...το «πρεστίζ» αυτό εξαπλώθηκε σαν νέφος σε όλη την κυπριακή κοινωνία... δεν μας άφηνε να δούμε τις πραγματικότητες…

Την τελευταία 20-15ετία, το επίπλαστο υπέροχο κλίμα που ζούσαμε, με βροχές από λίρες και ρούβλια και μετέπειτα με ευρώ και (πάλι) ρούβλια, δεν αφορούσε μόνο τα της οικονομίας, τα των μισθών και τα των επιδομάτων. Αυτό το υπέροχο κλίμα μεταφέρθηκε, σαν ιός, σε όλα τα μήκη και πλάτη της ζωής μας. 

Αφού, τα λεφτά υπήρχαν ή εξασφαλίζονταν με ευκολία, αμέσως προσπερνούσες τις τρεις βαθμίδες «των αναγκών του ανθρώπου» όπως τις περιέγραψε ο Αμερικανός ψυχολόγος Abraham Harold Maslow το 1943 στο βιβλίο του «A Theory of Human Motivation». 

Ο Maslow, υποστήριξε ότι υπάρχουν πέντε επίπεδα αναγκών, «από τα οποία εξαρτάται όλη σχεδόν η συμπεριφορά μας. Αυτά τα ταξινόμησε ιεραρχικά, από τα πιο βασικά και πρωτόγονα (σε σχέση με τη συμπεριφορά που προκαλούν), μέχρι τα πιο πολιτισμένα και ώριμα». 
Η πυραμίδα Maslow, δείχνει πως ο κάθε άνθρωπος αρχίζει να λειτουργεί με πρώτιστη έγνοια την εξασφάλιση πρώτα και κύρια των απαραίτητων για την καθημερινή του διαβίωση, όπως η ανάγκη εξεύρεσης νερού, τροφής, ύπνου κτλ. 
Αφού εξασφαλιστούν αυτά τότε ο άνθρωπος αναζητεί «ασφάλεια» και «σταθερότητα», είτε αυτό ονομάζεται μόνιμη στέγη είτε εργασία είτε οτιδήποτε του διασφαλίζει ασφαλές περιβάλλον για να ζει και να έχει πρόσβαση σε υπηρεσίες πρώτης ανάγκης (όπως υπηρεσίες υγείας κτλ). 
«Τρίτη ανάγκη» του ανθρώπου, σύμφωνα πάντα με τον Maslow, είναι η ανάγκη για να είσαι «μέλος ομάδας» και να δημιουργείται αλληλοεπίδραση συναισθημάτων (αγάπη κτλ). Η ομάδα αυτή πχ μπορεί να είναι η οικογένεια. 
Το τέταρτο επίπεδο αναγκών του ανθρώπου είναι η αναγνώριση και το «πρεστίζ» εντός του κοινωνικού συνόλου. 
Πέμπτο και τελευταίο επίπεδο είναι η «αυτοολοκλήρωση» και «αυτοπραγμάτωση». 

Ο Maslow όμως προφανώς δεν είχε υπόψη του την κυπριακή κοινωνία και το κυπριακό κράτος. Είχε υπόψη του, μάλλον, άλλες κοινωνίες και φυσιολογικά κράτη. 

Διότι αν ο Maslow εξέταζε την κυπριακή κοινωνία της τελευταίας 20ετίας, θα αναποδογύριζε την πυραμίδα του, διότι στην Κύπρο αυτό ίσχυε. Όλοι αρχίζαμε από την βασική ανάγκη του… «πρεστίζ». Αφού τα λεφτά υπήρχαν ή εξασφαλίζονταν εύκολα και συνεπώς ήταν εύκολη η διαβίωση, ήταν εύκολη η ασφάλεια, ήταν εύκολη η ένταξη σε ομάδα, ως Κοινωνία επικεντρωνόμασταν στο τέταρτο επίπεδο αναγκών, αυτό του «πρεστίζ» (καλά για το πέμπτο σκαλοπάτι δεν θα το συζητήσουμε). 

Το «πρεστίζ» αυτό εξαπλώθηκε σαν νέφος σε όλη την κυπριακή κοινωνία. Το «πρεστίζ» δεν μας άφηνε να δούμε τις πραγματικότητες και δεν μας «επέτρεπε» για παράδειγμα να αναγνωρίσουμε ότι ο γιός μας ή η κόρη μας ενδεχομένως να είναι καλύτερα να μην σπουδάσει και να κάνει κάτι άλλο που κατά πάσα πιθανότητα θα του άρεσε και καλύτερα.  «Ας σπουδάσει ό,τι να’ ναι», ήταν η προσέγγιση.

Σπουδάζοντας όμως ό,τι να’ ναι και θεωρώντας ότι «ο κόσμος όλος σου ανήκει, επειδή λεφτά υπάρχουν», όταν τα «λεφτά πάψουν να υπάρχουν» τότε «ο κόσμος όλος χάνεται». 

Και αυτό συνέβη. Χάθηκε ο κόσμος. Βρεθήκαμε το 2013 να έχουμε ανεργία στους νέους της τάξεως του 40,5% και ακόμη μέχρι τον Αύγουστο του 2018, που ο γενικός δείκτης ανεργίας είναι στο 7+% η ανεργία στους νέους είναι σχεδόν τριπλάσια, της τάξεως του 20% (δηλαδή ένας στους πέντε νέους είναι άνεργοι) με τους ψηλότερους δείκτες στην ΕΕ. Αν θεωρήσουμε επιπλέον ότι πολλοί πτυχιούχοι νέοι δεν ασκούν το επάγγελμα που σπούδασαν αλλά εργάζονται οπουδήποτε αλλού τότε το ποσοστό αυτό εκτοξεύεται ακόμη περισσότερο. 

Δεν θεωρώ ότι απόλυτος και μοναδικός παράγοντας για την υψηλή ανεργία στους νέους είναι το «άππωμα» (με τα πάντα έτοιμα χωρίς ιδιαίτερες προσπάθειες) και οι «σπουδές ό,τι να’ ναι» που είναι απότοκο αυτής της επίπλαστης χρυσής 15-20ετίας που προηγήθηκε. Και αν και νοείται, διευκρινίζεται ότι το άρθρο δεν αποτυπώνεται κατ’ απόλυτο και καθολικό τρόπο.  

Όμως αφού προσγειωθήκαμε ανώμαλα, ας κοιτάξουμε να μην δημιουργήσουμε άλλη μια γενιά σχεδόν ασπόνδυλη. 

Και τώρα παρουσιάζεται μια χρυσή ευκαιρία, όπου αφενός τα εύκολα λεφτά τελείωσαν και αφετέρου με την μεταρρύθμιση της Παιδείας, Γονείς, Εκπαιδευτικοί και Πολιτεία να θέσουν το πλαίσιο για την επόμενη 20ετία.