ΓΡΑΦΕΙ Η
ΗΒΗ ΛΑΜΠΡΟΥ*

Αρχές της βδομάδας η τοποθέτηση ενός συμμετέχοντος στο Big Brother υπέρ του βιασμού ήρθε να μας ξαναθυμίσει πως τα reality δεν είναι μόνο οι διαγωνισμοί επίδοξων τραγουδιστών , μοντέλων ή μαγείρων. Τα reality προγράμματα, αρχικά στην ελληνική τηλεόραση και με τη μέθοδο των συγκοινωνούντων δοχείων στα διάφορα κυπριακά κανάλια, παρουσιάζονται σταθερά ως mainstream ψυχαγωγικές εκπομπές.

Αυτή τη βδομάδα ήρθε και η είδηση πως μετά από 20 περίπου χρόνια η οικογένεια Kardashian θα τερματίσει το show της. Η 24-ωρη δυνατότητα παρακολούθησης της ζωής της οικογένειας, απέφερε κέρδη εκατομμυρίων, τους ανέδειξε σε καθοδηγητές της κοινής γνώμης (ιδιαίτερα της νεανικής) , fashion icons και influencers. Οι Kardashian μετέτρεψαν την οικογενειακή ζωή σε εμπόρευμα και έγιναν έτσι brand name.

>>> Όλες οι απόψεις που φιλοξενεί η Brief <<<

Συζητάμε πολλά χρόνια την επίδραση των reality τόσο στους συμμετέχοντες σε αυτά τα προγράμματα όσο και στους θεατές. Οι συμμετέχοντες περνάνε πολλά ψυχολογικά τεστ ώστε να έχουν καλύτερες αντιδράσεις (δηλαδή αντοχές) στη διάρκεια της παρουσίας τους στο reality, και βεβαίως για να γίνει ομαλά η επανένταξη τους στην κοινωνία. Γιατί η απομάκρυνση τους από την κατασκευασμένη πραγματικότητα των δοκιμών και της συνεχόμενης παρακολούθησης δεν είναι εύκολη. Η κατάθλιψη, η ανάγκη ιατρικής υποστήριξης ακόμα και οι αυτοκτονίες πρώην παικτών είναι κάτι περισσότερο από στατιστικό λάθος.

Τα reality βασίζονται σε απλές συνταγές, προστριβές, δραματικές διενέξεις, δάκρυα, έρωτες, βρισιές, υπαινιγμούς, κατηγορίες, κλίκες. Η ανταγωνιστική πλευρά των ανθρώπων πλειοδοτεί. Όπως ακριβώς θα παρουσιάζονταν και σε μια καλή σαπουνόπερα. Με τη διαφορά πως εδώ θα μπορούσε να παίξει ο οποιοσδήποτε, θα μπορούσε να είναι ο και ο ίδιος ο τηλεθεατής ο παίχτης. Δημιουργείται έτσι μια σχέση σχεδόν κοινωνική με τους συμμετέχοντες, τους αισθανόμαστε πια δικούς, είμαστε στην ομάδα τους (ή στην ομάδα των άλλων) . Ηδονοβλεπτικά παρακολουθούμε και στοιχιζόμαστε πίσω από τον όποιο παίκτη συμπαθούμε.

Από την άλλη, καθισμένοι στην ασφάλεια του καναπέ μας, έχουμε την πολυτέλεια να μας συγκρίνουμε με τους συμμετέχοντες. Βρίσκουμε που υπερέχουμε, λέμε τι θα κάναμε εμείς στην αντίστοιχη περίπτωση και μας αποδίδουμε εύσημα. Η δυναμική της διάδρασης με την ψηφοφορία για το ποιος μένει/ ποιος φεύγει χρησιμοποιείται έξοχα από τους παραγωγούς δίνοντας στο θεατή την αίσθηση της εξουσίας, ενδυναμώνοντας παράλληλα την σύνδεση θεατή -προγράμματος. Το θλιβερό για μένα δεν είναι η ύπαρξη αυτών των προγραμμάτων.

>>> Ροή Ειδήσεων Brief – Επιλεγμένο περιεχόμενο <<<

Ο θεατής των reality διάλεξε να μείνει κολλημένος στην οθόνη. Αυτό που με προβληματίζει είναι η πληθώρα των νέων ανθρώπων που θέλουν να συμμετέχουν σε μια τέτοια διαδικασία. Κυνηγώντας εύκολη φήμη και χρήμα μέσω μιας ουσιαστικά παρασιτικής παρουσίας σε κοινή θέαση, επιτρέποντας την ισοπέδωση της ιδιωτικής τους ζωής, μου προκαλούν πέρα από θλίψη και θυμό. Θυμό απέναντι στις αξίες που δεν μπορέσαμε να δώσουμε μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα, μέσα από τις πολιτικές μας, μέσα από τον κοινωνικό ιστό, θυμό όμως και για τις αξίες που τους περάσαμε και που τους οδηγούν στις πόρτες των προγραμμάτων αυτών.

*Η Ήβη Λάμπρου είναι καθηγήτρια στο Τμήμα Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου Frederick