ΓΡΑΦΕΙ Η
ΗΒΗ ΛΑΜΠΡΟΥ*

Οι αποφάσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση  σπάνια παίρνονται ομόφωνα. Αντίθετα, και ειδικά τις φορές που οι αποφάσεις αφορούν προϋπολογισμούς και κονδύλια, παρακολουθούμε έντονες διαφωνίες οι οποίες αμβλύνονται μόνο με συμβιβασμούς. Αυτή τη στιγμή η  ΕΕ προσπαθεί να συντονίσει ένα πακέτο  1,8 τρισεκατομμυρίων ευρώ για τον  επταετή προϋπολογισμό και το Ταμείο Ανάκαμψης. Το καινούριο σε αυτή την πρόταση είναι η σύνδεση της  χρηματοδότησης κρατών μελών με τον σεβασμό του κράτους δικαίου από αυτά. Η Ουγγαρία με συνοδοιπόρο την Πολωνία και όπως διαφαίνεται και τη Σλοβακία,  δηλώνουν πως θα θέσουν βέτο, εάν το πακέτο συνοδεύεται από αυτή την υποχρέωση.

Αυτή η αντίδραση των Ούγγρων του Ορμπάν,  αφορά τα  θεμελιώδη ζητήματα: τη βάση των αξιών της Ένωσης, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία. Το κράτος δικαίου είναι ο ακρογωνιαίος λίθος όλων των δημοκρατικών κοινωνιών. Διατηρεί το διαχωρισμό των εξουσιών, διασφαλίζει την υπευθυνότητα και ενισχύει την ανθεκτικότητα της δημοκρατίας.  Προκειμένου να διατηρηθεί η εμπιστοσύνη στους δημόσιους θεσμούς, πρέπει να γίνουν σεβαστές οι αρχές της νομιμότητας, της ασφάλειας δικαίου, της απαγόρευσης της αυθαιρεσίας των εκτελεστικών εξουσιών, της δικαστικής ανεξαρτησίας, της αμεροληψίας και της ισότητας ενώπιον του νόμου. 

>>> Όλες οι απόψεις που φιλοξενεί η Brief <<<

Η μη-φιλελεύθερη δημοκρατία που πρεσβεύει  ο πρόεδρος της Ουγγαρίας  Ορμπάν με τον όρο illiberal democracy,  είναι ουσιαστικά μια άρνηση του πλουραλισμού που αποτελεί συστατικό της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Σύμφωνα με τις δικές του δηλώσεις, πιστεύει σε ένα είδος «λαϊκής βούλησης» που ο ίδιος είναι σε θέση να αναγνωρίσει. Όλες οι άλλες απόψεις στη συνέχεια «βλάπτουν» τους «ανθρώπους» εξ ορισμού και επομένως πρέπει να καταργηθούν. Αν αυτό δεν είναι η επιτομή μιας δεσποτικής, μιας αυταρχικής θέασης της διακυβέρνησης, που καταργεί θεσμούς και διαδικασίες ετσιθελικά, τότε τι είναι; Αυτή η θέση , επιπλέον , αμφισβητεί τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, η οποία αναπόφευκτα απαιτεί μια λειτουργική νομική «ενιαία» κοινότητα.

Η στάση της Ουγγαρίας και της Πολωνίας με τα λαϊκίστικά ακροδεξιά κόμματα στην εξουσία, προκαλούν τριγμούς στα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπενθυμίζοντας μας πως η δημοκρατία και οι θεσμοί της δεν είναι ούτε αυτονόητοι ούτε δεδομένοι. 

Μια θέση που και στην ωραία νήσο μας χρειάζεται να την υπενθυμίζουμε. Η δημοκρατία δεν εδραιώνεται ούτε με ευχές ούτε με προσευχές.  Θέλει δυνατούς θεσμούς που λειτουργούν με διαφάνεια και χρονικότητα, Χρειάζεται τον πλουραλισμό στις απόψεις τον ξεκάθαρο διαχωρισμό εξουσιών αλλά ακόμα πιο πολύ χρειάζεται να μετατραπεί σε ένα ξεκάθαρα κοσμικό κράτος διατηρώντας την ανεξαρτησία του από Θεούς και εκκλησίες. 

*Η Ήβη Λάμπρου είναι καθηγήτρια στο Τμήμα Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου Frederick.