Θα αρχίσω το σημερινό άρθρο δίνοντας από την αρχή την απάντηση στο ερώτημα που τίθεται μέσω του τίτλου που είναι βεβαίως ένα δυνατό «Όχι». Ξεκαθαρίζω ταυτόχρονα ότι δεν είμαι ούτε ειδικός και βεβαίως ούτε διαπιστευμένος, με οποιονδήποτε τρόπο, για να παρέχω επενδυτικές συμβουλές. Θεωρώ μάλιστα ένα από τα μεγάλα προβλήματα του τόπου μας τη δήθεν παροχή επενδυτικών ή άλλων «συμβουλών» από τάχα ειδικούς που κάθε άλλο παρά αυτό είναι για διάφορα ζητήματα. Είναι ένας από τους κύριους λόγους της φούσκας του Χρηματιστηρίου, της φρενίτιδας των ακινήτων κατά τις πρώτες δύο δεκαετίες του νέου αιώνα, ακόμη και διαφόρων τύπων απάτης οι οποίες μέχρι σήμερα ταλαιπωρούν φυσικά πρόσωπα ή και επιχειρήσεις, με μερικούς από αυτούς δυστυχώς να έχουν χάσει χρήματα σε κάποιες περιπτώσεις πολλά. 

Στο σημερινό κείμενο δε θα δώσω επενδυτική συμβουλή αλλά κάτι που είναι περίπου το αντίθετο. Και όχι για να αποτρέψω οποιονδήποτε να βάλει τα χρήματά του όπου θέλει, αλλά θα επιδιώξω να θέσω τις βασικές παραμέτρους του θέματος των κρυπτονομισμάτων. Ο λόγος είναι απλός και προφανής: τον τελευταίο καιρό ακούω όλο και περισσότερα άτομα είτε να έχουμε επενδύσει είτε να προτίθενται να επενδύσουν σε κρυπτονομίσματα. Συνήθως η προσέγγιση θυμίζει την προσέγγιση που υπαγορεύει ότι έχουν βρει την κότα με τα χρυσά αυγά. 

Είναι λογικό σε μια χώρα όπως την Κύπρο με βαθιά παράδοση στην αποταμίευση και ειδικά σε μια περίοδο με χαμηλά έως μηδενικά επιτόκια -και υπό προϋποθέσεις με αρνητικά- να αναζητούνται εναλλακτικοί τρόποι για να αποφέρει το χρήμα έστω μια μικρή απόδοση. Ταυτόχρονα, δεν έχουν όλα τα άτομα εκατοντάδες χιλιάδες ή και εκατομμύρια στην άκρη για επένδυση αλλά πιθανώς ένα κομπόδεμα, για το οποίο φαίνεται να μην ικανοποιούνται που δεν αποδίδει όπως γινόταν παλαιότερα. 

Την ίδια ώρα, όλο και κάποιος γνωστός θα βρεθεί που κομπάζοντας θα αφηγηθεί μια ιστορία για το πως τα χρήματά του αυξήθηκαν σημαντικά μέσω επενδύσεων σε κρυπτονομίσματα. Πιο συνήθεις οι ιστορίες με το Bitcoin, το οποίο αποτελεί το πλέον γνωστό και με τη μεγαλύτερη αξία κρυπτονόμισμα στον πλανήτη. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο κυκλοφορούν και διάφοροι μύθοι σε σχέση με τα κρυπτονομίσματα. 

Ο πρώτος μύθος αφορά τον ίδιο τον όρο του κρυπτονομίσματος, το οποίο στην ουσία δεν είναι νόμισμα αλλά φέρει την έννοια στην περιγραφή. Δεν είναι νόμισμα όπως ούτε ο χρυσός, ττο ρύζι, το πετρέλαιο ή οι τουλίπες δεν είναι ανεξαρτήτως της αξίας που έχουν στις αγορές αναλόγως της διαπραγμάτευσης που τυγχάνουν. Τα κρυπτονομίσματα είναι άλλο ένα αγαθό, έστω άυλο, το οποίο έχει μία αξία διότι υπάρχουν άτομα που επενδύουν σε αυτό με σκοπό -κυρίως- να επωφεληθούν της απόδοσης και δευτερευόντως ως μέσο συναλλαγής. 

