ΓΡΑΦΕΙ Ο
ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΩΣΤΟΥΡΗΣ

Την ώρα που η πανδημία, αργά αλλά σταδιακά φαίνεται να αποκλιμακώνεται ή έστω να έχουν βρεθεί οι τρόποι χειρισμού της έως ότου εκλείψει, μια νέα κατάσταση διεθνούς αστάθειας και συνεπώς αβεβαιότητας για το εγγύς μέλλον ναρκοθετεί εκ νέου τις προοπτικές ανάπτυξης και σχετικής νηνεμίας στις οικονομίες του κόσμου και βεβαίως στην κυπριακή. 

Στην Κύπρο ήδη μια σειρά από παράγοντες θέτουν εν αμφιβόλω τις μελλοντικές προοπτικές ανάπτυξης της οικονομίας, που έχουν να κάνουν με το ύψος της ανεργίας, το υψηλό δημόσιο χρέος, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και το υψηλό ιδιωτικό χρέος, τη χαμηλή ανταγωνιστικότητα της χώρας και το περιορισμένο επίπεδο υιοθέτησης και εφαρμογής τεχνολογικά προηγμένων λύσεων, υποδομών και ευελιξίας σε σχέση με την απασχόληση προς ενίσχυση της παραγωγικότητας της οικονομίας. 

Την ίδια ώρα, συζητούνται «λύσεις» για ρύθμιση της αγοράς που κάθε άλλο παρά θετικά μπορούν να αντιμετωπιστούν, διότι αντί να επιλύουν προβλήματα, διαιωνίζουν κακές νοοτροπίες, επιτείνουν στρεβλώσεις, διευρύνουν την πορεία σε παγιωμένες αντιλήψεις και συνεπώς αντίστοιχες πολιτικές που προωθούνται και εφαρμόζονται. 

Για παράδειγμα, το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα όντως έχει βοηθήσει και έβαλε σε τάξη επιδόματα που δίδονταν σε άτομα που δεν θα έπρεπε. Την ίδια ώρα ωστόσο, έχει προκαλέσει και στρεβλώσεις που απορρέουν από τη δημιουργία κακής νοοτροπίας, η οποία προωθεί τη λήψη επιδόματος έναντι εργασίας. 

Ταυτόχρονα, προωθείται η θεσμοθέτησης του κατώτατου μισθού -εθνικού ή ανά κλάδο- επιδιώκοντας στην ουσία να αντικαταστήσει αυτό που η ίδια η αγορά κάνει, δηλαδή να αξιολογεί και να αμείβει ανάλογα. Το κράτος δε θα βρει ποτέ τη σωστή φόρμουλα υπολογισμού ενός -ας πούμε- δίκαιου μισθού, διότι πολύ απλά δεν μπορεί να δει και να αξιολογήσει το ταλέντο, τις ικανότητες, την εργατικότητα και τη γνώση που έχει ένα άτομο με ένα πτυχίο και μεταπτυχιακό έναντι ενός συνομήλικού του με τα ίδια πτυχία ή πιστοποιητικά. Η λογική του κατώτατου μισθού είναι αφενός άδικη και αφετέρου δύναται, ιδίως σε δύσκολες οικονομικά συνθήκες, να ωθήσει σε αύξηση της ανεργίας. 

Κάτι αντίστοιχο ισχύει με την επιβολή πλαφόν σε τιμές συγκεκριμένων προϊόντων ή υπηρεσιών, μια κίνηση η οποία πρέπει να εφαρμόζεται με ιδιαίτερη προσοχή και φειδώ, δηλαδή για μικρό χρονικό διάστημα και υπό συγκεκριμένες περιστάσεις. Σε αντίθετη περίπτωση το πλαφόν καταργεί επίσης τους νόμους της αγοράς και δημιουργεί στρεβλώσεις που διαβρώνουν αντί να τον ενισχύουν τον ανταγωνισμό.   

Δυστυχώς, ενόψει Προεδρικών Εκλογών τα πράγματα θα γίνουν ακόμη χειρότερα αφού οι παροχές, τα επιδόματα, η προσέγγιση του ζητήματος της ακρίβειας και οι υποσχέσεις για δήθεν πιο δίκαιες συνθήκες εργασίας θα ευδοκιμήσουν, σε μια κοινωνία η οποία εμφανίζεται κάτι περισσότερο από πρόθυμη να αγοράσει κάλπικη, πολιτική πραμάτεια και μάλιστα σε τιμή ευκαιρίας αντί να επιλέξει ουσιαστικές μεταρρυθμιστικές προτάσεις, ανανέωση, όραμα και σχεδιασμό για το μέλλον. Όχι απαραίτητα για την ίδια αλλά για τις επόμενες γενιές, αυτές για τις οποίας πάλι σε μερικά χρόνια θα λέμε: 

«Οι νέοι επιλέγουν να μείνουν στο εξωτερικό»

«Παίρνουν ΕΕΕ και κάθονται σπίτι με τους γονείς τους»

«Έχουν τρία πτυχία και παίρνουν τον κατώτατο».