ΓΡΑΦΕΙ Η
ΗΒΗ ΛΑΜΠΡΟΥ*

Η παγκόσμια οικονομία παρουσίασε εξαιρετικά ανθηρά μεγέθη το 2021  επιταχύνοντας την απόδοση της καθώς μειώνονταν οι περιορισμοί της πανδημίας. Το διεθνές εμπόριο διευρύνθηκε  κατά τη διάρκεια του περασμένου χρόνου, ενώ  ο τομέας  της μεταποίησης και οι υπηρεσίες συνέχισαν να αναπτύσσονται στις περισσότερες οικονομίες. 

Μαζί με  τις αναβαθμισμένες αποδόσεις, ήρθαν και οι μετρήσεις για τον πληθωρισμό.  Ο ανοδικός πληθωρισμός μετά την πανδημία, σύμφωνα με αρκετούς οικονομικούς και τραπεζικούς παράγοντες θα ήταν παροδικός – μια προσωρινή αύξηση των τιμών που προκαλείται από τους περιορισμούς της εφοδιαστικής αλυσίδας που δημιουργούνται από τα lockdown και τις ελλείψεις προσωπικού.

Οι πληθωριστικές τάσεις , φάνταζαν  ίσως ελκυστικές για τις κυβερνήσεις που μόλις είχαν ξοδέψει  τρισεκατομμύρια για να τονώσουν τις οικονομίες τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας: υψηλότερες τιμές και μισθοί μπορεί να σημαίνουν υψηλότερα φορολογικά έσοδα.

Όμως η σημερινή πληθωριστική έκρηξη γίνεται αισθητή όχι μόνο στις προηγμένες οικονομίες αλλά και στην πλειονότητα των αναδυόμενων αγορών και των αναπτυσσόμενων οικονομιών. Έχουμε δηλαδή μπροστά μας ένα παγκόσμιο φαινόμενο. 
Μια κοινή εξέλιξη σε προηγμένες και αναπτυσσόμενες οικονομίες η οποία οδηγεί σε πληθωριστικές πιέσεις, είναι η αύξηση των τιμών των εμπορευμάτων παράλληλα με την αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης. Τον Ιανουάριο του 2022, οι τιμές του πετρελαίου αυξήθηκαν κατά 77% από το σημείο που βρίσκονταν τον Δεκέμβριο του 2020. 

Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα που επηρεάζει τόσο τις προηγμένες όσο και τις αναπτυσσόμενες οικονομίες αφορά στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, οι οποίες συνεχίζουν να επηρεάζονται σοβαρά από τη πανδημία και τα παρελκόμενα της. Τα έξοδα μεταφοράς προϊόντων έχουν εκτοξευθεί. Και σε αντίθεση με την παγκόσμια πετρελαϊκή κρίση του 1970 και τα επακόλουθα προβλήματα  εφοδιασμού, μετά το  COVID-19 οι κραδασμοί στον τομέα αυτό είναι διαφορετικοί, περισσότερο αδιαφανείς, και επομένως πιο αβέβαιοι.

Σε προηγούμενες δεκαετίες οι πληθωριστικές πιέσεις αντιμετωπίζονταν συνήθως με αύξηση των επιτοκίων. Πιο ακριβό χρήμα, μειώνει την κατανάλωση και τη ζήτηση αγαθών, οδηγεί έτσι σε μείωση  τιμών.  Άγνωστο τι θα επιλεγεί ως αντισταθμιστικό μέτρο και πολιτική στη σημερινή αβέβαιη κατάσταση.

Ο ετήσιος πληθωρισμός για το 2021 ήταν πάνω από 5%.  Ένα τέτοιο ξαφνικό, ταυτόχρονο, κοινό άλμα του πληθωρισμού είχε να παρατηρηθεί από τη δεκαετία του 1990. Και παρόλο που τα αίτια του μπορεί να  ποικίλλουν από χώρα σε χώρα, το βάρος και η δυνατότητα  της επίλυσης του προβλήματος θα πρέπει να έρθει από τη συνεργασία των Κεντρικών τραπεζών μεταξύ τους.

Όσο δε η απραξία συνεχίζεται,  η αναζωπύρωση του πληθωρισμού θα συνεχίσει να ενισχύει την ανισότητα, τόσο εντός όσο και μεταξύ των χωρών, με πρώτα θύματα τις αναπτυσσόμενες. Αυτό με τη σειρά του θα φέρει άλλες κρίσεις : ανεργία, στεγαστική κρίση, εγκληματικότητα, αύξηση των μεταναστευτικών ροών, της καταστρατήγησης των μέτρων για προστασία του περιβάλλοντος, και το γαϊτανάκι της συστημικής κρίσης του καπιταλιστικού οικονομικού συστήματος θα ξετυλίγεται.

*Η Ήβη Λάμπρου είναι καθηγήτρια στο Τμήμα Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου Frederick.