ΑΠΟΨΗ: «Πού σταματά η απόρριψη και πού ξεκινά η δίωξη;»

Ανοικτή επιστολή 
Προς  διαχρονικά προβληματισμένους, ογδοηκοστής έβδομης επιστολής, το ανάγνωσμα…

ΓΡΑΦΕΙ Η
ΕΛΕΝΑ ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ*

Η απάντηση στο πιο πάνω ερώτημα είναι απλή. Απλούστατη θα έλεγα. Σταματά στον σεβασμό. Στο σεβασμό στον άλλο, στα πιστεύω, στις ευαισθησίες και στις απόψεις του με τον ίδιο τρόπο που εκείνος σέβεται τις απόψεις, τις ευαισθησίες τις απόψεις και τα δικά σου πιστεύω. Εκεί ακριβώς που σταματά η σάτιρα και η απόπειρα καυτηριασμού, προβληματισμού ή και αφύπνισης και ξεκινά ο λίβελλος. Ο ακραίος και συχνά συκοφαντικός ή υβριστικός λόγος/εικόνα.

Δεν θέλω να διατυπώσω σε αυτή την επιστολή την προσωπική μου άποψη για το έργο ενός καταξιωμένου καλλιτέχνη. Δεν είναι εξάλλου αυτό το ζήτημα και το ερώτημα. Μπροστά σε ένα έργο τέχνης, ένα κείμενο, έναν πίνακα, ένα γλυπτό, μια εγκατάσταση, ένα τραγούδι, ένα μουσικό κομμάτι, μια θεατρική παράσταση, μια χορογραφία ο αποδέκτης κρίνει και αποφασίζει αν το αποδέχεται ουσιαστικά ή και απλώς αισθητικά ή αν το απορρίπτει γιατί δεν του μιλά ή αν του μιλά δεν έχει κάτι προσθετικό να του πει.

Αν τον παρακινεί μπροστά ή αν τον βυθίζει σε βάραθρα. Δεν είναι όλα τα έργα τέχνης για όλους άξια μέθεξης. Εδώ είναι που επιλέγουμε, επικροτούμε, απορρίπτουμε, χειροκροτούμε ή σωπαίνουμε ως αποδέκτες. Οι δημιουργοί εκτίθενται και το κοινό στο οποίο απευθύνονται μπορεί είτε να τους απογειώσει είτε να τους καταβαραθρώσει είτε απλώς και να τους αγνοήσει γιατί τον αφήνουν αδιάφορο.

Στην περίπτωση του εκπαιδευτικού/ ζωγράφου γύρω από το όνομα, τη ζωή και την καριέρα του οποίου έχει προκληθεί αυτός ο τεράστιος σάλος και η κοινωνία μας βιάζεται να πάρει θέση και να τοποθετηθεί σχεδόν με ποδοσφαιρικούς όρους υπέρ ή κατά, αποδεικνύουμε ακόμη μια φορά την πολιτισμική ανωριμότητά μας, την στερεοτυπικά αναμενόμενη συμπεριφορά μας, την πανεύκολη περιχαράκωσή μας και την ανικανότητα σεβασμού της άλλης άποψης.

 Ο καλλιτέχνης εννοείται πως νομιμοποιείται να εκφραστεί μέσω της τέχνης του, να θέσει ενώπιο του κοινού το αποτέλεσμα της δημιουργίας του και μετά να σταθεί τρέμοντας, «γυμνός»,  μπροστά τους περιμένοντας την ετυμηγορία τους.

Όταν μάλιστα η δημιουργία του είναι τολμηρή και ταράζει τα νερά ακόμη μεγαλύτερο και το τρέμουλο και η γύμνια. Το κοινό έχει το δικαίωμα να υποδεχτεί το δημιούργημά του μετά βαΐων και κλάδων,  να το απορρίψει, να το κρίνει, να το κατακρίνει, να  το χειροκροτήσει.

Αν νιώσει πως ξεπέρασε τη γραμμή του σεβασμού και η σάτιρα κατέληξε λίβελλος μπορεί να το απορρίψει και να του γυρίσει την πλάτη.

Πολύ απέχει όμως η απόρριψη ενός μέρους ή και του συνόλου της δουλειάς ενός καλλιτέχνη από τη δίωξή του. Απέχει χιλιόμετρα και έτη φωτός από τις δηλώσεις για την ανάγκη απόλυσής του, από την αμφισβήτηση του έργου και της επάρκειάς του ως εκπαιδευτικού.

Ένα ολότελα διαφορετικό κομμάτι της ύπαρξής του για το οποίο πρέπει να κρίνεται, και κρίνεται, με άλλες διαδικασίες και στη βάση άλλων κριτηρίων και για το οποίο γνώση έχουν οι αρμόδιοι στην υπηρεσία του, οι οποίοι έκριναν για την ευδόκιμη  επαγγελματική πορεία του και τις προαγωγές του.

