•    Ασκήσεις επί χάρτου για ΑΕΠ, πληθωρισμό και ενεργειακά
•    Ενεργειακό κόστος και πληθωρισμός απροσδιορίστου έκτασης και διάρκειας
•    Ο πόλεμος κρίνει και καθορίζει το παρόν και το μέλλον επιχειρήσεων και νοικοκυριών

ΓΡΑΦΕΙ Η
ΧΡΥΣΩ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ

Σε αχαρτογράφητα νερά βαδίζουν οι επιχειρήσεις, οι τράπεζες και συνεπώς τα κυπριακά νοικοκυριά, καθώς η γεωπολιτική κρίση - πριν εκδοθεί ακόμη ο τελικός λογαριασμός της πανδημίας - δημιουργεί νέα δεδομένα. Η ρωσο-ουκρανική κρίση αποτελεί και τον σημαντικότερο κίνδυνο για την πορεία των πληθωριστικών πιέσεων, καθώς είναι ανοικτό το ενδεχόμενο να προκληθούν επιπλέον διαταραχές στην προσφορά φυσικού αερίου και πετρελαίου, με ακόμη μεγαλύτερη επιβάρυνση του κόστους ενέργειας, και με πρόσθετες επιπτώσεις στις τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών, κυρίως στις χώρες της Ε.Ε. στην οποία ανήκει και η Κύπρος.

Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών και επιχειρήσεων, ήδη οι επιπτώσεις από την αύξηση του ενεργειακού κόστους που σημειώθηκε προ της γεωπολιτικής κρίσης,  θα «μετρηθούν» τους επόμενους μήνες και θα διαφανεί εάν τα κυπριακά νοικοκυριά αλλά και οι επιχειρήσεις, κυρίως του τουρισμού, θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στην εξυπηρέτηση των δανειακών τους υποχρεώσεων.

Στο επικίνδυνο σκηνικό που στήνεται, υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που εκτιμάται ότι θα δημιουργήσουν ιδιαίτερα προβλήματα τόσο στα νοικοκυριά όσο και στις επιχειρήσεις, τα οποία θα αποτυπωθούν στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών:

Πρώτο, έχει λήξει ήδη το μορατόριουμ και οι διευκολύνσεις που παραχωρήθηκαν σε δανειολήπτες κατά την πανδημική κρίση. 

Δεύτερο, έχουν λήξει τα κρατικά προγράμματα στήριξης της οικονομίας τα οποία υιοθετήθηκαν κατά την υγειονομική κρίση.

Τρίτο, δεν έχει καταγραφεί ακόμη στους λογαριασμούς των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων η αύξηση του ενεργειακού κόστους που προκύπτει από τη ρωσο-ουκρανική κρίση.

Τέταρτο, ήδη το πορτοφόλι τού μέσου νοικοκυριού συρρικνώνεται καθημερινά επίσης από τις αυξημένες τιμές σε τρόφιμα και σε άλλα προϊόντα.

Αν και όλοι συμφωνούν ότι είναι νωρίς να αποτιμήσει το ακριβές κόστος του πολέμου, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, θα είναι υψηλό.

Το πορτοφόλι τρύπησε

Ήδη, τα νοικοκυριά διαπιστώνουν ότι το διαθέσιμο εισόδημά τους πετσοκόβεται και κανένας δεν μπορεί να εκτιμήσει μετά βεβαιότητας εάν θα είναι σε θέση να ικανοποιούν τις υποχρεώσεις τους, με κύρια την πληρωμή της δόσης των δανείων τους και τις σημαντικότερες οφειλές τους. Γι’ αυτό και άλλα σημαντικά είδη κατανάλωσης όπως ένδυση, υπόδηση, ηλεκτρικά είδη περνούν σε δεύτερη μοίρα. Είναι χαρακτηριστικές δηλώσεις επιχειρηματία του λιανικού εμπορίου η οποία ανάφερε στη Brief ότι «όποιος λέει ότι δουλεύει αυτή την περίοδο, ψεύδεται».

Παρόλο που δεν έχει καταγραφεί στο ενεργητικό των τραπεζών ο πλήρης αντίκτυπος της πανδημίας, οι ανησυχίες αυξάνονται για τη δημιουργία νέων ΜΕΔ λόγω του ουκρανικού ζητήματος.

Όπως καταγράφουν και πάλι έγκυροι αναλυτές, «το μεγαλύτερο πρόβλημα συνεχίζει να παραμένει ο ψηλός πληθωρισμός ο οποίος συνδέεται και με το ύψος της καταναλωτικής δαπάνης. Οι πληθωριστικές πιέσεις εντείνονται λόγω της συνεχιζόμενης ανόδου των τιμών της ενέργειας σε συνδυασμό με την αυξημένη ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών οι οποίες αυξάνουν το κόστος μεταφοράς και παραγωγής». 

Κατανάλωση ο μεγάλος χαμένος

«Οι σημαντικότεροι κίνδυνοι», εξηγούσαν στη Brief, «συνδέονται με τις επιπτώσεις του πληθωρισμού στις καταναλωτικές δαπάνες. Το ύψος του πληθωρισμού θα κριθεί από την περαιτέρω εξέλιξη των τιμών της ενέργειας, τις προσδοκίες για την εξέλιξη των κυρίων οικονομικών κλάδων και κυρίως με τον τρόπο που οι καταναλωτές και οι επιχειρηματίες προσδοκούν να διαμορφωθούν οι  τιμές. Η συμπεριφορά τους θα είναι καθοριστική για τον τρόπο με τον οποίο δαπανούν, δανείζονται και επενδύουν».

Πάντως ως άμεσες επιπτώσεις είναι η επιβράδυνση του ρυθμού ανάκαμψης, η περαιτέρω αύξηση του πληθωρισμού, η αναστολή επενδυτικών σχεδίων και διεύρυνση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.

Πληροφορίες μας αναφέρουν πως στο Υπουργείο Οικονομικών συνεχίζουν να εργάζονται  σύμφωνα με τρία σενάρια: το βασικό, το μεσαίο και το δυσμενές. Το κάθε σενάριο κινείται σύμφωνα με διαφορετικές παραδοχές για το ΑΕΠ και τον πληθωρισμό και τις δημοσιονομικές επιπτώσεις.