Συνεργατισμός: Από τα σκάνδαλα του 1980 στην κατάρρευση του 2018

Ο ορισμός «πολιτική ευθύνη» που χρησιμοποιεί η Ερευνητική Επιτροπή άρχισε να προκαλεί τριγμούς
  • Ο Γενικός Εισαγγελέας αναμένεται να πυροδοτήσει τη βόμβα για ενδεχόμενα αστικά ή ποινικά αδικήματα


Σαράντα σχεδόν χρόνια μετά τη σύσταση της πρώτης Ερευνητικής Επιτροπής για τον Συνεργατισμό, μια δεύτερη Επιτροπή, διά του Προέδρου της Γεώργιου Αρέστη, προβαίνει σε μια συγκλονιστική διαπίστωση: «Kύρια αιτία της κακοδαιμονίας του υπήρξε ο ανθρώπινος παράγοντας, ιδιαίτερα μάλιστα η αμέλεια, η ανικανότητα, αλλά το χειρότερο η ασυδοσία και απληστία πολλών, οι οποίοι είχαν ταχθεί να ηγούνται και να υπηρετούν τον Συνεργατισμό».

Σαράντα περίπου χρόνια πίσω και συγκεκριμένα στις 19 Οκτωβρίου 1981 η πρώτη Ερευνητική Επιτροπή κατέθεσε στο Υπουργικό Συμβούλιο την έκθεσή της σε σχέση με διάφορες δραστηριότητες και ενέργειες του τότε Εφόρου Συνεργατικών Εταιρειών και Διοικητή της Συνεργατικής Ανάπτυξης και σε μια εξίσου ανάλογη διαπίστωσή της έγραφε: «Tο συνεργατικό κίνημα της Κύπρου βρίσκεται σε κατάσταση οικονομικής κατάρρευσης και κινδυνεύουν να χαθούν, αν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα, τα όσα έχουν επίμοχθα επιτευχθεί μέχρι σήμερα», επιρρίπτοντας την κύρια ευθύνη στον τότε Διοικητή Συνεργατικής Ανάπτυξης, Ανδρέα Αζίνα.

>>> Οικονομία Κύπρος - Επιλεγμένη ροή ειδήσεων Brief <<< 

Η έκθεση του 1981
Η τότε Ερευνητική Επιτροπή, ανάμεσα σε άλλα, διαπίστωνε ότι:
Οι εκάστοτε Υπουργοί Εμπορίου και Βιομηχανίας δεν ασκούσαν ιεραρχικό έλεγχο στον Διοικητή Συνεργατικής Αναπτύξεως που ήταν λειτουργός του Υπουργείου.

Το συνεργατικό κίνημα κατά την τελευταία δεκαετία επεκτάθηκε κατά φρενίτιδα τρόπο σε σημαντικές επενδύσεις κεφαλαίων, με επιστέγασμα τη δημιουργία των Κεντρικών Βιομηχανιών, χωρίς προηγουμένως να λαμβάνονται και τα βασικότερα για κάθε επενδυτή μέτρα, όπως είναι οι τεχνοοικονομικές μελέτες για τη βιωσιμότητα των επενδύσεων κ.ά.
Τα μέλη της Επιτροπείας της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας, που ήταν, κυρίως, και μέλη των επιτροπειών των εταιρειών που δανείζονταν, επιδόθηκαν, υπό την επιρροή του κ. Αζίνα, σε μια πρωτοφανή στα τραπεζικά χρονικά αλόγιστη πιστωτική πολιτική.

Στις περιπτώσεις μεγάλων συνεργατικών εταιρειών, τα μέλη των επιτροπειών τους επέδειξαν «ασύγγνωστη απερισκεψία και αμέλεια».

Η έκθεση της Ερευνητικής Επιτροπής, που δόθηκε στη δημοσιότητα έναν χρόνο μετά τη σύνταξή της, χαρακτηρίστηκε ως «καταπέλτης που πρέπει να προκαλέσει αλυσιδωτές παραιτήσεις αλλά και λήψη ποινικών μέτρων εναντίον πολλών». 

