ΓΡΑΦΕΙ Ο
ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΩΣΤΟΥΡΗΣ

Πέρασε ήδη μια δεκαετία (λες και ήταν πέρσι!) όταν ο Αβέρωφ Νεοφύτου με τον Νικόλα Παπαδόπουλο περνούσαν ίσως την πιο στενή -πολιτικά πάντα- περίοδο στη σχέση τους ως συνάδελφοι βουλευτές, διαφορετικών κομμάτων αλλά από τον κοινό τόπο της Επιτροπής Οικονομικών της Βουλής. 

Κοινός τόπος των δύο δεν ήταν βεβαίως μόνο η Επιτροπή Οικονομικών αλλά ο κοινός τους αγώνας μέσω σφοδρής κριτικής κατά των χειρισμών της κυβέρνησης Χριστόφια. Ήταν τότε που η Κύπρος είχε ήδη αποκλειστεί από τις αγορές, ενώ λίγο αργότερα η έκρηξη στο Μαρί, επέφερε ακόμη χειρότερες μέρες και στην οικονομία. Πριν το Μαρί και επί ημερών Χαρίλαου Σταυράκη στο Υπουργείο Οικονομικών, άλλη μια πολιτική και θεσμική κρίση λάμβανε χώρα στο τρίγωνο κυβέρνηση-αντιπολίτευση και Κεντρική Τράπεζα. 

Ο τοξικός συνδυασμός των χαρακτήρων του Χαρίλαου Σταυράκη και του τότε Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Αθανάσιου Ορφανίδη, δεν άφησε ασυγκίνητους τους πρωταγωνιστές στο πολιτικό σκηνικό της περιόδου. Αβέρωφ Νεοφύτου και Νικόλας Παπαδόπουλος αποτελούσαν τις μόνιμες φωνές διαμαρτυρίες για τις πολιτικές που δεν εφάρμοζε η κυβέρνηση Χριστόφια προς αποτροπή του κακού σεναρίου για την οικονομία (το οποίο τελικώς επικράτησε και μάλιστα στην πιο αρνητική του διάσταση). 

«Κατηγορούνται ως κινδυνολόγοι Αβέρωφ και Νικόλας» έγραφε ο Τύπος της εποχής, περιγράφοντας τις αντιδράσεις του ΑΚΕΛ στην επιμονή των δύο βουλευτών ΔΗΣΥ και ΔΗΚΟ για περισσότερα μέτρα οικονομικής περισυλλογής, λίγο πριν την εκπνοή του τραγικού 2011. Προηγήθηκε η έγκριση πακέτου μέτρων οικονομικής λιτότητας, με σκοπό την αύξηση των εσόδων και μείωση των εξόδων του κράτους. Ουδέποτε το πρώτο πακέτο του 2011, μετά την έκρηξη στο Μαρί θεωρήθηκε ικανοποιητικό για αναχαίτιση των πολλών κινδύνων που πίεζαν την κυπριακή οικονομία. 

Ταυτόχρονα, οι δύο άντρες στήριζαν τόσο τις αποφάσεις πολιτικής όσο και τη ρητορική του Αθανάσιου Ορφανίδη, ο οποίος αν και διορίστηκε από το ΑΚΕΛ έγινε κόκκινο πανί για το κόμμα. Οι σχέσεις έφτασαν σε τέτοιο σημείο που οι δύο πλευρές διέκοψαν κάθε επικοινωνία, ενώ παράλληλα διέβαλλαν αλλήλους «προνοώντας» για το ποιος θα πρέπει να φταίξει σε μια πορεία προς την οικονομική καταστροφή, η οποία από καιρό φαινόταν πως δεν μπορούσε να ανακοπεί. 

«Κατάπαυση του πυρός» καταγράφηκε κατά την ολιγόμηνη θητεία του Κίκη Καζαμία στο Υπουργείο Οικονομικών ο οποίος με τα επικοινωνιακά προσόντα που διαθέτει κατάφερε να διατηρήσει διάλογο με τον πρώην Διοικητή έστω και για τα βασικά. Μιλάμε μάλιστα για μια εποχή κατά την οποία η Κεντρική ώθησε στην έξοδο από τη Marfin Laiki τους Βγενόπουλο και Μπουλούτα και που ο δρόμος προς την κρατικοποίηση της τράπεζας ήταν προδιαγεγραμμένος. 

