ΓΡΑΦΕΙ Ο 
ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΩΣΤΟΥΡΗΣ

Για τις προοπτικές συνεργασίας με άλλα κράτη, τον κομβικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Κύπρος τόσο στη Μέση Ανατολή όσο και στην Ευρώπη αναφορικά με ευρύτερα πολιτικά θέματα αλλά κυρίως για την ενέργεια, γίνεται λόγος έπειτα από κάθε διεξαγωγή τριμερούς Κύπρου, Ελλάδας με άλλα κράτη της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου. 

>>> ΟΛΗ Η ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ BRIEF ΜΕ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ <<<

Ποιος είναι όμως σήμερα ο προσανατολισμός της Κύπρου σε σχέση με την ενέργεια; Πώς μπορεί ή πώς οραματίζεται να αξιοποιήσει πρώτα και κύρια τις δικές της ποσότητες φυσικού αερίου; Μπορεί όντως η χώρα να καταστεί περιφερειακό κέντρο και πώς; Η απάντηση στα πιο πάνω ερωτήματα προφανώς δεν είναι απλή και δεν μπορεί να περιοριστεί σε αμιγώς τεχνικές και οικονομικές παραμέτρους της βιομηχανίας ενέργειας, αλλά αντίθετα πολιτικοί, γεωστρατηγικοί και παράγοντες διεθνών σχέσεων, διακρατικών συμφωνιών και οικονομικών συμφερόντων καθορίζουν τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Κύπρου. 

Επιλογές και… επιλογές 
Αν και μετά από σχεδόν μια δεκαετία ζωηρών εξελίξεων, σε επίπεδο ερευνών, συμφωνιών και εντοπισμού υδρογονανθράκων η Κύπρος δεν έχει ακόμη δώσει απάντηση στον τρόπο με τον οποίο θα αξιοποιήσει το ανακαλυφθέν φυσικό αέριο αλλά και τις δυνητικές νέες ποσότητες. Ταυτόχρονα, μια σειρά επιλογών υπάρχει στο ενεργειακό χαρτοφυλάκιο της χώρας καθιστώντας -έτσι- δύσκολες και περίπλοκες τις αποφάσεις της Κύπρου. 

Δίκτυο αγωγών στην ανατολική Μεσόγειο 
Μια βασική επιλογή, η οποία παίρνει σταδιακά μορφή έπειτα και από τη συμφωνία με την Αίγυπτο για το φυσικό αέριο του Αφροδίτη, είναι η δημιουργία δικτύου αγωγών στην ευρύτερα περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Οι ποσότητες που θα διακινούνται στο εν λόγω δίκτυο με ενδιάμεσο σταθμό την Κύπρο θα καταλήγουν στην Αίγυπτο, όπου λειτουργούν τερματικά υγροποίησης, με σκοπό τη μετέπειτα αποστολή υγροποιημένου φυσικού αερίου σε αγορές είτε στην Ευρώπη, είτε στην Ασία. 

Εξισορροπητικός ρόλος Κύπρου μεταξύ Ισραήλ και αραβικών κρατών 
Σε ένα τέτοιο σενάριο ο διαχρονικά ουδέτερος ρόλος της Κύπρου σε σχέση με τη διαμάχη Ισραήλ-Αραβικών χωρών, μπορεί να αποδειχτεί ιδιαίτερα χρήσιμος. Οι καλές σχέσεις τόσο με το Ισραήλ, όσο και με χώρες της περιοχής, όπως η Αίγυπτος, ο Λίβανος και η Ιορδανία, σε συνδυασμό με το ότι η χώρα μας είναι μέλος της ΕΕ, αποτελούν στοιχεία που μπορούν να προσδώσουν στην Κύπρο πραγματικό εξισορροπητικό ρόλο, σε πολιτικό και κατ’ επέκταση σε εμπορικό και οικονομικό επίπεδο. 

Δημιουργία τερματικού 
Ως συνέχεια του άνωθεν πλάνου, η δημιουργία τερματικού υγροποίησης στην Κύπρο θα μπορούσε να εντάσσεται σε έναν ευρύτερο σχεδιασμό πολιτικής για την ενέργεια της χώρας μας, ανεξαρτήτως των δικών της ποσοτήτων. Άλλωστε το γειτονικό Ισραήλ, πέραν της αξιοποίησης για εσωτερικές ανάγκες, στερείται επιλογών για το που θα διοχετεύσει τις ανακαλυφθείσες ποσότητες φυσικού αερίου. 

