• Τι βρίσκεται πίσω από τη νέα τραπεζική κρίση 
• Τα ανοίγματα και η επιτήρηση της Τράπεζας αναζωπυρώνουν την κρίση

ΓΡΑΦΕΙ ΧΡΥΣΩ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ

Ο γνωστός οικονομολόγος και οικονομικός αναλυτής Ιωάννης Τελώνης δηλώνει στη Brief ότι «δυστυχώς, το θέμα που έχει προκύψει με τη Credit Suisse δεν μπορεί να θεωρείται λήξαν. Η τράπεζα είναι πλέον εξ αντικειμένου  υπό επιτήρηση και μάλιστα με μεγάλα ανοίγματα σε άλλες τράπεζες που, υπό κάποιες (αρνητικές) προϋποθέσεις, μπορούν να αναζωπυρώσουν την κρίση». 

Ο κ. Τελώνης εξηγεί πως «για την τράπεζα οι επόμενοι μήνες θα είναι ιδιαίτερα δύσκολοι αφού το τεράστιο πακέτο διάσωσης που έλαβε θα πρέπει να αποπληρωθεί. Επομένως, για την ώρα η κρίση φαίνεται να έχει περάσει χωρίς όμως να έχει ξεπεραστεί».

Κρίσεις σε ΗΠΑ και Ευρώπη

Τι προκαλεί κραδασμούς στον παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα;

«Η κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη στις διεθνείς χρηματαγορές – με τα στοιχεία που γνωρίζουμε μέχρι στιγμής - μπορεί να διαχωριστεί σε δυο διακριτά επεισόδια:

Πρώτο, η κρίση στις ΗΠΑ η οποία σε διάστημα ημερών οι νομισματικές εποπτικές αρχές έκλεισαν τρεις μεσαίου μεγέθους τράπεζες μπορεί μάλλον να χαρακτηριστεί ως απότοκο πανικού. 

Δεύτερο, κρίση στην Ευρώπη με επίκεντρο την μεγάλη ελβετική τράπεζα Credit Suisse (CS)  έχει χρονίζοντα και υποβόσκοντα αίτια, τα οποία κορυφώθηκαν τώρα σε κρίση που πυροδότησε τον πανικό αλλά και λόγω του μεγέθους της είναι ικανά να μεταδώσουν την κρίση στο παγκόσμιο σύστημα. 

Το πρώτο επεισόδιο ξεκίνησε με το κλείσιμο των τριών μεσαίου μεγέθους  τραπεζών στις ΗΠΑ. Το κλείσιμο της κάθε τράπεζας έγινε για διαφορετικούς λόγους: Oι δυο τράπεζες (Silvergate Bank και Signature Bank) είχαν μεγάλη έκθεση στον τομέα των κρυπτονομισμάτων. Η αδυναμία στην τρίτη τράπεζα Silicon Valley  Bank - SVB ήταν η συγκέντρωσή της στον τομέα των επιχειρήσεων στο Silicon Valley της Καλιφόρνιας. Και οι τρεις τράπεζες έπεσαν θύματα ενός συνδυασμού που προήλθε από τη συγκέντρωση του επιχειρηματικού τους μοντέλου και, κατά τραγική ειρωνεία, της συντηρητικής τους επενδυτικής πολιτικής που, την εποχή των χαμηλών επιτοκίων  και μη θέλοντας να επενδύσουν τα ρευστά διαθέσιμά τους σε ψηλού ρίσκου επενδύσεις, αγόρασαν (χαμηλότοκα) κυβερνητικά ομόλογα». 

Ανησυχίες

Ναι, αλλά η σπουδή των αμερικανικών Αρχών να εξεύρουν λύσεις προκαλεί και ανησυχίες και ερωτηματικά.

«Οι νομισματικές αρχές των ΗΠΑ αντέδρασαν άμεσα για να αποφύγουν επέκταση του φαινομένου (contagion effect). Μάλιστα, σε μια ασυνήθιστη  κίνηση, ανακοίνωσαν ότι οι καταθέσεις και των τριών τραπεζών θα ήταν εγγυημένες στο 100% και όχι στο ποσό που καλυπτόταν από ομοσπονδιακή εγγύηση. Η σπουδή των Αρχών να δώσουν αυτή τη λύση προκάλεσε ερωτηματικά, ειδικά για τη χρήση κρατικών πόρων για διάσωση ιδιωτικών ιδρυμάτων χωρίς να μετριαστεί ο ηθικός κίνδυνος (moral hazard)». 

Τα προβλήματα χρονολογούνται

Γιατί μια τράπεζα του επιπέδου της Credit Suisse αντιμετωπίζει τόσο σοβαρά προβλήματα που ταρακουνούν το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα;

«Οι κραδασμοί στην Ευρώπη ξεκίνησαν με το κλείσιμο των τριών τραπεζών στις ΗΠΑ. Αυτή τη φορά ο αδύνατος κρίκος είναι η μεγάλη ελβετική τράπεζα Credit Suisse. 

