Γράφει ο Χαράλαμπος Ζάκος
Τις λανθασμένες αναπτύξεις που επιτελούνταν επί σειρά ετών στον Πρωταρά έφεραν στην επιφάνεια οι τελευταίες πλημμύρες με την περιοχή να πληρώνει αν και αργοπορημένα τον λογαριασμό. Η απότομη και συνάμα ταχεία οικοδομική εξέλιξη της περιοχής, ιδιαίτερα έως το 1990 λόγω και απουσίας σχετικής νομοθεσίας, προκάλεσε την άτακτη, άναρχη, ανοργάνωτη και λίγο πολύ στα κουτουρού οικοδομική και πολεοδομική ανάπτυξη. Ακόμη και πολλές αναπτύξεις που έγιναν μετά το 1990 λόγω του ότι σχεδιάστηκαν ή και διαμορφώθηκαν προ της ύπαρξης της νομοθεσίας συνέχισαν να εμποδίζουν τον σωστό πολεοδομικό σχεδιασμό. Αποτέλεσμα όλου αυτού είναι να εμφανίζονται κατά καιρούς διάφορα σοβαρότατα προβλήματα, όπως αυτό με την πλημμύρα, τα οποία αναμένεται ότι θα εντείνονται λόγω και της κλιματικής αλλαγής όπως προειδοποιούν επιστήμονες και αρμόδιοι Φορείς. 

Αυτό εξάλλου προειδοποιεί και το Επιστημονικό Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου (ΕΤΕΚ), με το οποίο η Brief συνομίλησε, αφού το Επιμελητήριο δεν αποτελείται μόνο από ειδικούς αλλά είναι και ο Σύμβουλος του κράτους σε τέτοιου είδους ζητήματα. 

Συγκεκριμένα το ΕΤΕΚ ζητά όπως επισπευσθεί η μελέτη και υλοποίηση αντιπλημμυρικών έργων, αλλά και έναν νέο καλύτερο πολεοδομικό σχεδιασμό. 

Μάλιστα, το ΕΤΕΚ σημειώνει πως ίσως το πιο σημαντικό μάθημα από την πλημμύρα στην περιοχή του Πρωταρά είναι η προστασία και η συντήρηση των υδατορεμάτων και ρυακιών, τονίζοντας πως τα προβλήματα που παρατηρήθηκαν επιβεβαιώνουν πως η υπογειοποίηση ή αντικατάσταση υδατορεμάτων με οχετούς δεν είναι καθόλου καλή πρακτική για την Κύπρο. 

«Προφανώς θα πρέπει να υπάρχει πλήρης απαγόρευση της κατάργησης υδατορεμάτων σε ιδιωτική γη λόγω πιέσεων για ανάπτυξη, κάτι που δυστυχώς φαίνεται να έχει γίνει στο παρελθόν και στην περιοχή αυτή», όπως μεταφέρεται χαρακτηριστικά από το ΕΤΕΚ. 

Μιλώντας στην Brief ο Πρόεδρος του ΕΤΕΚ, Κωνσταντίνος Κωνσταντή σημείωσε πως λόγω της κλιματικής αλλαγής αυτά τα φαινόμενα θα είναι όλο και πιο συχνά και θα πρέπει το κράτος να προχωρήσει με διορθωτικές ενέργειες. 

Ο κ. Κωνσταντή ανέφερε στην Brief πώς εντοπίζονται 4 προβλήματα και θα πρέπει το κράτος να προχωρήσει με ενέργειες και απαγορεύσεις. 

Ειδικότερα ο κ. Κωνσταντή υπογραμμίζει πως θα πρέπει να απαγορευθεί η σφράγιση εδάφους με αλόγιστη χρήση μπετόν, καθώς όπως επεξηγεί αν κάποιος τσιμεντοποιήσει ολόκληρο του το οικόπεδο το νερό θα βγαίνει έξω. 

Δεύτερον, σύμφωνα με τον κ. Κωνσταντή, για κάποιους παλαιούς δρόμους θα πρέπει να γίνουν νέες μελέτες και αναγκαία αντιπλημμυρικά έργα καθώς δεν είχε προβλεφθεί η συλλογή ομβρίων υδάτων. 

Τρίτον, πρέπει να σταματήσει η υπογειοποίηση υδατορεμάτων, αργακίων, ποταμούς, καθώς οι βροχές συμπαρασύρουν κλαδιά και άλλα αντικείμενα με αποτέλεσμα να περιορίζεται η φέρουσα ικανότητα τους.

«Ο πολεοδομικός σχεδιασμός. Να λαμβάνει σοβαρά υπόψη ότι είναι ζώνη προστασίας 5 μέτρα δεξιά και 5 μέτρα αριστερά ενός ρυακιού, ενός υδατορέματος, ενός ποταμού», συμπλήρωσε ο κ. Κωνσταντή. Όσον αφορά τις υδρολογικές μελέτες ο κ. Κωνσταντή σημείωσε πως αυτές για να βοηθήσουν ουσιαστικά θα πρέπει να γίνονται ομαδοποιημένες και όχι ανά οικία. 

