• Ο ψηλός λογαριασμός της υγειονομικής κρίσης
• Οι δυσοίωνες εκτιμήσεις και το ακραίο σενάριο
• Οι ανατροπές στους σχεδιασμούς των τραπεζών

ΓΡΑΦΕΙ Η
ΧΡΥΣΩ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ

Η κυβέρνηση αντιμετώπισε με επιτυχία την πανδημία, λαμβάνοντας μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορωνοϊού και για την προστασία της δημόσιας υγείας, ωστόσο με υψηλό οικονομικό κόστος. 

Όπως σημειώνει και στην τελευταία του έκθεση το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, «η πρωτόγνωρη για τα παγκόσμια δεδομένα πανδημία COVID-19 και οι επιπτώσεις στην οικονομία δημιούργησαν την ανάγκη για τη λήψη δραστικών μέτρων από τις Κυβερνήσεις και τις Κεντρικές Τράπεζες. Ο μεγάλος βαθμός αβεβαιότητας τόσο για την πανδημία όσο και για τις τελικές επιπτώσεις στην οικονομία και στα δημόσια οικονομικά παραμένει». 

Το Συμβούλιο εκτιμά ότι, «παρά τα θετικά νέα στοιχεία που αφορούν στην εξέλιξη της πανδημίας, δεν πρέπει να επέλθει εφησυχασμός και χαλάρωση. Θα πρέπει να γίνεται συνεχώς πλήρης επαναξιολόγηση των μακροοικονομικών και δημοσιονομικών προβλέψεων και ειδικότερα κατά τον Σεπτέμβριο του 2020, περίοδος κατά την οποία πιθανόν να υπάρχουν νέα δεδομένα, και αναλόγως θα πρέπει προσαρμοστεί ο Κρατικός Προϋπολογισμός για το 2021 και ο μεσοπρόθεσμος σχεδιασμός για την επόμενη τριετία». 

Όπως παρατηρεί «… λόγω του μεγάλου βαθμού αβεβαιότητας που επικρατεί και μέχρι να ξεκαθαρίσει το σκηνικό αναφορικά με την εξέλιξη της πανδημίας COVID-19 και το σε ποια κατάσταση θα βρίσκεται η οικονομική δραστηριότητα, οι δημοσιονομικοί πόροι θα πρέπει να διοχετεύονται με φειδώ. Δημόσια κονδύλια θα πρέπει να στηρίζουν μόνο βιώσιμες δραστηριότητες που αντιμετωπίζουν προσωρινά προβλήματα ρευστότητας και νοικοκυριά τα οποία θα έχουν απόλυτη ανάγκη». 

«Θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι η πανδημία μπορεί να επανέλθει αργότερα και να δημιουργήσει την ανάγκη λήψης νέων μέτρων που ενδεχομένως να επηρεάσουν αρνητικά την οικονομία και τα δημόσια οικονομικά. Το κράτος θα πρέπει να διατηρεί ένα αποθεματικό με γνώμονα την δημιουργία νέας ανάγκης παρέμβασης σε κατοπινό στάδιο. Επιπρόσθετα, θα πρέπει πάντα να λαμβάνεται υπόψη το ενδεχόμενο το δημόσιο χρέος να καταστεί μη βιώσιμο, είτε λόγω αύξησης του, είτε λόγω μείωσης της δυνατότητας πραγματοποίησης ικανοποιητικών πλεονασμάτων από το δημόσιο», τονίζει. 

>>> Διαβάστε ακόμη: Πέρασαν οι χρυσές εποχές για το λιανικό εμπόριο <<<

Επιδείνωση
Η οικονομική και κοινωνική κατάσταση στην Κύπρο έχει επηρεαστεί αρνητικά από το ξέσπασμα του COVID - 19 και οι οικονομικές προοπτικές υπόκεινται συνεχώς σε υψηλή αβεβαιότητα. 

Η πανδημία αναμένεται να προκαλέσει, τουλάχιστον παρωδικά, αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος. Τα περιοριστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί και η βραδύτητα για ανάκαμψη μετά την άρση όλων των μέτρων, ταυτόχρονα με την επιτάχυνση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που εκτιμάται ότι θα στηρίξουν την ανάπτυξη, θα κρίνουν κατά πόσον η πανδημία θα έχει προσωρινές ή μόνιμες αρνητικές επιπτώσεις στα δημόσια οικονομικά.

Η έκταση των επιπτώσεων
Όλες οι εκτιμήσεις των ειδικών καταλήγουν ότι η κυπριακή οικονομία θα πληγεί, λόγω της μεγάλης εξάρτησής της από τον τουρισμό και του όγκου του μικρού μεγέθους επιχειρήσεων, όπως επίσης και της υψηλής προστιθέμενης αξίας των υπηρεσιών εστίασης που πλήττονται εξαιτίας των αυξημένων μέτρων κοινωνικής απόστασης που επιβάλλουν οι προδιαγραφές υγείας.

Οι προβλέψεις
Όπως εκτιμά το ΔΝΤ για την Κύπρο «αναμένεται ότι η οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 6.5% φέτος, σε σύγκριση με προηγούμενες προβλέψεις για ρυθμό αύξησης 2.9%. Αναμένεται ισχυρή ανάκαμψη το 2021, υπό την προϋπόθεση ότι η πανδημία θα εξαλειφθεί κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2020 και τα μέτρα περιορισμού θα αρθούν σταδιακά και ολοκληρωτικά». Το ΔΝΤ αναμένει αύξηση 5.8% στην παγκόσμια οικονομία το 2021 στο βασικό του σενάριο ενώ η κυπριακή οικονομία αναμένεται να αυξηθεί κατά 5.6% αντίστοιχα. 

