ΓΡΑΦΕΙ Ο
ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΩΣΤΟΥΡΗΣ

Έχοντας διανύσει μια απόσταση δυόμιση -περίπου- ετών συζήτησης, επεξεργασίας και οριστικοποίησής του και τέσσερεις μήνες εφαρμογής του με χαμηλό -ομολογουμένως- ενδιαφέρον το Σχέδιο Εστία «καθαρίζει» το τοπίο σε σχέση με ανάγκες, προθέσεις και μελλοντικές κινήσεις αναφορικά με ένα μέρος του προβληματικού δανειακού χαρτοφυλακίου στην Κύπρο. 

Οι ανάγκες αφορούν αυτούς που κρίνονται ως μη βιώσιμοι δανειολήπτες ακόμη και μετά την ένταξή τους στο Σχέδιο Εστία, οι προθέσεις όλων αυτών που επέλεξαν να γυρίσουν την πλάτη σε ένα κατά γενική ομολογία γενναιόδωρο σχέδιο ενώ και οι μελλοντικές κινήσεις αφορούν κατά κύριο λόγο τις τράπεζες και το κράτος, αναφορικά και με τις δύο πιο πάνω κατηγορίες δανειοληπτών. 

>>> Ροή Ειδήσεων Brief – Επιλεγμένο περιεχόμενο <<<

Για αυτούς που δεν έχουν υποβάλει αίτηση για ένταξη στο Σχέδιο Εστία ή για αυτούς που παρά το γεγονός ότι είναι μη δικαιούχοι, υπέβαλαν αίτηση με προφανή στόχο να κερδίσουν κι άλλο χρόνο, οι λύσεις που θα τεθούν ενώπιόν τους είναι συγκεκριμένες.

1/ Αναδιάρθρωση εκτός πλαισίων Εστία, σε ένα σενάριο που για οποιονδήποτε λόγο κάποιος δικαιούχος δεν εντάχθηκε στο σχέδιο αλλά έχει τη δυνατότητα αποπληρωμής στο πλαίσιο -βέβαια- μιας αναδιάρθρωσης. 

2/ Πώληση του δανείου από την τράπεζα σε οργανισμό εξαγοράς πιστώσεων. Σε αυτό το σενάριο η τράπεζα θα υποστεί την έως τώρα ζημιά της μη εξυπηρέτησης του χρέους αλλά και την έκπτωσης με την οποία -κατά πάσα πιθανότητα- θα πουλήσει το δάνειο. Το θετικό είναι ότι θα ξεμπερδέψει με το εκάστοτε προβληματικό δάνειο, αν και ταυτόχρονα περιορίζει τα στοιχεία ενεργητικού και επωμίζεται κόστος. Ο δανειολήπτης θα έχει να κάνει με τον νέο ιδιοκτήτη του δανείου του. 

3/ Ανταλλαγή χρέους έναντι περιουσιακού στοιχείου. Η συγκεκριμένη επιλογή έδωσε πολλές λύσεις τόσο στις τράπεζες όσο και σε δανειολήπτες, αφού σε πολλές περιπτώσεις κρίθηκε ως win-win επιλογή, με αποτέλεσμα η εκάστοτε τράπεζα να έχει εξασφαλίσει περιουσιακά στοιχεία προς ρευστοποίηση και ο εκάστοτε δανειολήπτης ξεχρέωσε ή περιόρισε σημαντικά την δανειακή του έκθεση. Βέβαια, δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα όταν πρόκειται για πρώτες κατοικίες, αφού στο όποιο σενάριο μπαίνουν πλέον τα στοιχεία της σύνδεσης, του συναισθηματικού δεσμού και της άρνησης απώλειας του σπιτιού από κάποιον που χρωστά και δεν μπορεί να εξυπηρετήσει το χρέος του. 