Δεν θα αναφερθώ καν στις αιχμές που αφήνονται για το ήθος του για το οποίο σίγουρα δεν μπορώ να ξέρω αφού δεν τον γνωρίζω προσωπικά και σαφέστατα δεν θα τον κρίνω στενόμυαλα και με στερεότυπα, στη βάση κάποιων έργων τέχνης, που δημιουργήθηκαν για να δηλώσουν κάτι. Κάτι θέλει να πει ο καλλιτέχνης.

Μπορεί να το λέει με τρόπο που κάποιοι από εμάς δεν εγκρίνουν.
Μπορεί να ένιωσαν κάποιοι πως δε τους  σεβάστηκε.
Μπορεί και να έχουν δίκαιο. Να γυρίσουν την πλάτη στο έργο του.

Να μην αγοράσουν τους πίνακές του.
Να μην πάνε στην γκαλερί που θα φιλοξενήσει την έκθεσή του.

Ας μην τον πετροβολήσουν όμως.
Ας μην κανιβαλίζουν τη ζωή και την καριέρα του.
Ας μην τον χρησιμοποιήσουν μικροπολιτικά για να κάνουν αντιπολίτευση γιατί και αυτό κανιβαλισμός είναι. 

>>> Όλες οι απόψεις που φιλοξενεί η Brief <<<

Δεν γνωρίζω αν οι κανονισμοί λειτουργίας των σχολείων νομιμοποιούν το ΥΠΠΑΝ να διατάξει πειθαρχική έρευνα, με τον ίδιο τρόπο που έχει διατάξει επιλεκτική  πειθαρχική έρευνα σε άτομα που συμμετέχουν σε όργανα συγκεκριμένων κομμάτων- άλλη στέρηση του δικαιώματος ελεύθερης έκφρασης-.

Σε τέτοια περίπτωση καλό θα ήταν οι εκπαιδευτικές οργανώσεις αντί να αναλώνονται προεκλογικά σε αναμέτρηση δυνάμεων να διασφαλίσουν τον δημοκρατικό εκσυγχρονισμό των κανονισμών και να διασφαλίσουν τα δημοκρατικά δικαιώματα και την ελευθερία έκφρασης και συμμετοχής στο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι των μελών τους με τους ίδιους όρους που συμμετέχουν και οι υπόλοιποι πολίτες. 

Υπογραφή 
Ο Ρομπέν των Χαμένων Θαυμάτων


Υ.Γ. 1: Ο σεβασμός στους θεσμούς και στα πρόσωπα που τους εκπροσωπούν πρέπει να είναι δεδομένος και αυτονόητος σε μια ευνομούμενη πολιτεία. Η κριτική και η κατάκρισή τους και αυτές δεδομένες και αποδεκτές. Ας κρατήσουμε τη γραμμή του μέτρου και της αξιοπρεπούς ύπαρξης και συνύπαρξης.

Υ.Γ.2:#ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΚΑΙΔΙΚΑΙΩΜΑΣΤΗΝΕΚΦΡΑΣΗΜΕΣΕΒΑΣΜΟΣΤΗΝΕΛΕΥΘΕΡΙΑΚΑΙΣΤΟΔΙΚΑΙΩΜΑΣΤΗΝ ΕΚΦΡΑΣΗΤΩΝ ΑΛΛΩΝ

Υ.Γ.3: Ο όρος "ελευθερία έκφρασης" χρησιμοποιείται μερικές φορές συνώνυμα αλλά περιλαμβάνει κάθε πράξη αναζήτησης, παραλαβής και διάδοσης πληροφοριών ή ιδεών, ανεξάρτητα από το χρησιμοποιούμενο μέσο.
Κάθε κυβέρνηση περιορίζει την ελευθερία του λόγου ως ένα βαθμό. Οι συχνότεροι περιορισμοί της ελευθερίας του λόγου αφορούν: δυσφήμηση, συκοφαντία, βωμολοχία, πορνογραφία, στάση (στασιασμό), ρητορική μίσους, διαβαθμισμένες πληροφορίες, παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων, εμπορικό απόρρητο, συμφωνίες μη-αποκάλυψης, δικαίωμα στην ιδιωτικότητα, δικαίωμα στη λήθη και μεταρρυθμίσεις στις χρηματοδοτήσεις εκλογικών εκστρατειών. Tο κατά πόσο αυτοί οι περιορισμοί μπορούν να δικαιολογούνται βάσει της αρχής της βλάβης, εξαρτάται από το κατά πόσον επηρεάζουν τις απόψεις ή τις ενέργειες τρίτου αρνητικά ως προς ένα δεύτερο μέρος (άτομο), προξενώντας του μια τέτοια βλάβη ή όχι. 

Υ.Γ.4: Ταπεινή μου άποψη πως δεν πρόκειται για τέτοια περίπτωση

Υ.Γ. 5: Και καταληκτικά… «Ελευθερία είναι το δικαίωμα να λες στους ανθρώπους αυτό που δεν θέλουν ν’ ακούσουν.» Τζωρτζ Όργουελ


*Η Έλενα Περικλέους είναι Εκπαιδευτικός-Συγγραφέας

Έλενα Περικλέους