Ωστόσο, η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου στο βασικό της σενάριο διατυπώνει τον εξαιρετικά υψηλό βαθμό αβεβαιότητας λόγω της απρόβλεπτης εξέλιξης της πανδημίας και των επιπτώσεών της. Στο πλαίσιο των ασκήσεων του Ευρωσυστήματος, έχει προβεί σε εκτίμηση ακόμα δυο σεναρίων (ήπιο και ακραίο), με στόχο την κάλυψη ενός ευρύτερου φάσματος πιθανών ενδεχομένων. 

>>> Όλες οι έρευνες και αναλύσεις της Brief <<<

Όπως αναφέρει «στα επιπρόσθετα αυτά σενάρια, η ύφεση υπολογίζεται στο -5,6% και στο -9,9% σε ήπιο και ακραίο, αντίστοιχα, ενώ και στα 3 σενάρια προβλέπεται σταδιακή ανάκαμψη το 2021». 

Η βασική διαφορά των σεναρίων έγκειται στις υποθέσεις εργασίας σε σχέση με την πορεία της πανδημίας. Στο ήπιο σενάριο θεωρείται ότι ο ιός περιορίζεται επιτυχώς χωρίς επανεμφάνιση και η οικονομία επανέρχεται γρηγορότερα σε κανονικούς ρυθμούς. Στο βασικό σενάριο γίνεται η υπόθεση εργασίας ότι η πανδημία αντιμετωπίζεται μερικώς, με κάποιους περιορισμούς να παραμένουν σε ισχύ.

Αντίθετα, στο ακραίο σενάριο γίνεται η υπόθεση της επανεμφάνισης του ιού με δεύτερο κύμα κρουσμάτων προς το τέλος του 2020. Σημειώνεται ότι «και στα τρία σενάρια υιοθετείται η υπόθεση εργασίας του Ευρωσυστήματος ότι ιατρική λύση (αντίδοτο ή εμβόλιο) ανακαλύπτεται το 2021». 

Ωστόσο και η ΚΤΚ με τη σειρά της υπερτονίζει τις επιπτώσεις στα δημόσια οικονομικά τονίζοντας πως «η δημοσιονομική παρέμβαση για αντιμετώπιση της κρίσης στην Κύπρο με τη συνεπακόλουθη σημαντική αύξηση του δημοσίου χρέους και του δημοσιονομικού ελλείμματος, ήταν επείγουσα και αναγκαία. Θα πρέπει, όμως, να σημειωθεί ότι υπάρχουν περιορισμοί ως προς τη συνέχιση αυτής της παρέμβασης, καθότι η βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών είναι καθοριστικός παράγοντας για την επάνοδο στην ομαλότητα».

>>> Ροή Ειδήσεων Brief – Επιλεγμένο περιεχόμενο <<<

Χρηματοπιστωτικό σύστημα
Σημαντικές είναι οι επιπτώσεις και στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Με την πανδημία οι κίνδυνοι για τις τράπεζες είναι κυρίως πιστωτικοί κίνδυνοι, που εξαρτώνται από την ένταση και τη διάρκεια της ύφεσης. Οι τράπεζες θα πρέπει να είναι προσεκτικές για να προστατεύσουν τους ισολογισμούς τους, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να αξιοποιήσουν τη ρευστότητά τους ώστε να παρέχουν χρηματοδότηση στις επιχειρήσεις και να στηρίξουν το παραγωγικό δυναμικό της οικονομίας.

Ειδικότερα, η επίπτωση στις τράπεζες θα εξαρτηθεί από το μέγεθος της ύφεσης και από τον βαθμό επιδείνωσης της φερεγγυότητας των ιδιωτών και κυρίως των επιχειρήσεων.

Εκείνο που μπορεί να λεχθεί με σιγουριά είναι ότι η ύφεση, λόγω του κορωνοϊού, επιδρά αρνητικά στις προσπάθειες μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου εκτιμά ότι θα κινηθούν ανοδικά μετά το τέλος του 2020, καθώς την τρέχουσα χρονιά βρίσκεται σε ισχύ το μορατόριουμ καταβολής δόσεων.

>>> Οι οικονομικές εξελίξεις σήμερα <<<

«Το 2021 τα ΜΕΔ αναμένεται να αυξηθούν λόγω της αδυναμίας δανειοληπτών που έχουν επηρεαστεί σημαντικά από την πανδημία να εξυπηρετούν τις δόσεις τους», εκτιμά και προσθέτει ότι το 2020 λόγω των συνεπειών της πανδημίας ανατράπηκαν οι σχεδιασμούς των πιστωτικών ιδρυμάτων για το 2020 και αποτέλεσαν τροχοπέδη στη συνέχιση των προσπαθειών για περαιτέρω απομόχλευση του ισολογισμού τους από τις μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις». 

Τέλος επισημαίνει ότι «η ύπαρξη τυχόν στρατηγικών κακοπληρωτών που δύναται να εκμεταλλευτούν την κρίση προβάλλοντάς την ως δικαιολογία, θα πρέπει να αντιμετωπισθεί με αποφασιστικότητα και αυστηρότητα από όλους τους φορείς, συμπεριλαμβανομένης και της Πολιτείας».