Ένας άλλος μύθος που περιβάλλει τα κρυπτονομίσματα είναι η σταθερά μεγάλη απόδοσή τους. Αυτό δεν ισχύει. Είναι, αναμφίβολα, μεγάλη η αξία που πλέον έχουν ορισμένα από αυτά και σίγουρα κάποιοι έχουν θησαυρίσει επενδύοντας σε κρυπτονομίσματα, κυρίως αυτοί που μπήκαν νωρίς στον χορό. Μια προσέγγιση υπαγορεύει μακροπρόθεσμο ορίζοντα επένδυσης στα κρυπτονομίσματα για απεξάρτηση της επένδυσης από τις τεράστιες διακυμάνσεις που καταγράφονται στις αξίες τους, ούτως ώστε το κέρδος ή η απώλεια να εξισορροπούνται σε βάθος χρόνου και το πρόσημο να είναι θετικό σε ένα ευνοϊκό σενάριο. Επ’ αυτού σημειώνω ότι κατά τους τελευταίους μήνες του 2021 τρία εκ των πλέον γνωστών κρυπτονομισμάτων (Bitcoin, Ethereum και Binance) έφτασαν στις ιστορικά υψηλότερες αξίες τους. Σήμερα, μερικούς μόνο μήνες αργότερα, έχουν απωλέσει τεράστια ποσοστά που ξεπερνούν ακόμη και το 30%. Συνεπώς, κάποιος που επένδυσε -παραδείγματος χάριν- 100 χιλιάδες στο Bitcoin τον περασμένο Νοέμβριο σήμερα κρατά στα χέρια του μόνο 70 χιλιάδες ευρώ. 

Ταυτόχρονα, τα κρυπτονομίσματα δεν εποπτεύονται άμεσα από αρμόδιες αρχές παρά μόνο έμμεσα από κάποιες διαδικασίες ή περιορισμούς που τίθενται από κράτη ή οργανισμούς για κάποιες περιπτώσεις συναλλαγών. Συνεπώς, δεν υπάρχουν κανονισμοί για προστασία των επενδυτών στα κρυπτονομίσματα, την ώρα που διάφορες απάτες στήνονται γύρω από τα κρυπτονομίσματα. Πρόσφατα, εταιρεία στην Κύπρο κατήγγειλε ότι επένδυσε σε κρυπτονίσματα και όταν οι αποδώσεις ήταν τέτοιες που ήθελε να ρευστοποιήσει την επένδυση για αξιοποίηση του οφέλους, διαπίστωσε ότι τα χρήματα που επενδύθηκαν χάθηκαν. Όχι απαραίτητα γιατί δεν επενδύθηκαν τα χρήματα αλλά διότι η εν λόγω εταιρεία φαίνεται να έπεσε θύμα απάτης και αυτοί που την έστησαν εξαφανίστηκαν. 

Ο γενικός κανόνας των επενδύσεων υπαγορεύει ότι όταν κάποιος -ειδικά όταν πρόκειται για φυσικό πρόσωπο- που θέλει να επενδύσει πρέπει να κάνει διασπορά των χρημάτων του και να επεξεργάζεται σοβαρά τις αποδόσεις, τους δυνητικούς κινδύνους και τις οδούς μέσω των οποίων επιλέγει να επενδύσει. Κανείς δεν έχει ακόμη ανακαλύψει την κότα με τα χρυσά αυγά και κανείς δεν είναι τόσο τυχερός που να έχει ανακαλύψει ένα ορυχείο παραγωγής χρυσού που δεν το βρήκαν άλλοι. Η κοντόφθαλμη και κουτοπόνηρη λογική σε συνδυασμό με την απληστία ουδέποτε αποτέλεσαν καλούς συμβούλους και κυρίως για διαχείριση χρημάτων.

Επίσης, σημαντικό είναι να λαμβάνεται υπόψη ότι γρήγορη και μεγάλη απόδοση συνεπάγεται αντιστοίχως μεγάλων κινδύνων και ανάληψης μεγάλου ρίσκου απώλειας χρημάτων. Όπως μία επένδυση μπορεί να αποδώσει σε μερικούς μήνες 10% και 20% μπορεί αντίστοιχα να πάει προς τα κάτω με την ίδια φόρα. Συνεπώς, χρειάζεται μεγάλη προσοχή ιδίως όταν πρόκειται για τις οικογενειακές αποταμιεύσεις, τις οικονομίες που μπορεί μια μικρή επιχείρηση να έχει κάνει σε βάθος χρόνου ή και μιας μεγαλύτερης πάντα με πολύ κόπο, χρόνο και χρήματα. 

Θα πρέπει λοιπόν να γίνει ξεκάθαρη η διαφορά μεταξύ αποταμίευσης και επένδυσης και ακόμη πιο ξεκάθαρο τι εμπερικλείουν οι έννοιες της βραχυπρόθεσμης και υψηλού κινδύνου επένδυσης με την μακροπρόθεσμη και περιορισμένου κινδύνου.