• Αρχίζουν οι ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων με επίκεντρο την κρίση του COVID-19
• Ψάχνουν για υψηλά ρίσκα όπως πιστωτικό, κινδύνου αγοράς, ρευστότητας και λειτουργικού κινδύνου
• «Κλειδί» η επάρκεια κεφαλαίων

Γράφει Χρύσω Αντωνιάδου

«Πόσο ανθεκτικές είναι οι ευρωπαϊκές τράπεζες, μεταξύ των οποίων και οι κυπριακές, πώς επηρεάζονται από την πανδημία του COVID - 19 και ποια είναι η κατάσταση σε σχέση με τα κεφάλαιά τους;».

Αυτά τα τρία κύρια ερωτήματα και πολλά άλλα θα απαντηθούν στις ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (stress tests) που αρχίζουν τέλος Ιανουαρίου και ολοκληρώνονται τον προσεχή Ιούλιο από την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών. 

>>> Ροή Ειδήσεων Brief – Επιλεγμένο περιεχόμενο <<<

Οι ασκήσεις κρίνονται ως άκρως σημαντικές για τις συστημικές τράπεζες τη συγκεκριμένη περίοδο, καθώς  καλούνται να δώσουν μια εικόνα, μια ένδειξη ως προς το ύψος των κεφαλαίων που χρειάζονται για να απορροφήσουν τις ζημιές, σε περίπτωση υλοποίησης συγκεκριμένων ακραίων υποθετικών σεναρίων. 

Όπως η ίδια η ΕΑΤ καταγράφει, οι τράπεζες θα πρέπει να ανοίξουν τα χαρτιά τους υπολογίζοντας τα διάφορα ρίσκα στα οποία εκτίθενται όπως πιστωτικό κίνδυνο, κίνδυνο αγοράς, ρευστότητας και λειτουργικό κίνδυνο. Επίσης οι τράπεζες καλούνται να προβάλουν τις επιπτώσεις που δέχονται από τις βασικές πηγές εισοδημάτων τους. Δυο κύρια θέματα τα οποία θα τις απασχολήσουν είναι το μορατόριουμ (αναστολή δόσεων) και οι δημόσιες εγγυήσεις σε σχέση με την τρέχουσα κρίση του κορωνοϊού.

Εργαλείο διαχείρισης κινδύνων

Οι ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων αποτελούν ένα σημαντικό εργαλείο διαχείρισης κινδύνων και χρησιμοποιούνται για να προειδοποιήσουν τις τράπεζες σε σχέση με τις αρνητικές απρόβλεπτες επιπτώσεις από διάφορους κινδύνους.  
Τα υποθετικά σενάρια που χρησιμοποιούνται πρέπει να είναι μεν ακραία αλλά και ρεαλιστικά και θα πρέπει να περιλαμβάνουν μελλοντικές μεταβολές στις οικονομικές συνθήκες που ενδέχεται να προκαλέσουν δυσμενείς επιπτώσεις στην οικονομική κατάσταση των τραπεζών.  

Σημειώνεται ότι τα σενάρια που χρησιμοποιούνται για τις ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων δεν πρέπει να εκλαμβάνονται ως προβλέψεις των τραπεζών.  Είναι μόνο ασκήσεις που βοηθούν στην αξιολόγηση των κινδύνων τους, διευκολύνουν στον προγραμματισμό των κεφαλαίων και της ρευστότητας, συνεισφέρουν στην αξιολόγηση των αντοχών τους σε περίπτωση έκθεσής τους σε κινδύνους και στηρίζουν τον προγραμματισμό της διαχείρισης κρίσεων.  

Γνώστες του θέματος δήλωναν στη Brief ότι η άσκηση συνολικής αξιολόγησης αποτελείται από δύο κύριες φάσεις:

• Τον έλεγχο της ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών (AQR)
• Την άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (stress test).

Κατά την πρώτη φάση αξιολογείται η αξία των δανειακών χαρτοφυλακίων και των εξασφαλίσεων τους και των αντίστοιχων προβλέψεων, δηλαδή των ζημιών που προκύπτουν από το σύνολο του δανειακού χαρτοφυλακίου, παρέχοντας παράλληλα και το σημείο εκκίνησης για την άσκηση ακραίων καταστάσεων.   

Kατά τη δεύτερη φάση γίνεται προσομοίωση της κεφαλαιακής κατάστασης των τραπεζών  βάσει δύο τριετών μακροοικονομικών σεναρίων, του βασικού σεναρίου και του ακραίου σεναρίου. Με βάση το βασικό σενάριο οι τράπεζες θα πρέπει να τηρούν κατά την τριετή περίοδο συγκεκριμένο ελάχιστο δείκτη κεφαλαίων (Common Equity Tier 1).