Μέσα σε 40 περίπου χρόνια από την πρώτη έκθεση συνέβησαν πολλά και σωρηδόν εγκλήματα που οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση. Στην πλήρη κατάρρευση του συνεργατικού κινήματος της Κύπρου. 

Εξουσία στον Γενικό Εισαγγελέα
Και φτάνουμε στις 11 Απριλίου 2013, λίγες μόνο μέρες μετά τις αποφάσεις του Eurogroup για bail in.

Η  κυπριακή Βουλή τροποποίησε την ισχύουσα νομοθεσία περί Ερευνητικών Επιτροπών, ώστε η έκθεση τής εκάστοτε Επιτροπής, με την κρίση και το τελικό πόρισμά της να παραπέμπεται στον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας για την άσκηση των αρμοδιοτήτων του, εφ’ όσον καταλογίζονται ευθύνες σε οποιοδήποτε πολιτειακό ή πολιτικό αξιωματούχο, από πράξεις ή παραλείψεις κατά την άσκηση των καθηκόντων του.

Με τροποποίηση του νόμου περί Ποινικής Δικονομίας, δόθηκε στον Γενικό Εισαγγελέα η εξουσία διορισμού προσώπων τα οποία να ενεργούν ως ποινικοί ανακριτές, καθιστώντας υποχρεωτική την αποστολή της έκθεσης από την Επιτροπή στον Εισαγγελέα. 

Την περασμένη Παρασκευή (1/3), ο Πρόεδρος της Ερευνητικής Επιτροπής Γεώργιος Αρέστη κατά την παράδοση του πορίσματος προς τον Γενικό Εισαγγελέα, ανέφερε πως «διαπιστώνεται ότι υπάρχουν περιθώρια για την περαιτέρω διερεύνηση του ενδεχομένου διάπραξης αστικών και ποινικών αδικημάτων» προσθέτοντας ότι για την περίοδο πριν από το 2013 όσο και για την περίοδο μετά το 2013 διαπιστώνεται «η ύπαρξη πολιτικών ευθυνών για την κατάρρευση του Συνεργατισμού».

Το πόρισμα βρίσκεται στα χέρια του Γενικού Εισαγγελέα Κώστα Κληρίδη, ο οποίος με τη δημοσιοποίησή του, αναμένεται να πυροδοτήσει τη βόμβα μεγατόνων. Ποιος ή ποιοι φέρουν πολιτικές ευθύνες για την κατάρρευση του Συνεργατισμού;

>>> ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΡΕΥΝΕΣ & ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΤΗΣ BRIEF <<<

Αστικά και ποινικά αδικήματα 
Και πέραν των πολιτικών ευθυνών, σύμφωνα με νομικούς κύκλους που μίλησαν στη Brief, εάν υπάρχουν ενδεχόμενα αστικά και ποινικά αδικήματα τα οποία έχει προδικάσει ο Πρόεδρος της Επιτροπής.  

Όπως μας τονίστηκε «στα ποινικά αδικήματα είναι καθήκον της πολιτείας να εξακριβώσει και να οδηγήσει την υπόθεση ενώπιον δικαστηρίου.

Όσον αφορά τα αστικά αδικήματα, αυτά εμπίπτουν στις ιδιωτικές διαφορές και αφορούν αδίκημα κατά ενός συγκεκριμένου προσώπου ή αν ακόμη πρόκειται για διαφορά στην οποία εμπλέκεται το κράτος, τότε το κράτος ενεργεί στην περίπτωση αυτή ως αν ήταν ιδιώτης και διεκδικούσε αποζημιώσεις ή υπερασπιζόταν τον εαυτό του». Οι ίδιες πηγές εξηγούσαν ακόμη ότι «στα ποινικά αδικήματα το κριτήριο του βάρους απόδειξης είναι πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας ενώ στα αστικά αδικήματα το κριτήριο απόδειξης είναι το ισοζύγιο των πιθανοτήτων».

Χρύσω Αντωνιάδου