκφράσουν γραπτώς τις απόψεις και τα σχόλιά τους ώστε να ληφθούν υπόψη στη διαμόρφωση του κειμένου.