ΓΡΑΦΕΙ Η
ΗΒΗ ΛΑΜΠΡΟΥ*

Σήμερα έδωσαν οι φοιτητές μου την τελευταία τους εξέταση. Είχαν ήδη παραδώσει το πρότζεκτ και έγινε η προφορική παρουσίαση και εξέτασή του. Έκλεισε έτσι ένα εξάμηνο που είχε όλα τα είδη εκπαίδευσης: διαλέξεις και εργαστήρια δια ζώσης, διαλέξεις και εργαστήρια διαδικτυακά. Είχε μια μετέωρη φοιτητική ζωή και εμπειρία.

Η παγκόσμια τάση, όπως διαφαίνεται στην ανώτατη εκπαίδευση, ζητάει αυτό το μεικτό σύστημα να συνεχιστεί. Δηλαδή η πλειοψηφία μαθημάτων να παραμείνουν διαδικτυακά και ένας μικρότερος (π.χ. εργαστηριακά μαθήματα) να γίνεται με φυσική παρουσία. 

>>> Ροή Ειδήσεων Brief – Επιλεγμένο περιεχόμενο <<<

Είναι σαφώς η διαδικτυακή εκπαίδευση, τηλε-εκπαίδευση, εξ αποστάσεως εκπαίδευση, μια λύση όπου στη δύσκολη περίοδο απομόνωσης που περάσαμε λειτούργησε αποτελεσματικά, έδωσε μια συνέχεια και, ακόμα πιο σημαντικά, έδωσε μια αίσθηση κανονικότητας, ένα άγγιγμα ασφαλούς περιβάλλοντος στον χωροχρόνο του COVID19.

Μπήκα στα δωμάτια των φοιτητών μου, είδα το περιβάλλον τους, ένιωσα (κάποιες φορές είδα) τους δικούς τους να ακούν το μάθημα. Είδα τα σκυλιά και τα γατιά τους, άκουσα τους θορύβους της γειτονιάς τους. Δεν είναι λίγο να μπαίνεις στα σπίτια και στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Ήμουν έστω και για λίγο παρατηρητής της ιδιωτικής σφαίρας, που άλλαξε την εικόνα και τη σχέση μου με αυτούς.

Το πανεπιστήμιο όμως είναι ένας δημόσιος χώρος ένας χώρος όπου ιδέες και απόψεις συζητούνται ελεύθερα, η κοινωνικότητα και η αλληλεπίδραση επιτρέπουν και τρέφουν το μεγάλωμα, την ενηλικίωση και την αυτονομία. Η διαδικτυακή εκπαίδευση, με την διάδραση να περιορίζεται στο χρόνο του μαθήματος, αναστέλλει σε μεγάλο βαθμό αυτή τη λειτουργία της εκπαίδευσης. Η φυσική απομόνωση γίνεται βίωμα και η κοινωνική εμπειρία της παρακολούθησης, ακόμα και μιας απλής διάλεξης, μειώνεται. 

Υπό κανονικές συνθήκες, οι φοιτητές μαθαίνουν, όχι μόνο από τον καθηγητή, αλλά και από την προσωπική τους παρατήρηση και συναισθηματική εμπειρία. Το κοινό βίωμα, η αφήγηση, η συζήτηση των κοινών εμπειριών σε κοινό χώρο, προάγει τον διάλογο και κατ’ επέκταση τον προβληματισμό. Αυτό το είδος ενεργητικής μάθησης (σε αντίθεση με την παθητική λήψη πληροφοριών) απαιτεί την εμπιστοσύνη, τη συλλογικότητα και την κατανόηση κυρίως μέσω τακτικών συγχρονισμένων συναντήσεων σε έναν κοινό φυσικό χώρο.

>>> Όλες οι απόψεις που φιλοξενεί η Brief <<<

Η διαμεσολαβούμενη επικοινωνία της διαδικτυακής εκπαίδευσης δε διευκολύνει αυτού του τύπου την μάθηση. Δε διευκολύνει την ισότιμη λειτουργία της ομάδας. Προϋποθέτει μια τεχνολογική εξοικείωση και ευχέρεια και κόπο ώστε η διάδραση της ομάδας να συνεχιστεί χωρίς τα παρελκόμενα της φοιτητικής ζωής: τους καφέδες, τα ποτά, τα παιχνίδια ταβλιού, τους έρωτες και τη γείωση από τα άπλυτα πιάτα.

Η πανεπιστημιακή εκπαίδευση δεν θα έπρεπε να οδηγεί μόνο σε ένα επάγγελμα. Τα πανεπιστήμια θα πρέπει να εξακολουθούν να παράγουν σκέψη και ιδέες ώστε οι δημοκρατικές διαδικασίες να εδραιώνονται, και οι απόφοιτοι τους να είναι σκεπτόμενοι και κοινωνικά και πολιτικά ενεργοί πολίτες.

*Η Ήβη Λάμπρου είναι καθηγήτρια στο Τμήμα Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου Frederick