ΓΡΑΦΕΙ Η 
ΗΒΗ ΛΑΜΠΡΟΥ*

Η δημοσιογραφία ως χώρος κριτικού δημόσιου διαλόγου, χωράει πολλές απόψεις. Επιζητεί διαφορετικές απόψεις και οπτικές, στοιχεία, πληροφορίες και πολλαπλές πηγές γιατί αλλιώς είναι απλά φερέφωνο μιας κάποιας ηγεσίας. Συχνά κατηγορείται για την προσκόλληση σε πολιτικά κόμματα και οικονομικά συμφέροντα, για την χρήση του κυρίαρχου λόγου, για (κατά)χρήση στερεοτυπών και προκαταλήψεων, για πολωτικές θέσεις, για τη μη αντικειμενική κάλυψη γεγονότων.

Ακόμη συχνότερα οι δημοσιογράφοι θεωρούνται υπεύθυνοι για συγκαλύψεις, παρασκήνια , αποκρύψεις και την παραπληροφόρηση. Από ποιόν κατηγορούνται; Από την κοινή γνώμη που οι ίδιοι βοηθούν να διαμορφωθεί. Από τις εκάστοτε εξουσίες όταν η στάση των δημοσιογράφων και των Μέσων είναι κριτική ή διερευνητική απέναντι τους.

>>> Ροή Ειδήσεων Brief – Επιλεγμένο περιεχόμενο <<<

Υπάρχει βάση σε αυτές τις κατηγορίες; Σαφώς υπάρχουν και μέσα επικοινωνίας και δημοσιογράφοι που είναι αγκαλιά με τις εκάστοτε εξουσίες. Ασφαλώς υπάρχουν δημοσιογράφοι που δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους. Αλλά όπως σε κάθε επάγγελμα ο πήχης δεν θα πρέπει να καθορίζεται από το κατώτερο επίπεδο.

Το ανοιχτό διαδίκτυο έχει «εκδημοκρατίσει» το (δημοσιογραφικό) περιεχόμενο και εμπλουτίζει το διάλογο με τους αναγνώστες, θεατές, χρήστες. Έφερε στον πολίτη άπειρες πληροφορίες για όλα τα δυνατά θέματα, σημαντικά ή ασήμαντα. Αυτό δεν είναι το ζητούμενο; Περισσότερες πληροφορίες, μεγαλύτερη διαφάνεια; Είμαστε όμως ως πολίτες καλύτερα ενημερωμένοι σήμερα; Έρευνες δείχνουν πως ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα σήμερα έχει να κάνει με την μη διαφανή χρήση πηγών. Συχνά γίνεται χρήση της μιας πηγής (με τη μέθοδο της λογοκλοπής) ενώ το θέμα των κατασκευασμένων ειδήσεων (fake news) μετατρέπεται σε μια τεράστια επικίνδυνη δίνη. 

Αυτό που παλιότερα κατηγοριοποιούσαμε ως κίτρινο τύπο ή trash tv, βρήκε καινούριους ξενιστές σε ιστοσελίδες που δεν ακολουθούν τις δημοσιογραφικές αρχές και κώδικες, αλλά ανταγωνίζονται με μεγαλόσχημους ανακριβείς τίτλους και προκλητικές φωτογραφίες για τα κλικ. Επιπλέον τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης αναλαμβάνουν το ρόλο του μέσου ενημέρωσης, άκριτα πάντα αλλά με ιδιαίτερα μεγάλες ικανότητες διάδοσης. 

Η δημοσιογραφία εξετάζει τις πηγές των πληροφοριών με στόχο όχι μόνο να διασταυρώσει την εγκυρότητα της είδησης αλλά και την αξιοπιστία της ίδιας της πηγής. Αντιπαραθέτει απόψεις και στάσεις, θέτει ερωτήσεις, ζητά εξηγήσεις, ώστε ο τελικός αποδέκτης, ο πολίτης, να μπορέσει να χρησιμοποιήσει όλο αυτό για να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Ο ρόλος της δημοσιογραφίας και των δημοσιογράφων είναι να βγάζουν άκρη από αυτή τη πληθώρα πληροφοριών και να τα μεταδίδουν ως ειδήσεις, ως ερευνητικά ρεπορτάζ, ως απόψεις, ως σχόλια, ως ερμηνείες και αναλύσεις. 

>>> Όλες οι απόψεις που φιλοξενεί η Brief <<<

Δεν είμαι νοσταλγική θιασώτης του παρελθόντος. Κάθε άλλο. Πιστεύω στην δυναμική που αναδύεται από την τεχνολογία και θεωρώ χρήσιμα τα social media ως εργαλεία και ως χώρο συζήτησης. Αυτό όμως δεν αλλάζει το γεγονός πως η δημοσιογραφική δεοντολογία και οι καλές δημοσιογραφικές πρακτικές είναι ανεξάρτητες μέσου και τεχνολογίας. Ούτε αλλάζει το γεγονός πως αυτές οι καλές δημοσιογραφικές πρακτικές είναι αναγκαίες για την στήριξη και εδραίωση της δημοκρατίας. Τόσο αναγκαίες, όσο και ο κριτικά σκεπτόμενος πολίτης.

*Η Ήβη Λάμπρου είναι καθηγήτρια στο Τμήμα Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου Frederick