ΓΡΑΦΕΙ Ο
ΜΙΛΤΟΣ ΜΙΛΤΙΑΔΟΥΣ*

Η 14η του Ιούνη έχει καθιερωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, εδώ και 15 χρόνια, ως μέρα εκτίμησης και αναγνώρισης της προσφοράς των εθελοντών αιμοδοτών και σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της αιμοδοσίας σε παγκόσμιο επίπεδο.

Στις μέρες μας, η εθελοντική αιμοδοσία στην Κύπρο, δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Είμαστε ιδιαίτερα περήφανοι γιατί εδώ και πολλά χρόνια, η ιδέα της εθελοντικής αιμοδοσίας έχει επικρατήσει στο υποσυνείδητο των ανθρώπων μας σε καθολικό επίπεδο.

>>> Ροή Ειδήσεων Brief – Επιλεγμένο περιεχόμενο <<<

Τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι. Μέχρι το 1977, οι ανάγκες σε αίμα των νοσοκομείων μας καλύπτονταν από προσφορά αίματος από το περιβάλλον των ασθενών, το οποίο ήταν υποχρεωμένο να αναπληρώνει στο διπλάσιο τις ποσότητες αίματος που χρειαζόταν ο δικός τους άνθρωπος. Ειδικά μετά την τουρκική εισβολή, με την προσφυγοποίηση του μισού πληθυσμού της Κύπρου, και την διασπορά μεγάλου αριθμού οικογενειών, έγινε εξαιρετικά δύσκολο να βρεθούν οι ποσότητες αίματος που θα χρειαζόταν κάποιος, από το συγγενικό περιβάλλον. 

Η κατάσταση ήταν ακόμα πιο τραγική για τις οικογένειες με παιδιά με Μεσογειακή Αναιμία ή «Θαλασσαιμία» (που βρισκόταν σε πρώιμο στάδιο σε σχέση με την θεραπευτική αντιμετώπισή της εκείνο τον καιρό), τα οποία χρειάζονταν μεγάλες ποσότητες αίματος για να κρατηθούν στη ζωή, αφού το να εξασφαλίσουν όσο αίμα χρειάζονταν τα παιδιά τους για να κρατηθούν στη ζωή, για κάποιους ήταν πολύ δύσκολο έως αδύνατο.

Με πρωτοβουλία του Παγκύπριου Αντιαναιμικού Συνδέσμου, γιατρών και νοσηλευτών του Κέντρου Θαλασσαιμίας και άλλων εθελοντών, ιδρύθηκε το 1977 η Συντονιστική Επιτροπή Αιμοδοσίας / Διαφώτισης (ΣΕΑΔ), με την σύμφωνη γνώμη του Υπουργείου Υγείας, με την εθελοντική αιμοδοσία να βρίσκεται μόλις στο 3% με στόχο την συστηματοποίηση των αιμοδοσιών αλλά και η ενημέρωση για την εθελοντική αιμοδοσία. Σήμερα η ΣΕΑΔ έχει μικρότερο, επικουρικό ρόλο στη διαδικασία αιμοδοσίας αφού οι εθελοντές της εντάσσονται στις ομάδες του Κέντρου Αίματος αλλά διατηρεί την αυτονομία της και οργανώνει σε συνεργασία με το Κέντρο Αίματος, τον Παγκύπριο Αντιαναιμικό Σύνδεσμο κι άλλες αρχές και οργανώσεις, εκδηλώσεις και αιμοδοσίες σε τοπικό επίπεδο.

Το 2006, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου δημιουργείται το Κέντρο Αίματος, ως νέα διεύθυνση στη διοίκηση του Υπουργείου Υγείας. Μέχρι το 2016, το Κέντρο Αίματος ασκούσε τις αρμοδιότητες και δραστηριότητες του μόνο στο επίπεδο της επαρχίας Λευκωσίας. Στις υπόλοιπες επαρχίες δραστηριοποιούνταν οι τοπικές Τράπεζες Αίματος σε όλα τα στάδια της διαδικασίας ενώ μετά από σχετική απόφαση του Υπουργού Υγείας, το 2017 ξεκίνησε η κεντρικοποίηση των υπηρεσιών του Κέντρου Αίματος και η σταδιακή ενσωμάτωση των υπόλοιπων επαρχιών.

Από τον Μάρτιο του 2019 έχει ξεκινήσει να εφαρμόζεται ο μοριακός έλεγχος για όλα τα παράγωγα αίματος με την εθελοντική αιμοδοσία να έχει σταθεροποιηθεί στο 100% και να μην παρουσιάζονται πλέον συστηματικές αναβολές μεταγγίσεων σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια.

Σήμερα, σχεδόν 110 χιλιάδες μονάδες με παράγωγα αίματος (ερυθρά αιμοσφαίρια, αιμοπετάλια, πλάσμα) από περίπου 35 χιλιάδες αιμοδότες ετησίως καλύπτουν τις συνολικές ανάγκες. Οι μεταγγίσεις ερυθρών αιμοσφαιρίων απαιτούν ετησίως 67 χιλιάδες μονάδες με το 35% αυτών να χρησιμοποιείται για τις ανάγκες των Ατόμων με Θαλασσαιμία, καθιστώντας την Κύπρο μια από τις ελάχιστες χώρες παγκοσμίως όπου τα ΆμΘ έχουν πρόσβαση σε διαρκή βάση σε μεταγγίσεις, χωρίς αναβολές και χωρίς ανταποδοτικές αιμοδοσίες.

>>> Όλες οι απόψεις που φιλοξενεί η Brief <<<

Το εκπληκτικό φαινόμενο της εθελοντικής αιμοδοσίας στην Κύπρο, μαζί με την εθελοντική εγγραφή στο μητρώο δοτών μυελού των οστών και του μητρώου δοτών οργάνων το οποίο έχει αρχίσει επίσης να αυξάνεται, καταδεικνύει την θέληση του λαού μας για προσφορά και εθελοντισμό αλλά και την προώθηση του κοινού καλού.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, έχουμε καταφέρει να δώσουμε σε όλη την κοινωνία ένα κοινό όραμα και ένα στόχο που μπορεί να ενστερνιστεί και να κάνει δικό της. Το αίμα, ως αγαθό, χρειάζεται και προσφέρεται από όλους προς όλους. Δεν έχει καμμιά σημασία η κομματική ταυτότητα, το έμβλημα στην φανέλα, τα μηδενικά στον λογαριασμό της τράπεζας, το κόστος του κουστουμιού ή το εκτόπισμα του σπιτιού ή του αυτοκινήτου του αιμοδότη. 

Η εθελοντική αιμοδοσία είναι η ζωντανή απόδειξη ότι σε τούτο τον τόπο υπάρχει ακόμα ελπίδα. Ελπίδα να καταλάβουμε επιτέλους τα σημαντικά, ελπίδα να ξεπεράσουμε τον διπολισμό και την αντιπαράθεση, ελπίδα ότι αν καταφέρουμε να δημιουργήσουμε ένα κοινό όραμα, μπορούμε να ξεπεράσουμε το «εγώ».

* Εκπαιδευτικός, Πρόεδρος Παγκύπριου Αντιαναιμικού Συνδέσμου