ΓΡΑΦΕΙ Ο
ΜΙΛΤΟΣ ΜΙΛΤΙΑΔΟΥΣ*

Σε καιρούς έντασης και εν μέσω απειλητικών συνθηκών σε τομείς μιας κοινωνίας όπως η υγεία και το αίσθημα ασφάλειας, τομείς που συνδυαστικά επηρεάστηκαν σε αυτή την κρίση του COVID-19 συνήθως η πολιτεία και η κοινωνία στρέφουν τα βλέμματα στα «μεγάλα και σημαντικά» όπως η οργάνωση των συστημάτων υγείας, η μακροοικονομία και οι πολιτικές αποφάσεις που αγγίζουν όλον τον πληθυσμό. 

Παράλληλα, σχεδόν αντανακλαστικά, φορείς και εθελοντικές οργανώσεις στρέφουν το βλέμμα σε μια κατηγορία ανθρώπων που χρειάζονται παρεμβάσεις υποστήριξης, σε αυτούς που συνήθως ονομάζουμε «ευπαθείς» ομάδες του πληθυσμού και πολύ καλά κάνουν. Είναι καλό να ρίξουμε μια ματιά στην καθημερινότητα αυτών που μάθαμε όλοι τους τελευταίους 2 μήνες να ονομάζουμε «ευπαθείς ομάδες» και πώς επηρεάζεται από τις συνθήκες που αντιμετωπίζουμε όλοι την παρούσα περίοδο.

>>> Ροή Ειδήσεων Brief – Επιλεγμένο περιεχόμενο <<<

Έχω μάθει να παρατηρώ, με χαμόγελο και συγκατάβαση συνήθως, την ακραία δραματοποίηση περιστατικών και συμπεριφορών από τους ανθρώπους τριγύρω, σε μια προσπάθεια τους να αντιδράσουν στη διατάραξη της συνήθειας και της ρουτίνας τους ή ακόμα και της εικόνας τους. Συνηθίζουμε, βλέπετε ως κοινωνία να προγραμματίζουμε και να αξιολογούμε τις εξελίξεις με βάση το πόσο επηρεάζουν τους σχεδιασμούς μας ή την καθημερινότητα μας. 

Όσο κι αν φαίνεται παράξενο για όσους δεν το βιώνουν, για ένα σημαντικό αριθμό ανθρώπων, αν κι αυτό είναι κατανοητό και σεβαστό, το να αγχώνονται για μικρά ή μεγάλα προβλήματα που αφορούν την καθημερινότητά τους, δεν είναι η πρώτη τους έγνοια. Άνθρωποι με σοβαρά προβλήματα υγείας ή αναπηρίες οι οποίοι περνούν τον δικό τους Γολγοθά καθημερινά και συνήθως με χαμόγελο. 

Στις πλείστες των περιπτώσεων, οι άνθρωποι αυτοί είναι «αόρατοι» (invisibles) για τον γενικό πληθυσμό. Βλέποντας τον κόσμο μέσα από τα μάτια μιας τέτοιας ομάδας «αόρατων» διαπιστώνει κανείς τα μεγάλα βήματα που έχουμε να κάνουμε ως κοινωνία – πρώτα – κι ως πολιτεία – στη συνέχεια - για να διεκδικούμε καν τον χαρακτηρισμό «πολιτισμένοι». 

Πρόσφατα παραδείγματα μάς έχουν αποδείξει ότι είναι πολύ εύκολο να κερδίσει μια τέτοια ομάδα ανθρώπων τη σημασία και την επίλυση κάποιων από τα προβλήματά της, συγκεντρώνοντας πάνω της τους προβολείς της δημοσιότητας ή τις δράσεις εθελοντικών οργανώσεων και οργανισμών ή κεντρίζοντας τα αισθήματα αλληλεγγύης του κοινού και των πολιτικών. 

Η πραγματική επιτυχία, αν και κάθε λύση είναι καλοδεχούμενη, δεν είναι να βρίσκονται λύσεις εκ των υστέρων και διορθωτικά. Η ουσιαστική πρόνοια που πρέπει να έχει μια κοινωνία γι’ αυτές τις περιπτώσεις, είναι οι σαφείς πολιτικές αλλά και το ορισμένο πλαίσιο διαβούλευσης για να εντοπίζονται εγκαίρως οι ανάγκες, να καταγράφονται οι πραγματικότητές τους και να καθιερώνονται οι πολιτικές που πρέπει να εφαρμόζονται. 