Τα προβλήματα στη Credit Suisse χρονολογούνται. Μια σειρά από κακές επιχειρηματικές επιλογές  στο παρελθόν, δημιούργησαν πολλές ανεπάρκειες τόσο στις εξειδικευμένες  μονάδες επενδυτικής τραπεζικής και διαχείρισης κεφαλαίων όσο και στις μονάδες της πατροπαράδοτης τραπεζικής. Το μέγεθος και η εμβέλεια της τράπεζας την καθιστούσε μια από τις μεγάλες διεθνείς τράπεζες. 

Το κλείσιμο των τραπεζών στην Αμερική φόβισε τους επενδυτές δημιουργώντας ένα κλίμα πανικού και αναζήτησης των επόμενων αδύνατων κρίκων. Από τις μεγάλες τράπεζες, η  Credit Suisse ήταν σε φάση που ήταν ιδιαίτερα ευάλωτη. 

Η κατάσταση έφτασε σε σημείο κρίσης όταν ο  Ammar Αl Khudairy, Πρόεδρος της Saudi National Bank μεγαλύτερου μετόχου της Credit Suisse, ανακοίνωσε ότι λόγω θεσμικών περιορισμών δεν θα μπορούσε να αυξήσει περαιτέρω τη μετοχική της συμμετοχή στην τράπεζα. Επιπρόσθετα, με τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων της τράπεζας, διαφάνηκε ότι  οι εποπτικές αρχές επέβαλαν τη δημοσιοποίηση ευρημάτων του ελέγχου που διαπίστωνε σοβαρές ελλείψεις και αδυναμίες στην επιτήρηση. Στο σημείο αυτό η τράπεζα αναγκάστηκε να ζητήσει τη βοήθεια της Κεντρικής τράπεζας της Ελβετίας. η οποία χορήγησε μια πιστωτική γραμμή ύψους 54 δις δολαρίων στην τράπεζα. Μετά από αυτή την κίνηση υποστήριξης, η μετοχή της Credit Suisse άρχισε να ανακάμπτει».

Μεγάλα ανοίγματα 

«Πώς νομίζετε ότι θα εξελιχθεί το θέμα; Οι προβληματισμοί και οι ανησυχίες θα συνεχιστούν;

Δυστυχώς, το θέμα δεν μπορεί να θεωρείται λήξαν. Η Credit Suisse είναι εξ αντικειμένου  τράπεζα υπό επιτήρηση και μάλιστα με μεγάλα ανοίγματα σε άλλες τράπεζες που, υπό κάποιες (αρνητικές) προϋποθέσεις, μπορούν να αναζωπυρώσουν την κρίση. Για την τράπεζα οι επόμενοι μήνες θα είναι ιδιαίτερα δύσκολοι αφού το τεράστιο πακέτο διάσωσης θα πρέπει να αποπληρωθεί. Επομένως, για την ώρα η κρίση φαίνεται να έχει περάσει χωρίς όμως να έχει ξεπεραστεί.

Ένα τελευταίο, αλλά εξίσου σημαντικό θέμα, είναι και το πώς θα δράσουν οι Κεντρικές Τράπεζες στη δύσκολη αυτή συγκυρία. Από τη μια πρέπει ν’ αντιμετωπίσουν  τη διαφαινόμενη ανάγκη περαιτέρω σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής για ν’ αντιμετωπιστεί ο πληθωρισμός. Από την άλλη πρέπει πάση θυσία να αποφύγουν περαιτέρω κλείσιμο τραπεζών που μπορεί να προέλθουν από μια νέα αύξηση επιτοκίων ώστε να αποφύγουν μια νέα τραπεζική κρίση με τα συνεπακόλουθά της. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε την περασμένη Πέμπτη μια νέα αύξηση επιτοκίων την οποία θα ακολουθήσει και η FED.  

Η στάση που θα τηρήσουν οι Αρχές θα μας δώσει και μια ένδειξη για το πώς εκτιμούν τη στιβαρότητα και ανθεκτικότητα του τραπεζικού συστήματος. 

Την Πέμπτη το βράδυ είχαμε μια νέα εξέλιξη από πλευράς ΗΠΑ.

Ναι, σε μια τελευταία εξέλιξη, σαφή ένδειξη της αποφασιστικότητας που υπάρχει στο τραπεζικό σύστημα για να αποφευχθεί η περαιτέρω διεύρυνση και συντήρηση της κρίσης, ανακοινώθηκε την Πέμπτη το βράδυ στις ΗΠΑ ότι, μετά από συνεννόηση με τις εποπτικές αρχές, μια ομάδα 11 τραπεζών σύναψε συμφωνία με τη First Republic Bank για παροχή στήριξης ύψους 30 δις δολαρίων σε καταθέσεις. Η FRB είναι μια μεσαίου μεγέθους τράπεζα η οποία αντιμετώπιζε σοβαρό πρόβλημα ρευστότητας. μετά την φυγή καταθέσεων και προφανώς κρίθηκε ότι αποτελούσε κίνδυνο για την σταθερότητα του συστήματος».