Καταληκτικά ο κ. Κωνσταντή ανέφερε πως θα πρέπει να γίνουν μελέτες, να εντοπιστούν τα σημεία που έγιναν αστοχίες και να προχωρήσουν τα κατάλληλα έργα. 

Πολεοδομία: Δεν υπήρχε νομοθεσία πριν το 1990  

Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε στην Brief πηγή από το Τμήμα Πολεοδομίας, στην Κύπρο αν και δεν παρατηρείται το μπάζωμα ρεμάτων, εντούτοις, υπάρχουν προβλήματα για αναπτύξεις που ξεκίνησαν πριν από το 1990. Και αυτό διότι δεν υπήρχε ο περί Πολεοδομίας Νόμος ο οποίος τέθηκε σε εφαρμογή μετά το 1990. 

Όπως μας τονίστηκε το Τμήμα Πολεοδομίας από το 1990 και έπειτα δίνει ιδιαίτερη προσοχή στο να μην γίνονται οικιστικές ζώνες ή να εκδίδονται άδειες πάνω σε κοίτες ποταμού, ωστόσο υπάρχουν περιπτώσεις όπου κάτι τέτοιο έχει συμβεί, αφού δεν υπήρχε η εν λόγω νομοθεσία. 

Σε ερώτημα μας σχετικά με το γιατί δεν αποχαρακτηρίζονται αυτές οι περιοχές μας ειπώθηκε πως σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο προκύπτουν προβλήματα και παράλληλα θα πρέπει να δοθούν αποζημιώσεις. Παρ’ όλα αυτά σε τέτοιες περιπτώσεις, όπως τόνισε η πηγή μας, λαμβάνονται ειδικά μέτρα κατά τον σχεδιασμό των αναπτύξεων. 

Χαρακτηριστικό παράδειγμα των πιο πάνω είναι και πολλά αιτήματα από ιδιοκτήτες ακινήτων που βρίσκονται σε ζώνη προστασίας και οι οποίοι ζητούν να κτίσουν. Αιτήματα που όμως δεν ικανοποιούνται, όπως μας μεταφέρθηκε. 

Ένα άλλο ζήτημα είναι και αυτό της σφράγισης εδάφους, κάτι εξάλλου που ανέφερε και το ΕΤΕΚ. Όπως σημείωσε η πηγή μας όταν τσιμεντώνεις παντού, μαζί και τις αυλές, το νερό δεν μπορεί να απορροφηθεί. Κάτι που παρατηρήθηκε και στις πρόσφατες πλημμύρες. 

Σχετικά με το τι κάνει η Πολεοδομία για τα πιο πάνω, όπως μας ειπώθηκε, το Τμήμα πλέον, λόγω και των ακραίων καιρικών φαινομένων που γίνονται όλο και πιο συχνά, είναι ακόμη πιο προσεκτικό και έχει ενσωματώσει πρόνοιες για σφράγιση εδάφους, ωστόσο την ίδια ώρα παρατηρείται πρόβλημα για το κατά πόσον αυτές τηρούνται ή όχι. Όπως χαρακτηριστικά μας επεξηγήθηκε αν κάποιος μετά από 5 χρόνια αποφασίσει να κάνει μπετόν την αυλή του είναι εξαιρετικά δύσκολο να εντοπιστεί. 

Ξεκίνησε έρευνα ο Νουρής

Εξάλλου, άσχετη με τα προβλήματα τα οποία παρατηρήθηκαν δεν είναι και η δήλωση του Υπουργού Εσωτερικών, Νίκου Νουρή σχετικά με τυχόν κακοτεχνίες ή παράνομες επεμβάσεις, ο οποίος ήδη αναζητά ευθύνες και γι’ αυτό βρίσκεται σε εξέλιξη σχετική διαδικασία. «Όχι μόνο θα αναζητηθούν, αλλά ήδη πολλές είναι σε διαδικασία», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Υπουργός.

Μάλιστα, η επείγουσα ανάγκη για αλλαγή στον πολεοδομικό σχεδιασμό αλλά και σε διορθωτικές κινήσεις διαφαίνεται και από τα 7 εκατ. ευρώ που δίνονται από το Ταμείο Συνοχής της ΕΕ για τέτοιούς είδους βελτιωτικά έργα, αλλά και η έναρξη έργων τον επόμενο μήνα στην ευρύτερη περιοχή Παραλιμνίου για αποτροπή τέτοιων φαινομένων. 

Η πρώτη εκτίμηση δείχνει ότι λόγω των πλημμυρών έχουμε ζημιές σε:

• στη Λάρνακα σε περίπου 53 κατοικίες και 3 επαγγελματικά υποστατικά,
• στη Δρομολαξιά σε 8 κατοικίες και σε 5 αυτοκίνητα, και στην ελεύθερη περιοχή Αμμοχώστου
• σε 43 κατοικίες, 17 εκ των οποίων είναι εξοχικά και 26 είναι μόνιμες κατοικίες, ενώ υπάρχουν και κάποιες ελαφρότερες ζημιές σε 12 ξενοδοχειακές μονάδες και 33 επαγγελματικά υποστατικά.

Υπενθυμίζεται πως το μέγεθος των ζημιών θα εκτιμηθεί και το Υπουργικό θα αποφασίσει για αποζημιώσεις.