4/ Ύστατη αλλά αναγκαία είναι και η επιλογή της εκποίησης, η οποία πέραν της αρνητικής δημοσιότητας και αντιμετώπισης που λαμβάνει σε επίπεδο πολιτικών χειρισμών και συζητήσεων και ΜΜΕ, είναι και ένα εργαλείο το οποίο χρήζει ειδικού χειρισμού τόσο για κοινωνικούς όσο και για οικονομικούς λόγους. Για παράδειγμα ένα διαχρονικό κλισέ που χρησιμοποιείται για τους πλειστηριασμούς αναφέρει ότι έπονται ή ότι ήδη γίνονται «μαζικές εκποιήσεις», κάτι που προφανώς δεν ισχύει αλλά ούτε και θα μπορούσε για λόγους που άπτονται της λειτουργίας της αγοράς να ισχύσει. Μεγάλη προσφορά ακινήτων και δη σε χαμηλές τιμές σε σύντομο χρονικό διάστημα θα επέφερε αφύσικα μεγάλη πτώση τιμών στην αγορά ακινήτων, με αρνητικό αντίκτυπο σε μια σειρά από οικονομικούς δείκτες μεταξύ αυτών και στους ισολογισμούς των τραπεζών λόγω των αξίων που υπολογίζουν στα βιβλία τους για τα περιουσιακά στοιχεία που κατέχουν ή τις εξασφαλίσεις έναντι δανείων. Παρόλα αυτά, με σύνεση, κοινωνική ευαισθησία -στις περιπτώσεις που απαιτείται- και νηφάλια προσέγγιση οι εκποιήσεις πρέπει να λειτουργήσουν και αυτό αφορά τόσο την κοινωνία, όσο και το πολιτικό σύστημα καθώς και τις ίδιες τις τράπεζες. Το μήνυμα της μηδενικής ανοχής στις κακές νοοτροπίες του παρελθόντος πρέπει άμεσα και αποτελεσματικά να διαβιβαστεί. 

Βέβαια, οι πιο πάνω επιλογές πρέπει να περάσουν και από ένα άλλο φίλτρο και έχει να κάνει με το ιστορικό του εκάστοτε δανειολήπτη (επιχείρησης, νοικοκυριού ή μεμονωμένου ατόμου), τη συμπεριφορά από την ημέρα που εξασφάλισε το δάνειό του έως και την ημέρα που σταμάτησε να είναι συνεπής, τους λόγους που οδήγησαν σε αυτό, ποια είναι η οικονομική του θέση και τι προσπάθειες έκανε μέχρι στιγμής προκειμένου να διευθετήσει τις οφειλές τους. 

Αυτό που σε γενικές γραμμές διαπιστώνεται είναι ότι αρκετές επιχειρήσεις έχουν προχωρήσει σε αναδιαρθρώσεις, έχουν βρει λύσεις και έχουν επιβιώσει εν μέσω ιδιαίτερα δυσμενών συνθηκών. Ταυτόχρονα, συνεπείς και μάλιστα πλησιάζοντας στα όριά τους ήταν και δανειολήπτες οι οποίοι είναι απλοί μισθωτοί, οικογενειάρχες και με τρόπο ζωής που είναι βάσει των δυνατοτήτων τους. Σε πολλές τέτοιες περιπτώσεις έχει δοθεί και χρόνος και σημαντικές λύσεις προκειμένου να έχουν καταστεί σε θέση να εξυπηρετούν τις οφειλές τους. 

>>> Όλες οι έρευνες και αναλύσεις της Brief <<<

Παρόλα αυτά, στρατηγικοί κακοπληρωτές εντοπίζονται σε όλα τα στρώματα της κοινωνίας και σε διαφορετικού τύπου δάνεια. Κυρίως όμως, είναι δανειολήπτες που κυκλοφορούν με αυτοκίνητα πολυτελείας, κάνουν ακριβές διακοπές και στέλνουν τα παιδιά τους σε ιδιωτικά σχολεία αλλά ταυτόχρονα αρνούνται να εξυπηρετήσουν τις δανειακές οφειλές τους. Ο κύριος λόγος αφορά την άρνηση να προχωρήσουν σε αυτό που στο εξωτερικό ονομάζουν downgrade, δηλαδή του περιορισμού στις μηνιαίες και ετήσιες δαπάνες του νοικοκυριού για μη πρώτης ανάγκης υλικά αγαθά ή υπηρεσίες συμπεριλαμβανομένου και ενός ακριβού σπιτιού. 

Είναι για αυτές τις περιπτώσεις που το σύστημα πρέπει να επιδείξει μηδενική ανοχή, είναι για αυτούς που δεν πρέπει να γίνουν διαδηλώσεις υπέρ τους ή συζητήσεις στη Βουλή και είναι αυτών που οι κατοικίες πρέπει να οδηγηθούν σε διαδικασία εκποίησης. Η χώρα έχει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να επιλύσει μέρος του προβλήματος των ΜΕΔ, να δώσει ισχυρά μηνύματα σε όσους «κόλλησαν» στην Κύπρο και νοοτροπίες περασμένων δεκαετιών και ευρύτερα η χώρα έχει την ευκαιρία να ξεμπερδέψει με το παρελθόν. Θα τα καταφέρει; Ο χρόνος θα δείξει, αλλά οι συνθήκες είναι πιο ώριμες παρά ποτέ.