Μερικούς μήνες αργότερα, ακολούθησε η αντικατάσταση του Ορφανίδη από τον Πανίκο Δημητριάδη την ώρα που η κυβέρνηση βρισκόταν ήδη σε επαφές με την τρόικα από την οποία κυρίως επιχειρούσε να κερδίσει χρόνο και όχι να καταλήξει σε ουσιαστικό αποτέλεσμα εγκαίρως. Ο χρόνος πέρασε αργά και βασανιστικά για την Κύπρο και μέχρι το Μνημόνιο του Μάρτη του 2013 η χώρα φορτώθηκε με επιπλέον χρέος από τη Ρωσία, που της εξασφάλιζε ρευστότητα έως την κατάληξη με τους δανειστές από την ΕΕ και το ΔΝΤ. 

Η βραχύβια πορεία του Δημητριάδη στην Κεντρική Τράπεζα, αποτελεί άλλη μια διαμάχη μεταξύ κυβέρνησης και ανεξάρτητου θεσμού, διαμάχη η οποία κόστισε αρκετά ως αποζημίωση στους φορολογούμενους. 

Η διαμάχη της κυβέρνησης Αναστασιάδη με τον τέως Γενικό Εισαγγελέα έχει επίσης γράψει τα δικά της επεισόδια στο σίριαλ των θεσμικών κρίσεων. Μάλιστα, μέχρι και την τελευταία ημέρα -κυριολεκτικά- της θητείας του Κώστα Κληρίδη η ατμόσφαιρα μεταξύ του ιδίου και της κυβέρνησης ήταν τεταμένη. Μάλιστα, η κόντρα των δύο πλευρών ήταν τέτοια που στις 14 Απριλίου 2015 ο Κώστας Κληρίδης σε ανακοίνωσή του η οποία έγραφε ως καταληκτικό σχόλιο: «Ντροπή!», έδωσε μπόλικη τροφή για νέες πολιτικές αντιπαραθέσεις. 

Τι μας διδάσκουν τα πιο πάνω, και είμαι σίγουρος άλλες τόσες περιπτώσεις που έπονται, για τους θεσμούς, τις κυβερνήσεις και το πολιτικό σύστημα; Μα βεβαίως, ότι κανένας εκπρόσωπος ανεξάρτητου θεσμού δεν είναι τοτέμ για κανένα κόμμα. Νερό στον μύλο της πολιτικής αντιπαράθεσης ψάχνουν να βρουν από οπουδήποτε τα κόμματα. 

>>> Ροή Ειδήσεων Brief – Επιλεγμένο περιεχόμενο <<<

Την ίδια ώρα, ο εκάστοτε επικεφαλής θεσμού της Δημοκρατίας οφείλει να διασφαλίζει το κύρος του οργανισμού που ηγείται και την επαγγελματική ακεραιότητα και αξιοπρέπεια με κάθε κίνησή του, με κάθε λέξη που χρησιμοποιεί ακόμη και με τη σιωπή. Ανεξαρτήτως του ακαδημαϊκού υποβάθρου, της επαγγελματικής πείρας και της κατάρτισης αυτό από το οποίο πολλές φορές οι επικεφαλής ανεξάρτητων θεσμών δεν μπορούν να ξεφύγουν είναι τα πάθη τους. Οι προσωπικές φιλοδοξίες, οι πολιτικές βλέψεις, οι επαγγελματικοί στόχοι, το όνομά τους στην κοινωνία, ακόμη και το ότι κάποιες φορές θέλουν απλώς να έχουν την τελευταία λέξη. Σε αντιδιαστολή όμως με τα κόμματα, οι θεσμοί δεν έχουν ούτε εκλογές να κερδίσουν, ούτε ψηφοφόρους να ικανοποιήσουν. Οι θεσμοί μιλούν μόνο με πράξεις και έργο ωφέλιμο για τη χώρα. 

Τα κόμματα βολεύονται με τύπους όπως τον Μιχαηλίδη ή τον Ορφανίδη, ακόμη και με τον Κληρίδη που μπορεί άνετα να πει «Ντροπή» το οποίο οι ίδιοι δεν είναι σε θέση να πουν ξεκάθαρα. Οι θεσμοί, όμως; Αυτοί οφείλουν να διαφυλάσσουν την ανεξαρτησία διασφαλίζοντας έτσι επίπεδο για τη Δημοκρατία μας. 

Σημείωση: Ο τίτλος του άρθρου ήταν αρχικά «Στο ίδιο έργο θεατές». Σκέφτηκα ότι είναι πολυχρησιμοποιημένος κι έτσι επέλεξα άλλες λέξεις, βγαλμένες από τους στίχους του ίδιου τραγουδιού που υπογράφει ο Αντώνη Ανδρικάκης.