Έχουμε δει τα τελευταία χρόνια, συγκεκριμένα υπουργεία και πολιτειακούς αξιωματούχους να ανοίγουν τις πόρτες των γραφείων τους, όχι για να βγάλουν μια αναμνηστική φωτογραφία που θα πρόσθετε πόντους στο πολιτικό τους προφίλ, αλλά για να ακούσουν και να δώσουν λύσεις αλλά και σε συγκεκριμένες περιπτώσεις να καθιερώσουν διαύλους σταθερής επικοινωνίας και συνεργασίας. 

Ας ελπίσουμε ότι το φαινόμενο αυτό δε θα είναι η εξαίρεση στον κανόνα αλλά θα αποτελέσει παράδειγμα το οποίο θα υιοθετηθεί από όλο το εύρος των πολιτειακών φορέων, της τοπικής αυτοδιοίκησης και της κοινωνίας γενικότερα.

Οφείλουμε να δημιουργούμε δομές γι’ αυτές τις ομάδες που να μην στηρίζονται στην φιλανθρωπία αλλά στην μελετημένη και σταθμισμένη πολιτική της πολιτείας και τη λογική της κοινωνίας, σε συνεργασία με συγκεκριμένους φορείς που μπορούν να αποτελέσουν αξιόπιστους εταίρους του κράτους. Έχουμε να μάθουμε πολλά από τις εμπειρίες που κουβαλούν μαζί τους αυτοί οι αόρατοι άνθρωποι από τις καταστάσεις που αντιμετωπίζουν κι ίσως έχουμε να διδαχτούμε το κυριότερο, πώς να είμαστε, οι ίδιοι, άνθρωποι.

Αντί αυτού, γινόμαστε μάρτυρες, διαρκώς, φαινομένων που «σοκάρουν» την κοινή γνώμη. 

Από την έλλειψη πρόσβασης στη Βουλή για τα άτομα σε τροχοκάθισμα, την εκτός χρόνου καθιέρωση διευθέτησης για την πρόσβαση των παιδιών με αναπηρίες στην εκπαίδευση μέχρι την έλλειψη πρόσβασης από μια τεράστια μερίδα ασθενών σε φάρμακα που θα διευκολύνουν τη θεραπεία και την ποιότητα ζωής τους και τόσα άλλα που θα χρειαζόμασταν τόμους για να τα καταγράψουμε. 

Το ότι συνεχίζουν να εμφανίζονται τέτοια φαινόμενα, δεν πρέπει να μας προκαλεί πια έκπληξη. Το ότι πρέπει να παρέμβουν οργανώσεις, σύνδεσμοι ή άλλοι φορείς για να επιλυθούν τέτοιου είδους προβλήματα επίσης δεν πρέπει να μας προκαλεί πια έκπληξη. Αυτοί είμαστε. Έτσι λειτουργούμε ως κοινωνία. 

Αντί λοιπόν να σοκαριζόμαστε κάθε φορά που παρατηρούμε πόσο ανεπαρκείς είμαστε στην καθιέρωση των συνθηκών που οφείλουμε να έχουμε για όλους και τον καθένα ξεχωριστά, ας δούμε πώς μπορούμε εξασφαλίσουμε ότι τέτοια φαινόμενα δε θα παρουσιαστούν στο μέλλον. 

>>> Όλες οι απόψεις που φιλοξενεί η Brief <<<

Όσο για τους «αόρατους», έχουν κάνει καθημερινότητα τους την έντονη, επίπονη και απαιτητική θεραπευτική αγωγή, έχουν ζήσει πολλάκις την απώλεια συμπασχόντων από την ίδια ασθένεια με την οποία ζουν όλη τους τη ζωή και την διαρκή μάχη ανάμεσα στην αισιοδοξία και την απαισιοδοξία, και συνάμα προσπαθούν να είναι διαρκώς παραγωγικοί πολίτες κι έχουν κερδίσει με το σπαθί τους τον χαρακτηρισμό «ανίκητοι» (invincibles).

Η κοινωνία και η πολιτεία, το λιγότερο που οφείλουν, στον εαυτό τους πάνω από όλα, είναι να παρέχουν την απαραίτητη προστασία τη στιγμή που τη χρειάζονται έτσι ώστε να τους πείσει ότι αξίζει να συνεχίσουν τις μάχες τους με την ασθένεια ή/και την αναπηρία τους αλλά τουλάχιστον να μη χρειάζονται να μας πείθουν κάθε φορά για τα αυτονόητα. 

*Άτομο με Θαλασσαιμία, Πρόεδρος Παγκύπριου Αντιαναιμικού Συνδέσμου