>>> Ροή Ειδήσεων Brief – Επιλεγμένο περιεχόμενο <<<

Όπως δήλωναν οι ίδιες πηγές «στο βασικό σενάριο της άσκησης διερευνάται κατά πόσον τα υφιστάμενα κεφαλαιακά αποθέματα των τραπεζών είναι επαρκή σε ένα τριετές μακροοικονομικό περιβάλλον που συνάδει με τις παρούσες μακροοικονομικές προβλέψεις. Στο ακραίο σενάριο εξετάζονται οι αντοχές του τραπεζικού τομέα σε ακραίες μακροοικονομικές συνθήκες τριετούς διάρκειας». Η άσκηση πραγματοποιείται σύμφωνα με σχετική μεθοδολογία μεθοδολογίας της ΕΑΤ (Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών).

Ημερομηνίες – ορόσημα για τα ευρωπαϊκά stress tests:

• Έναρξη της άσκησης τέλος Ιανουαρίου 2021
• Πρώτη υποβολή αποτελεσμάτων στην ΕΑΤ στις αρχές Απριλίου 2021.
• Δεύτερη υποβολή στην ΕΑΤ στα μέσα Μαΐου 2021.
• Τρίτη υποβολή στην ΕΑΤ στα τέλη Ιουνίου 2021
• Τελική υποβολή στην ΕΑΤ στα μέσα Ιουλίου 2021.
• Δημοσίευση αποτελεσμάτων μέχρι το τέλος Ιουλίου 2021.

Συστάσεις ΔΝΤ

Ήδη, το ΔΝΤ έστειλε μια αυστηρή προειδοποίηση ότι «οι τράπεζες διαθέτουν σήμερα όσο υψηλή κεφαλαιακή επάρκεια χρειάζονται, αλλά μια ευρύτερη επιδείνωση της ποιότητας του ενεργητικού τους λόγω των νέων κόκκινων δανείων είναι πιθανό να μειώσει τη δανειοδοτική ικανότητα των τραπεζών μέσω του αντικτύπου της στα κέρδη και στα κεφαλαιακά αποθέματα ασφαλείας».

Συστήνει επίσης ότι:

• Οι τράπεζες που αντιμετωπίζουν ελλείψεις στα κεφάλαιά τους θα πρέπει να παρουσιάσουν ρεαλιστικά σχέδια για την αποκατάσταση του κεφαλαίου.
• Τα stress test μπορούν να χρησιμοποιούνται για τον εντοπισμό κεφαλαιακών ελλείψεων στο πλαίσιο ενός δυσμενούς σεναρίου, βοηθώντας στη στήριξη μέσω προληπτικών ανακεφαλαιοποιήσεων.
• Η απαγόρευση της διανομής μερισμάτων και της αγοράς ιδίων μετοχών θα πρέπει να διατηρηθεί μέχρι τη λήξη της κρίσης.

Ενημερωτικά να αναφέρουμε ότι η ΕΑΤ πραγματοποιεί ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων εντός στην Ε.Ε. σε συνεργασία με την ΕΚΤ, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου (ΕΣΣΚ) και τις εθνικές εποπτικές αρχές. Το δείγμα που περιλαμβάνεται στην άσκηση καλύπτει τις μεγαλύτερες συστημικές τράπεζες που εποπτεύονται από την ΕΚΤ. 

Στην άσκηση χρησιμοποιείται η μεθοδολογία και τα υποδείγματα της ΕΑΤ, ενώ τα σενάρια και τις βασικές υποθέσεις πραγματοποιούν από κοινού η ΕΑΤ, το ΕΣΣΚ, η ΕΚΤ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τα αποτελέσματα δημοσιεύονται από την ΕΑΤ.

Η ΕΑΤ αποφάσισε να αναβάλει για φέτος την άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων που ήταν προγραμματισμένη για πέρσι και η ΕΚΤ στηρίζοντας αυτή την απόφαση, ανέβαλε τη δική της άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων επίσης για το 2021.

Όπως εξηγούν τραπεζικοί κύκλοι «η όλη προσπάθεια επικεντρώθηκε στη  στήριξη της λειτουργίας των τραπεζών και στη διασφάλιση της συνέχειας των βασικών εργασιών τους, όπως είναι η υποστήριξη των πελατών τους».