ΓΡΑΦΕΙ Η
ΗΒΗ ΛΑΜΠΡΟΥ*

Εννέα μόνο καγκελάριους ανέδειξε η Γερμανία από το 1945 μέχρι σήμερα.  Η Angela Merkel,  η ένατη στη σειρά αποχωρεί μετά από 16 σχεδόν χρόνια και αφήνει τη Γερμανία στην ισχυρότερη θέση μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.  Είναι η πλουσιότερη χώρα, με την οικονομία της σε καλή κατάσταση παρά τις όποιες κρίσεις, έχει τις περισσότερες ψήφους όπως επίσης και  την μεγαλύτερη οικονομική συνεισφορά. Δικαίως λοιπόν, Primus inter pares.

Η κυρία Καγκελάριος, επίβλεψε και τις τρεις κύριες κρίσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον 21ο αιώνα: την οικονομική κρίση του 2008 και την κρίση χρέους, τη μεταναστευτική κρίση του 2015 και τη συνεχιζόμενη κρίση κράτους δικαίου και δημοκρατίας στην Ευρώπη.  Τις πρώτες δύο τις αντιμετώπισε με δυναμισμό και έδωσε ή επέβαλε λύσεις .

>>> Όλες οι απόψεις που φιλοξενεί η Brief <<<

Η Angela Merkel λειτούργησε στην Ευρώπη με την παραδοσιακή ιδιότητα των γερμανικών ελίτ να καθορίζουν το εθνικό συμφέρον της χώρας τους με οικονομικούς όρους. Είδαμε λοιπόν,  εμπορικά συμφέροντα και γεωοικονομικές εκτιμήσεις να υπερτερούν σε όλες τις συνδιαλλαγές της μέσα στην Ένωση ,αλλά και στην προσέγγιση της Γερμανίας στη Ρωσία και την Κίνα.

Ήταν εμφανές κατά τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης χρέους, πως ο πρωταρχικός στόχος της Merkel ήταν να προστατεύσει τη φερεγγυότητα των γερμανικών τραπεζών. Η τοποθέτηση του κύριου βάρους προσαρμογής στη Νότια Ευρώπη μέσω λιτότητας και πολιτικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων ήταν βασική παράμετρος στην επιτυχία αυτού του στόχου. Αυτή η μερκαντιλιστική αντίληψη  οδήγησε όμως και στην υποτίμηση των δημοκρατικών αξιών, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ενδοκοινοτικής αλληλεγγύης. 

Δεν αντιμετώπισε άμεσα τις αυταρχικές τάσεις των πρωθυπουργών Victor Orban στην Ουγγαρία και του Yaroslav Kaczynski στην Πολωνία, εν μέρει λόγω των γερμανικών εμπορικών συμφερόντων. Οι χώρες αυτές διαθέτουν εκτενή και συνεχώς αυξανόμενα αποθέματα γερμανικών επενδύσεων ως οργανικά μέρη ενός βιομηχανικού και κατασκευαστικού  άξονα Γερμανίας-Κεντρικής Ευρώπης .

Παρόλα αυτά οφείλουμε να παραδεχτούμε πως η Angela Merkel κράτησε την ΕΕ ενωμένη ώστε να διαπραγματευτεί το Brexit αλλά και το ρήγμα Ευρώπης και ΗΠΑ κατά την προεδρία του Trump. Αναμφισβήτητα η πιο σημαντική της απόφαση ήταν  συγκατάθεση της στην έκδοση  ομολόγων  της ΕΕ την άνοιξη του 2020. Αυτή κατέδειξε ίσως και  μια αλλαγή στάσης της Γερμανίας απέναντι στην οικονομική ολοκλήρωση της ΕΕ, αφού αυτός ο μηχανισμός των ομολόγων  έχει τη δυνατότητα να ανοίξει την πόρτα σε μια νέα εποχή.

Η Γερμανίδα καγκελάριος έχει δύο προσωνύμια – Μutti (μάνα) και σιδηρά καγκελάριος. Ίσως μεταξύ των δύο όρων να μην υπάρχει μεγάλη διαφορά αφού και τα δύο ουσιαστικά μιλάνε για δύο μορφές εξουσίας και δύναμης.  Αν μη τι άλλο είχε και τις δύο, και τις επεδείκνυε αναλόγως.

*Η Ήβη Λάμπρου είναι καθηγήτρια στο Τμήμα Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου Frederick.