Κακώς, κατά την προσωπική μου άποψη, η Κύπρος εγκλωβίστηκε στην άποψη ότι η δημιουργία τερματικού κρίνεται από τις ποσότητες που θα ανακαλυφθούν στην κυπριακή ΑΟΖ. Όπως αντιστοίχως λειτουργεί κέντρο αποθήκευσης και μεταφοράς καυσίμων, με την Κύπρο να αποτελεί ενδιάμεσο σταθμό, θα μπορούσε να σχεδιαστεί παρόμοιο πλάνο για δημιουργία τερματικού υγροποίησης (χερσαίου ή πλωτού). Προφανώς, για τη δημιουργία ενός τέτοιου κέντρου (το κόστος του οποίου ανέρχεται σε ορισμένα δισεκατομμύρια ευρώ) θα γινόταν από ιδιωτικές εταιρείες σε συνεργασία την Κυπριακή Δημοκρατία. Για να γινόταν κάτι τέτοιο εφικτό, θα έπρεπε πρώτα να γίνουν οι απαραίτητες προπαρασκευαστικές επαφές, έπειτα εμπορικές συμφωνίες και μετά να προχωρήσει η δημιουργία του τερματικού. Από τη στιγμή που κανένα στάδιο δεν έχει προχωρήσει, η δημιουργία τερματικού στην Κύπρο τοποθετείται στο μακρινό μέλλον και υπό πολλές προϋποθέσεις.  

Το απομακρυσμένο πλάνο του EastMed 
Μπορεί ο EastMed να προβάλλεται τακτικά στα ΜΜΕ ως το βασικό πλάνο για αξιοποίηση υδρογονανθράκων της Ανατολικής Μεσογείου, ωστόσο, αποτελεί το πλέον δύσκολο πλάνο από τις υπάρχουσες επιλογές. 

Για να γίνει πραγματικότητα θα πρέπει οι ποσότητες φυσικού αερίου να είναι τέτοιες που να μπορούν να στηρίξουν τη δημιουργία ενός κολοσσιαίου, υποθαλάσσιου αγωγού και μάλιστα σε μεγάλος βάθος με δύσκολη γεωλογική δομή. Η οικονομική μελέτη για τον αγωγό, οι τεχνικές παράμετροι και οι ποσότητες που θα διέλθουν του EastMed αποτελούν μέχρι στιγμής άγνωστα στοιχεία, στον καταρχήν και κατά κύριο λόγο πολιτικό σχεδιασμό.

Αποτελεί άλλο ένα σενάριο το οποίο εάν υλοποιηθεί θα είναι μακροπρόθεσμο και χρονικά μπορεί να απλωθεί ακόμη και σε βάθος 20ετίας και αφού απαντηθούν πολλά και σύνθετα ερωτήματα, τα οποία περιστρέφονται γύρω από τη βιωσιμότητά του, τη δυνατότητα υλοποίησης αλλά και τις ποσότητες που θα διοχετευθούν σε αυτόν. 

Σε ενδεχόμενο λύσης του Κυπριακού 
Η πιο απλή πρακτικά, οικονομική και συνεπώς βιώσιμη λύση για πώληση του φυσικού αερίου προς τις ευρωπαϊκές αγορές είναι η διοχέτευσή του μέσω υποθαλάσσιου αγωγού στην Τουρκία. 

Βεβαίως, η συγκεκριμένη επιλογή δεν τίθεται σήμερα στο τραπέζι των επιλογών, ωστόσο και ο ενεργειακός σχεδιασμός της Κύπρου μπορεί να πάρει εντελώς νέα διάσταση και να αποκτήσει δυναμική προοπτική εάν οι σχέσεις Κύπρου, Τουρκίας και Ελλάδας αποκατασταθούν μέσω λύσης του Κυπριακού.

>>> ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΡΕΥΝΕΣ & ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΤΗΣ BRIEF <<< 

Σε κάθε περίπτωση η Κύπρος στερείται σήμερα ενεργειακού σχεδιασμού, αφού δεν υπάρχει ούτε άμεσο πλάνο για τις εσωτερικές ανάγκες, ούτε μακρόπνοο πλάνο βάσει συγκεκριμένων επιλογών για εμπορική αξιοποίησή του φυσικού αερίου. Όσο το πρόγραμμα ερευνών πολυεθνικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖ ωριμάζει, τόσο οι επιλογές της Κύπρου -και των εταίρων της, σε επίπεδο κρατών και εταιρειών- θα καθίστανται πιο ευκρινείς.